De Duitsers zijn het probleem

Theo Peeters heeft een belangrijk deel van zijn carrière aan de Europese monetaire integratie gewijd. De crisis van de euro kwam voor hem dan ook niet als een verrassing. “Alle problemen die zich nu voordoen, zijn tien jaar geleden perfect in kaart gebracht en voorspeld.”

“We mogen in Europa heel blij zijn dat we de euro hadden tijdens de financiële crisis”, zegt Peeters. “Zonder euro was het financiële systeem van Europa wellicht tot een puinhoop herleid. Ik vermoed dat de Duitsers als enige de klap overleefd zouden hebben.” Voor Peeters staat het dan ook buiten kijf: “We moeten er alles aan doen om de euro te behouden.”

Dat de euro onder druk staat, is niet erg. “Daar moeten we niet wakker van liggen. De euro stond ooit veel lager. En de koersdaling is net een deel van de oplossing: een zwakke euro werkt groeiondersteunend en versterkt de Europese economieën. Het laat ons toe een deel van de problemen uit te voeren naar de rest van de wereld.”

De vraag is vooral hoe Europa de speculatie tegen de euro onder controle kan houden. “De schulden in euro hebben zich opgestapeld, eerst bij de banken en in de particuliere sector, en worden nu doorgesluisd naar de overheid. Met als kwalijk gevolg dat aan overheidsobligaties in euro, waarvan men altijd stelde dat het een zo goed als risicoloze belegging betrof, plots wel een risicopremie kleeft.”

Volgens Peeters overdrijft de markt met de risicopremies die bijvoorbeeld toegepast worden op Grieks waardepapier. “Maar hoe dan ook moeten de Griekse economie en begroting verstevigd worden. Dat kan niet van vandaag op morgen, en dus zijn er overgangsmaatregelen nodig waardoor Europa tijd koopt.”

Europa heeft steunmaatregelen afgekondigd, maar een herstructurering van de Griekse schuld is misschien efficiënter. “Tja, waarom niet?”, oordeelt Peeters, die verwijst naar de Latijns-Amerikaanse schuldcrisis uit de jaren tachtig. Die werd opgelost door de uitgifte van de zogenaamde ‘Brady Bonds’ (genaamd naar de Amerikaanse minister van Financiën Nicholas Brady, nvdr). Peeters: “Kredietverleners konden de schulden omzetten in nieuw waardepapier, de Brady Bonds, tegen een lagere nominale waarde, een aangepaste rentevoet en meer garanties door een pool van landen. Op die manier betaalt iedereen mee.”

Peeters beseft echter dat je daar vandaag niet mee kunt afkomen, dat is voor de langere termijn. De Grieken uit de eurozone zetten, is alvast geen goed idee. “Wat doe je daarna? Dan is een ander land de zwakste. Zet je dat dan ook buiten? Aan het einde houd je niemand over.”

En dat brengt ons tot de kern van het probleem: het onevenwicht in de eurozone. “Binnen de zone zijn er landen met grote overschotten op de betalingsbalans, Duitsland op kop, en landen met grote tekorten. Zonder de euro hadden de Duitsers hun munt al lang gerevalueerd. Minstens één keer, wellicht twee keer.”

In een Europese context is Duitsland eigenlijk overcompetitief, zegt Peeters. “De Duitsers hebben in het verleden nooit zulke grote overschotten op hun betalingsbalans gehad en hebben toch hun economie en concurrentievermogen nog versterkt door allerlei ingrepen, zoals de verhoging van de btw, arbeidsduurverlenging en het verschuiven van de pensioenleeftijd.”

De andere landen zullen gedwongen worden het Duitse voorbeeld te volgen, en hun economie moeten versoepelen en verstevigen. Maar ook dan blijft Duitsland een deel van het probleem. Peeters: “De Duitsers sparen te veel en besteden te weinig. Idealiter voert Duitsland een substantiële relancepolitiek, maar dat gebeurt niet. De verankering van het denken en de vrees voor een herhaling van de hyperinflatie na twee wereldoorlogen zijn te groot.”

P.C./Be. L.

De Grieken uit de eurozone zetten, is alvast geen goed idee.