De erfenis van de meester

Ruim twee jaar geleden overleed Maarten Van Severen, maar de erfenis van de Belgische designmeester lijkt springlevend. Vorig jaar bracht Pastoe een zetel van hem uit, nu presenteert Vitra een nieuwe, strakke kantoorstoel én een kast van Van Severen en brengt When Objects Work een bestek van hem uit.

Maarten Van Severen. Zelfs al is zijn naam voor velen in de Angelsaksische wereld een ingewikkelde spraakoefening, toch doet hij van de Verenigde Staten tot Australië een belletje rinkelen. Dat is vooral te danken aan de .03-stoel en de MVS Chaise, twee werken met icoonwaarde in het hedendaagse design.

“Zijn ontwerpen zijn bekend, zijn naam is dat iets minder. Dat komt niet alleen omdat zijn naam voor de meeste buitenlanders zo moeilijk uit te spreken is: andere designers waren meer bedreven in het spelen met hun imago. Het lag niet in zijn aard om de aandacht op te zoeken en de media te bespelen. Misschien had het hem meer opgebracht als hij dat wel had gedaan, maar Maarten Van Severen was een heel bescheiden man,” vertelt design- en Maarten Van Severen-kenner Moniek Bucquoye, die met de Gentse ontwerper samenwerkte.

Ontwerpen is denken

Gevraagd naar het belangrijkste kenmerk van zijn ontwerpen, stipt ze aan: “In alles wat hij deed, kwam zijn gevoel voor juistheid en perfectie naar voor. In zijn ontwerpen vond hij het materiaal, het comfort en de ruimte even belangrijk. Hij deed in vergelijking met andere designers vrij lang over een ontwerp, maar dat kwam omdat het denkproces voor een nieuwe creatie bij hem veel tijd in beslag nam. Hij stopte daar enorm veel tijd in. ‘Een meubel moet er uitzien alsof het er altijd is geweest,’ was zijn motto. Wanneer Alessi bijvoorbeeld vroeg om een bestek te ontwerpen, deed hij een hele studie van hoe je aan tafel zit en wat de eethouding is. Hij kon een hele toespraak houden als je hem polste naar de inspiratie voor een ontwerp. Hij was er enorm mee bezig.”

Design voor op kantoor

Toen Van Severen twee jaar geleden overleed, verloor het Belgische design een internationaal gerespecteerde figuur, maar intussen komen er nog steeds nieuwe ontwerpen van hem op de markt. Een van de recentste is de lederen kantoorstoel .07, die Vitra tijdens de meubelbeurs in Milaan voorstelde. “De nieuwe .07 onderscheidt zich van de andere zitmeubels van Maarten Van Severen,” zegt Moniek Bucquoye. “De vorm is gebaseerd op die van

de .04, maar de zitting en de hoge rugleuning zijn niet van polyurethaanschuim, maar wel gestoffeerd en met leder overtrokken. De lederen bekleding heeft daarenboven opvallende, naar buiten gerichte naden, buitenstikking, die het grafisch strenge karakter van de stoel in de verf zet. Dat is typisch voor de ontwerpen van Van Severen. Hij gebruikte die naden ook bij een ontwerp voor Durlet.”

Vorig jaar kwam een nieuwe kast in één en drie lagen van Van Severen op markt, waarvan Vitra nu een versie in twee lagen voorstelt. De kast komt pas volgend jaar op de markt.

Bestek voor de happy few

Een andere nieuwigheid die postuum op de markt verschijnt, is het bestek dat het Belgische bedrijf When Objects Work eveneens tijdens de meubelbeurs in Milaan voorstelde. Het gaat om een bestek dat Maarten Van Severen in opdracht van Alessi maakte, maar dat door het schielijke overlijden van de ontwerper niet in productie werd gebracht door het Italiaanse bedrijf. When Objects Work heeft besloten dat nu wel te doen. Het bestek is een gelimiteerde reeks (999 stuks) die bestaat uit een mes in zirkoniumceramiek, een vork uit titanium en een katoenen lepel die 65 keer gelakt is met speciale Japanse urushilak. Of het commercieel een succes wordt, zal nog moeten blijken, maar met de strakke lijnen en heldere kleuren draagt het bestek wel onmiskenbaar de strenge signatuur van Van Severen.

“Commercieel doet Van Severen het nog altijd heel goed. Vooral de verkoop van de .03-stoel draait nog steeds goed. Onder meer het Belgisch Huis in Rome heeft nu een bestelling geplaatst voor de .03. Het Centre Pompidou heeft de stoelen al jaren. Daar maken de zaalwachters er gebruik van.”

Lederlounge

Vorig jaar al stelde het Nederlandse Pastoe de Leather Lounge Chair ’04 voor, door Van Severen zelf beschouwd als de ultieme nalatenschap van zijn ontwerpstijl. De zetel bestaat uit een dun, roestvrij stalen frame, waarop een lederen huid is gespannen. De bouten waarmee het leer aan het frame zijn bevestigd, blijven zichtbaar. Het meubel wordt door Pastoe alleen op vraag van de klant gemaakt. Van Severen begon aan het ontwerp van de stoel in 2002, toen hij al ziek was.

“Maarten wou voor ons een collectie zitmeubelen maken. De Leather Lounge ’04 was het pronkstuk, maar er zijn er nog andere die we op de markt willen brengen,” vertelt Annemarie Bernasco, marketingmanager voor Pastoe. “Van de LL 04 was er een prototype, maar van de andere zijn er alleen schetsen. Daardoor duurt het wat langer. We werken voor de ontwikkeling ervan samen met Fabian Schwaerzler, de vaste atelierman van Maarten Van Severen. Wanneer de zitmeubelen op de markt komen, weten we nog niet, maar het zal niet meer voor dit jaar zijn. Voor de LL 04 loopt de verkoop heel goed: er zijn er al een zeventigtal van besteld. De interesse is internationaal groot.”

Dominique Soenens