“De beurs is haar rol blijven spelen”

Na het rampzalige beursjaar 2008 herstelden de aandelenmarkten in 2009. Ook de beurs van Brussel volgde die beweging. De vraag is wat de toekomst zal brengen.

Om wat meer zicht te krijgen op de toekomst van Euronext Brussel, zetten we CEO Vincent Van Dessel op de praatstoel. We vroegen hem hoe hij op vorig jaar terugkijkt, welke rol de beurs speelt en welke ontwikkelingen we de komende maanden en jaren voor de Brusselse aandelenmarkt mogen verwachten.

Wat valt op wanneer we terugblikken op 2009?

VINCENT VAN DESSEL. 2009 was het eerste jaar na de schok. Aanvankelijk ging de daling die was ingezet in 2008 door, maar in maart 2009 werd er een bodem bereikt. Ik zie parallellen met het jaar 2003, toen de beurzen eveneens in maart een dieptepunt neerzetten. Dat werd gevolgd door een mooie hausse in de periode 2003 tot 2007. Toch zijn er ook verschillen. In 2003 was het uiteenspatten van de internetzeepbel de reden voor de baisse. Nu was er een andere reden, waarvan de gevolgen nog niet helemaal verwerkt zijn. Als we de analisten mogen geloven, komen er immers nog problemen. Toch meen ik dat die onzekerheid al in de koersen verwerkt zit en dat kan ertoe leiden dat de aandelenmarkten veel betere prestaties neerzetten dan verwacht. We mogen immers niet vergeten dat de cycli op de beurs met de regelmaat van een klok terugkeren. Beursintroducties volgen zo’n cyclische beweging en 2009 was op dat vlak geen schitterend jaar. Movetis was de enige belangrijke introductie op de gereglementeerde markt. In januari kwam het internetbedrijf Rentabiliweb naar Alternext, gevolgd door de investeringsvennootschap Sica Invest eind december 2009. Op de vrije markt was er één nieuwkomer, Auriga, een Waals bedrijf dat cosmetica ontwikkelt. De naam Auriga klinkt waarschijnlijk nog niet zo bekend, maar in de badkamer zie ik dat mijn vrouw die producten al in ruime mate koopt. Tot slot moet ik nog vermelden dat de papiergroep Catala de overstap maakte van de markt met dubbele fixing naar Alternext.

Hoe ziet u de rol van de beurs?

VAN DESSEL. De beurs is haar rol blijven spelen en dat is zeer belangrijk. Zo vonden er in 2009 veel kapitaalverhogingen plaats om de balans te verstevigen en om de beursgenoteerde bedrijven toe te laten zich te wapenen voor de toekomst. Daarnaast mogen we niet vergeten dat heel wat bedrijfsobligaties werden geplaatst op een ogenblik dat de bedrijven moeite hadden om bij de banken geld te lenen. In feite heeft de beurs in 2009 ongelooflijk sterk gepresteerd, maar het is niet zo gemakkelijk om dat uit te leggen. De beurs van Brussel is perfect blijven functioneren en er was liquiditeit. De mensen konden handelen. In een eerste fase daalden de koersen wel en was de volatiliteit groot, maar de beleggers konden in volle transparantie blijven handelen. Dat was niet het geval met producten als CDO’s (collateralized debt obligations), waarvoor er soms bijna geen markt was of reusachtige spreads werden gehanteerd. Ik wijs er ook op dat sommige beleggingsfondsen werden bevroren, zodat de beleggers niet konden uitstappen. Zelfs de vastgoedmarkt kende problemen omdat er nauwelijks transacties waren – ik heb het dan vooral over commercieel vastgoed – zodat het moeilijk was om een vastgoedpatrimonium juist te waarderen. Ik kan met andere woorden stellen dat het nut van de beurs in 2009 zeker werd bewezen. Het is trouwens geen toeval dat de eerste Europese president, Herman Van Rompuy, eraan hield om het begin van zijn mandaat op de beurs van Brussel te starten. Symbolisch was dat een daad met een belangrijke betekenis.

