De beste jazz-cd’s van het jaar

We zijn er vroeg bij, maar u kunt de stormloop in de platenzaken

maar beter voor zijn. Als voorbereiding op de eindejaarsfeesten selecteerde Trends de beste jazz-cd’s van het jaar.

Dave Holland Quintet, Extended Play – Live at Birdland (ECM)

Ns Spirit, Le nom du vent (Nefertiti)

Greg Osby, St. Louis Shoes (Blue Note)

Jason Moran, The Bandwagon (Blue Note)

Kenny Werner & The Brussels Jazz Orchestra, Naked in the Cosmos (Jazz ‘n Pulz)

The Chris Joris Experience, Out of the Night (W.E.R.F.)

Shirley Horn, May the Music Never End (Verve)

Wayne Shorter, Alegría (Verve)

Henri Texier & Azur Quintet, Strings’ Spirit (Label Bleu)

Focus Files, Jazz ’03 (EMI)

De plaat van het jaar

Dave Holland, de voormalige bassist van Miles Davis, komt aan de verzuchtingen van zijn fans tegemoet met een selectie uit vier concerten in de New Yorkse club Birdland. Samen met trombonist Robin Eubanks, saxofonist Chris Potter, vibrafonist Steve Nelson en drummer Billy Kilson put hij genereus uit het repertoire van de cd’s Points of View en Prime Directive. Extended Play is nu eens gecondenseerd en gelaagd, dan weer boppend en streetwise, maar altijd met de eloquentie en rechte rug van een Engelse nobelman.

De wind van de Maghreb

Vergeet het romantische ideaal, de muze valt vandaag niet meer te zoeken op kille zolderkamertjes met muizen in de keukenkasten. De heren van Máàk’s Spirit trokken vorig jaar op trainingskamp bij de Gnawa in Essaouira, parel aan de Marokkaanse kust en keerden terug naar de opnamesessies met een koffer vol mooie muziek. Par exemple plooit als opener een mooie staalkaart open van wat trompettist Laurent Blondiau, tenorist Jeroen Van Herzeele en hun medereizigers zoal voor u in petto hebben. Het titelnummer blaast u de goede richting uit, en daarna leidt de trip u langsheen alle fata morgana’s die hun visie op jazz kan verzinnen, zoals een walsje met zeven sluiers in Soumaya’s Dreams.

Plezier maken is geen schande

Altsaxofonist Greg Osby had even zijn bekomst van het grenzen verleggen en wil op St. Louis Shoes gewoon lol maken. Hij serveert klassiekers en halfvergeten parels uit de jazzgeschiedenis, zoals Duke Ellingtons East St. Louis Toodle-Oo, Thelonious Monks Light Blue, zelfs Summertime en St. Louis Blues lopen mee in de street parade door New Orleans. Wie vreest voor een plat coverfestival kunnen we geruststellen: Osby slaagt er opnieuw in om met slimme harmonisaties en arrangementen de muziek een eigen geur te geven.

Met de bus naar de beurs

Jason Moran, Tarus Mateen en Nasheet Watts nodigen u uit voor een ritje met hun reclamebusje. Moran gaf de geïnteresseerde passagiers tijdens het concert op het jongste Blue Note Festival een waarschuwing mee: “Dit is The Bandwagon. We nemen mensen mee en we zetten ze ergens af. De kans dat ze dan verdwalen is wel reëel, maar dat vinden we eigenlijk wel een prettige gedachte.” Na een groet aan zijn leermeester Brahms vertrekt de bus langsheen de telefoonhokjes van Istanbul ( Ringing My Phone, waarin hij met zijn piano een telefoongesprek dubt), zachte zuiderbriesjes ( Gentle Shifts South), en zelfs een muzikale vertaling van de jongste beursberichten uit China. Kortom: schakel uw beste GPS-systeem maar in voor deze live-opname uit de New Yorkse Club The Village Vanguard.

Belgen op internationaal topniveau

Kenny Werner staat bij ons bekend als de soms virtuoze, veelal zoete begeleider van Toots Thielemans. Hij heeft echter meer in huis. Samen met zijn favoriete big band, het Brussels Jazz Orchestra, plaatst de Amerikaanse pianist tegenover elke filmische passage een heftig docudrama, tegenover Gil Evans een flard Igor Stravinski. Esotherie, Disney-achtige deuntjes, swing en funk, het zit er allemaal in. Wie een Goodmaniaanse bigband-cd had verwacht, is er dus aan voor de moeite. Zoals Jazz Times-criticus Bill Milkowski deze goedaardige schizofrenie omschrijft: “Ik zou geneigd zijn om het Third Stream ( nvdr – de mengvorm van jazz en klassiek) te noemen, if it didn’t swing so damn hard.”

