De Europese Commissie moet haar tanden laten zien

Ik ben mijn carrière in 1991 begonnen in het kabinet van Europees Commissievoorzitter Jacques Delors. Hij had toen met zijn Commissies (hij heeft er drie geleid) al grotendeels afgerekend met het gescleroseerde Europa dat tot voor zijn komst op apegapen lag. Het was bij zijn aantreden niet meer dan een administratief ‘ding’, waarvan niemand wist waarvoor het precies stond. De EEG was door een heftige crisis gegaan, met een tergend traag uitbreidingsproces, gebrekkige democratische procedures, grote economische problemen en een snel veranderende geopolitieke context, waar maar al te vaak onvoldoende snelle en krachtige antwoorden op kwamen. Bovendien wist de Commissie-Thorn, de voorganger van de eerste Commissie-Delors, niet hoe ze Groot-Brittannië bij de les kon houden, dat enkel uit eigenbelang constant noodzakelijke initiatieven blokkeerde.

Bij de situatie anno 2014 krijg ik een behoorlijk déjà-vu-gevoel. Er is een economische en financiële gigacrisis geweest, waarbij expliciet werd gesproken over het uiteenvallen van de Unie. Verschillende regio’s kampen opnieuw met geopolitieke problemen waar de EU amper of geen collectief antwoord op geeft. De waardering voor Europa neemt in verschillende landen zienderogen af, en anti-Europese krachten winnen er op een duizelingwekkende manier aan belang . En we hebben een Europese Commissie met een te zwakke voorzitter. José Barroso slaagt er niet in vanuit een sterke Europese filosofie de zaken daadkrachtig aan te pakken. Hij dient te veel de belangen van individuele lidstaten en te weinig het collectieve belang van de hele Europese Unie en al haar burgers, ondernemers, bedrijven, wetenschappers, uitvinders en anderen.

Gelukkig hebben we met Herman Van Rompuy wél een verstandige en authentieke voorzitter van de Europese Raad. Hij geeft, zonder zich te verliezen in ego en eigenbelang, sturing vanuit een compromisgedachte, die in de huidige Europese constellatie nodig is.

Zelfs al heeft het belachelijk lang geduurd vooraleer Jean-Claude Juncker als nieuwe Commissievoorzitter de go kreeg van het Europees Parlement en de regeringsleiders, geef ik de man het voordeel van de twijfel. Ik hoop dat hij ons aangenaam verrast en met intelligentie, vernieuwing, juistheid en effectiviteit Europa een nieuw elan geeft en in de wereld positioneert. En dat hij wél op het juiste moment op de juiste manier oplossingen biedt voor de talrijke problemen.

Juncker zal harde noten moeten kraken. Zo lijkt het me een conditio sine qua non dat hij een breed gedragen akkoord zoekt over de richting die Europa uit moet. Hij moet een duidelijke focus leggen en de staatshoofden en regeringsleiders verenigen in een gezamenlijk langetermijndoel. Als hij en zijn Commissie de Europese burgers mee willen krijgen, moet duidelijk zijn waar Europa voor staat en hoe het de mens en de maatschappij beter maakt. Het is de fameuze zingevingsvraag: waarom doen we in en met Europa wat we doen? Welk (nobel) doel dienen we?

De Europese Commissie zal durf en lef moeten hebben én tonen, en waar en wanneer nodig haar tanden laten zien, om Europese industrieën in Europa te houden en te laten samenwerken, om onderzoek en innovatie te boosten, om de diversiteit in culturen en sociale klassen te gebruiken als vooruitgangsinstrument, om een gezonde dosis bewust kapitalisme, shared value en duurzaam ondernemerschap op alle niveaus binnen te brengen in alle lagen van de Europese maatschappij.

Bovendien zullen de commissarissen — onder wie gelukkig negen vrouwen, die niet de minste rollen toebedeeld krijgen — moeten leren samenwerken als een team, dat de gestelde doelstellingen wil behalen. Daarom moet Commissievoorzitter Juncker duidelijke krachtlijnen bepalen en de lat zo hoog durven te leggen. Zodat het een eer wordt om het collectieve Europese belang te mogen dienen. De insteek en aanpak van het 1992-project van Delors kan dienen als inspiratie.

De auteur is oprichter van het Global Inspiration & Noble Purpose Institute.

OLIVIER ONGHENA ‘T HOOFT

Zelfs al heeft het belachelijk lang geduurd eer Juncker als nieuwe Commissievoorzitter de go kreeg, geef ik de man het voordeel van de twijfel.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content