Komt de kleine belegger terug?

VAN DESSEL. Qua aantal transacties was 2009 geen slecht jaar voor Euronext Brussel, met een stabilisering in vergelijking met 2008. In volume was er wel een achteruitgang en dat was een gevolg van de gedaalde koersen. Om alles in de juiste context te kunnen plaatsen, moet ik eraan toevoegen dat sinds de fusie die tot Euronext leidde de volumes voor Belgische aandelen tussen 2000 en 2008 meer dan vervijfvoudigd zijn. De kleine belegger is terug, meer nog, hij is nooit weggeweest. Het is niet de eerste keer dat we een crash kennen en dat draagt bij tot de maturiteit van de belegger. Een verschil met andere crashes is dat die vooral slachtoffers maakten bij de nieuwe, onervaren beleggers. Deze keer ging het veel verder. Ook aandelen die de naam hadden ‘aandelen van de goede huisvader’ te zijn, die van generatie op generatie werden doorgegeven en waaraan nooit werd geraakt, kregen deze keer rake klappen. Het wegvallen van de dividenden op die aandelen had nog een ander gevolg: de mensen stappen nu vaker naar professionals en private bankers met de vraag om hun globale portefeuille eens te bekijken. Dat de kleine belegger nooit is weggeweest, blijkt uit de toename van het marktaandeel van onlinebrokers. Sommige particuliere beleggers realiseren zich dat ze de beste zaakjes kunnen doen wanneer het crisis is. Ik stel echter vast dat er meer beweging is bij die particuliere beleggers en dat ze ook meer nood aan informatie hebben. Een ander fenomeen is dat de kleinere belegger sneller in- en uitstapt. Hij volgt dus minder een ‘buy and hold’-strategie. Sommige beleggers moeten zeer pijnlijke ervaringen hebben gehad. Om dat in de toekomst te vermijden, blijft diversificatie van de portefeuille de boodschap.

De belangstelling voor de optiebeurs is nog steeds laag. Zal daar verandering in komen?

VAN DESSEL. In 2010 zijn we van plan om de optiebeurs van Brussel nieuw leven in te blazen. Daarvoor doen we een beroep op de Nederlanders, want Euronext Amsterdam is een voorbeeld voor aandelenopties en opties op indexen. Meer liquiditeit zorgt voor goede spreads en dat is positief voor de hele markt. Veel Belgen zijn trouwens actief op de Nederlandse optiemarkt en het is de bedoeling om van België en Nederland één markt te maken. Dat zal gebeuren door enerzijds een harmonisatie van de regelgeving en anderzijds het aantrekken van nieuwe marketmakers. Wanneer de liquiditeit aantrekt, zal ze blijven en krijgen we een win-winsituatie. In België hebben we mooie aandelen om op de optiebeurs te spelen, zoals grondstoffenwaarde Nyrstar. De wereld wordt zich immers bewust van de schaarste van de grondstoffen. Eén Nederlandse marketmaker wil een markt maken in zeven Belgische opties en misschien volgen er nog anderen. Waar een markt is, willen ook de marketmakers zijn. Voor hen is dit een win-winsituatie, want ze krijgen er producten bij.

Zoals u eerder aangaf, was 2009 een mager jaar op gebied van IPO’s. Ziet u beterschap in 2010?