The nearness of Annette

“As the sun rises, she will surrender the night, but she is always with him, even when he cannot see her.” Chris Joris doet op zijn Out of the Night niet onder voor de koning van Siam, de bedenker van het voorgaande citaat. Hij componeerde het gros van de elf nummers op deze cd ter nagedachtenis van zijn vrouw Annette Wüst, die in 2001 overleed.

Melancholie en boosheid, zoals in A Four Letter Word en het titelnummer, worden gecounterd met de Afrikaanse muzikale thuis van Joris wanneer hij als percussionist te horen is op Kobiye en Kwaheri. Een andere, meer ingetogen kant krijgt u te horen van Chris Joris-de-pianist bij Ballad for a Tortured Africa en I Heard a Milonga. Out of the Night is een bitterzoet gedenkteken geworden, wars van sentimentaliteit.

Een parlando ten afscheid

Zelfs als het lijf niet zo best meer mee wil, zolang het hart klopt, zal het hart voelen. En hoe. Met een stem die soms balanceert op het randje van declameren bewijst Shirley Horn dat ze alle touwtjes nog stevig in handen heeft. Take Love Easy is een erg aanstekelijk swingnummer en ook op Watch What Happens is het onbekommerd heupwiegen. Maar het mag niet baten. Het dreigende Everything Must Change stapt op het ritme van een mankend been, en Never Let Me Go is een goed excuus om een nieuwe doos Kleenex aan te breken. Dit is wellicht een van de mooiste vocale cd’s van het jaar, met de steun van pianist Ahmad Jamal en trompettist Roy Hargrove. May the music never end, het leven is al hard genoeg.

Hoe schrijf ik muziekgeschiedenis?

Op zijn eerste volledig akoestische studioplaat sinds 1967 probeert de legendarische saxofonist Wayne Shorter een dwarsdoorsnede te maken van de muziek van de 20ste eeuw. In zijn zoektocht naar eeuwigheid herwerkt hij onder meer eigen materiaal zoals Capricorn, Orbits en Angola. Wij waren vooral onder de indruk van de bevreemdende bewerking van Villa-Lobos’ Bachianas Brasileiras No. 5, dat op een geplukte cello teert, en van Vendiendo Alegría, een flamencolied uit de jaren dertig. In de jaren zestig had Miles Davis hem de partituur voor de compositie gegeven “om er iets mee doen”. Wayne Shorter heeft er een van de belangwekkendste cd’s van 2003 rond gebouwd.

Strijken zonder stroop

Neen, het winkelpersoneel heeft u niet in de luren gelegd. Dit is wel degelijk een jazzplaat. Na een ouverture met Bartók-allures door het snarenensemble van L’orchestre de Bretagne springen Henri en Sébastien Texier, Glenn Ferris, Bojan Zulfikarpasic en Tony Rabeson breed grijnzend uit de coulissen met een flinke dosis swing. Strings’ Spirit incorporeert dit 29-koppige strijkersorkest op bijna cinematografische wijze met de bekwame muzikanten van het Azur Quintet, die over een grote dosis humor en relativeringsvermogen blijken te beschikken. En voor één keer wérkt die combinatie. Luister maar naar Sacrifice, waar u zich na een freejazzintro onder de gewelven van een erg oude kerk waant. Barth’s Groove, B.Z. The Bee en Glen The Space knipogen dan weer fluks de wereld tegemoet. Wintermoeheid? Niet met deze cd in huis.

Het beste van het beste

Ondergetekende, bij nacht en ontij jazzrecensent van Focus Knack, stelde in samenwerking met het label EMI een dubbel-cd samen met daarop het beste van het jazzjaar 2004. Op Focus Files ’03 – Jazz vindt u onder meer de meest beklijvende composities van de hoger vermelde jazzmusici en veel meer. Rustige jazz om op te kussen met Cassandra Wilson en het Jef Neve Trio, scatten met de vocale meesteres Dianne Reeves, swingen met Joe Lovano, boppen met Greg Osby en Fred Hersch. Neem het van ons aan: 2003 was een goed jaar.