VAN DESSEL. Eén IPO is al aangekondigd, dat van Taminco. Met een verwachte beurskapitalisatie van zowat 1 miljard euro is dat geen klein bedrijf. Helemaal nieuw is Taminco overigens niet. Het was een onderdeel van UCB, maar het werd enkele jaren geleden verkocht aan het investeringsfonds CVC Capital omdat UCB zich wilde focussen op de farma. CVC Capital brengt het nu opnieuw naar de beurs. Vorig jaar heb ik veel contacten gehad met potentiële nieuwkomers en het ziet er dan ook naar uit dat 2010 qua beursintroducties geen slecht jaar zal worden. 2009 was waarschijnlijk het dieptepunt van de cyclus. Voor de Vrije Markt zal het allicht wat moeilijker zijn, maar de belangstelling voor Alternext gaat in stijgende lijn. Alternext verschilt niet veel van de gereglementeerde markt en de aandelen die daar genoteerd zijn, worden ook opgevolgd door de CBFA. Sommige bedrijven aarzelen om zich op de beurs te laten noteren door de IFRS-regelgeving, die zeker voor kleinere bedrijven almaar zwaarder wordt. Bedrijven met een notering op Alternext hoeven IFRS echter niet te volgen. Ook corporate governance is belangrijk voor de bedrijven. De codes worden meer uitgewerkt en zijn vooral aangepast voor bedrijven waar er geen hoofdaandeelhouder is en minder voor bedrijven met een familiale hoofdaandeelhouder. Wanneer de raad van bestuur 60 % van zijn tijd moet besteden aan corporate governance, is er echter iets mis.

De Vrije Markt doet het niet zo best. Er heerst een gebrek aan liquiditeit en de informatieverstrekking van veel bedrijven laat te wensen over. Hoe wilt u dat probleem aanpakken?

VAN DESSEL. Er werd een code opgesteld die de bedrijven van de Vrije Markt best zouden volgen vóór ze naar de markt komen en als ze op die markt noteren. Het gaat over een tiental principes, maar de bedrijven zijn niet verplicht om ze te volgen. Doen ze dat niet, dan kan dat echter wel door de markt worden afgestraft. Sommige bedrijven communiceren goed, andere heel wat minder. Het gebeurt vaak dat de bedrijven informatie over de resultaten op hun website plaatsen, maar niet doorspelen aan Euronext Brussel. We betalen echter een analist om een aantal bedrijven van de Vrije Markt op regelmatige basis op te volgen. De fiches zijn beschikbaar op de website van Euronext. De Vrije Markt is bedoeld voor kleine bedrijven die de mogelijkheid krijgen om te proeven van de beurs. In de praktijk doen ze het goed of minder goed. Ze moeten zichzelf verkopen en dat kunnen ze alleen door degelijke informatie te geven. Wanneer de zaken echter iets minder gaan, kan bekendmaking een belangrijke invloed hebben op bankiers, klanten en leveranciers. Communicatie kan de zaken erger maken. Dat hangt overigens niet af van het soort markt waarop een bedrijf noteert. In zekere zin kunnen we de Vrije Markt beschouwen als private equity die wordt opengesteld voor het grote publiek. Ik geloof in dat project, maar hoe kleiner het bedrijf, hoe langer de weg die het moet afleggen. Ik hoop wel dat enkele bedrijven de overstap naar Alternext zullen maken. Het is uit den boze om op basis van één aandeel een oordeel te vellen over de markt waarop het noteert. Een markt is immers samengesteld uit individuele aandelen. Niet de markt is verantwoordelijk voor prestaties, wel de individuele aandelen. Een investering in Sica Invest, dat recent naar Alternext kwam, vormt een valabel alternatief voor wie niet in de mogelijkheid verkeert om individuele bedrijven op te volgen. Sica Invest neemt immers participaties in kleine bedrijven. We hopen dat een van de aandelen die nu op de Vrije Markt noteren, vroeg of laat een hoge vlucht neemt en uitgroeit tot een topbedrijf. Een beetje zoals op de Amerikaanse Nasdaq, waar duizenden aandelen noteren, en sommige, zoals Microsoft, het hebben gemaakt, met een fabelachtige winst voor de aandeelhouders van het eerste uur als gevolg.

Is er geen sprake van een structurele achteruitgang van het aantal noteringen op Euronext Brussel?

VAN DESSEL. Het klopt dat een aantal bedrijven is verdwenen, vaak als gevolg van een overname. Wanneer we echter rekening houden met de nieuwe noteringen op Alternext en de Vrije Markt, is het aantal noteringen de laatste drie jaar gestegen. Er verdwijnen trouwens niet alleen ondernemingen. Soms komen ze terug, zoals Taminco. Ik heb ook gelezen dat Ontex naar de beurs zou terugkeren.

Hoe verloopt de samenwerking met NYSE?

VAN DESSEL. Zeer goed. Intern gaan we naar meer standaardisering van processen en procedures. De samenwerking heeft enorm bijgedragen tot onze branding en naambekendheid. We hebben recent samen met KBC Securities een Belgian Day ingericht in New York, waar 15 Belgische bedrijven zich hebben voorgesteld en dat was een gigantisch succes. Het heeft sterk bijgedragen tot de visibiliteit van de bedrijven. Het voorbeeld van New York werkt nog op een andere wijze inspirerend. Recent hebben we in Brussel opnieuw de belceremonie ingevoerd zoals ze zeer succesvol verloopt op NYSE. De laatste jaren hebben we veel te weinig aandacht besteed aan de symboliek van het beeld. Het is zeker niet onze bedoeling om de schermenhandel opnieuw te vervangen door vloerhandel, maar ik hoop dat we in Brussel terug traders op de vloer krijgen. Onlinebrokers kunnen bijvoorbeeld een aantal klanten uitnodigen om op de beurs te handelen. Dat is goed voor hun visibiliteit en bovendien kunnen de klanten op de beursvloer informatie uitwisselen. Ik vraag mij ook af of we het Beursgebouw niet zouden kunnen gebruiken om de visibiliteit van Brussel op te krikken.

De Bel-20-index stond bekend als sterk financieel gekleurd. Is daar door de koersdaling van de financiële aandelen verandering in gekomen?

VAN DESSEL. De Bel-20 is nu een heel gediversifieerde index geworden, met AB InBev en GDF Suez als koplopers. Het gewicht van banken en verzekeringen – Fortis Holding is in essentie een verzekeringsmaatschappij – is verminderd, maar dat van industriële bedrijven is toegenomen.

Hoe staat het met de dubbele roerende voorheffing op de dividenden van GDF Suez?

VAN DESSEL. Telkens wanneer ik een vergadering heb met de minister van Financiën of met zijn kabinet, stel ik die kwestie aan de orde. Er zijn immers nog veel Belgische beleggers die na de overname van Electrabel aandelen GDF Suez bezitten en het zou goed zijn als er voor die ongelijke fiscale behandeling een oplossing wordt gevonden. Misschien moet GDF Suez zelf een initiatief nemen om te zorgen voor een gelijke behandeling van de aandeelhouders. Fortis deed dat enkele jaren geleden al, maar dat was geen gemakkelijke oefening. De kwestie lijkt echter geen prioriteit te zijn voor de Belgische regering. Met de komst van BNP Paribas is er een nieuwe kandidaat die naast Total of zelfs Alcatel baat zou hebben bij een oplossing.

De Belgische regering heeft geld nodig. Acht u een verhoging van de roerende voorheffing denkbaar?

VAN DESSEL. Ik ben eerder voorstander van een verlaging van de roerende voorheffing op aandelen of van een gelijkschakeling van de roerende voorheffing op aandelen en obligaties. Voor de regering de roerende voorheffing verhoogt, moet ze eens goed nadenken over de gevolgen van een dergelijke maatregel. Als investeren afgestraft wordt, is dat uiteraard nadelig voor de eigen economie. Ik denk niet dat een dergelijke maatregel op dit ogenblik aan de orde is. (C)

Door Etienne Langerwerf

“Ik meen dat de onzekerheid al in de koersen verwerkt zit en dat kan ertoe leiden dat de aandelenmarkten veel betere prestaties neerzetten dan verwacht.”

“De beurs van Brussel is perfect blijven functioneren en er was liquiditeit. De mensen konden handelen.”

“Misschien moet GDF Suez zelf een initiatief nemen om te zorgen voor een gelijke behandeling van de aandeelhouders.”