De beste businessboeken op de Boekenbeurs

Vanaf morgen, vrijdag 29 oktober, tot en met donderdag 11 november vindt de jaarlijkse Boekenbeurs in Antwerpen plaats. Welke managementboeken mag u er niet missen?

Alle info over de Boekenbeurs: www.boekenbeurs.be

Eén nieuw managementboek per dag. Zoveel gespecialiseerde uitgaven verschijnen er dit jaar in de Vlaamse boekhandel. Er worden zelfs iets meer titels gepubliceerd: tot 18 oktober werden al 359 titels gemeld, zo vernemen we bij Boek.be, de federatie van de beroepsverenigingen van uitgevers, importeurs en boekverkopers (en de organisator van de Boekenbeurs). Dat worden er méér dan in 2003, toen afgesloten werd met 378 titels. Laten we er enkele academische uitgaven aftrekken en we houden nog altijd één businessboek per dag over. Een vergelijking met de aantallen uit eerdere jaren loopt mank, omdat toen niet alle uitgaven gemeld werden bij de Boekenbank. Toch staat één zaak vast: er verschijnen almaar meer managementboeken. Dat blijkt ook uit internationale cijfers. Na een pijnlijke inzinking in 2001, zijn de managementuitgevers overeind gekrabbeld. Al hebben ze nog wel enkele magazijnen propvol met hoeraboeken uit de gouden dotcomjaren, die ze aan de straatstenen niet meer kwijt kunnen.

Op de Boekenbeurs in Antwerp Expo (het vroegere Bouwcentrum) vindt u businessboeken in 24 van de ruim 140 stands. Ze liggen wel verspreid over de diverse zalen. Daar vindt u ook de boeken die wij selecteerden. We rangschikken ze nu volgens twaalf thema’s, die de trends weerspiegelen in het huidige aanbod van managementboeken.

Dé goeroe anno 2004

Toonbeeld van de managementgoeroes die u niet alleen mag kopen, maar waarvan u ook mag toegeven dat u ze koopt, is momenteel Jim Collins. De voormalige manager bij Hewlett-Packard, ex-professor aan Stanford University en consultant (en fervent alpinist) heeft de oerbestseller In Search of Excellence van Tom Peters en Robert Waterman uit 1982 van de troon gestoten. Dat presteert hij met Good to Great. Sinds de publicatie eind 2001 vlogen al 1,5 miljoen exemplaren de deur uit. Nu moet de goedkopere paperbackeditie nog volgen en zopas verscheen ook al de Nederlandstalige versie onder dezelfde Engelse titel (Business Contact, 304 blz., 32,50 euro). Collins’ boodschap is hip in deze onzekere tijden, waarin arrogante managers niet zelden van hun voetstuk gekegeld worden: de manager moet bescheiden zijn, niet voortdurend voor het voetlicht lopen en in een no-nonsensestijl zijn bedrijf vooruitstuwen. Hij mag zich niet laten leiden door de waan van de dag. Goed zijn, volstaat trouwens niet, je moet groots zijn.

Hoe verging het de vorige recordhouders? Robert Waterman hield zich nadien vooral achter de coulissen schuil en van de flamboyante managementperformer Tom Peters mag u vandaag vooral niet meer zeggen dat u hem leest. Ook managementboeken zijn onderhevig aan modes en politieke correctheid. Peters lijkt hopeloos out, al zitten de zalen bij zijn Coeniaans dure lezingen nog altijd tot de nok gevuld.

Persoonlijk en professioneel succes

De huidige managementpaus Jim Collins mag dan wel met veel bombarie verkondigen dat de manager zich moet wegcijferen, u bent niet zo naïef. U hebt wel twee mogelijkheden: u speelt het politieke spel correct en wilt dat zowel het bedrijf als uzelf er beter van worden. Voor deze positivo’s hebben we de bundel 50 succesklassiekers (Thema, 328 blz., 22,50 euro) in petto. De cynici (rea-listen?) mogen meteen naar de derde categorie scrollen. Maar eerst het gerieflijke, pas vertaalde boek van de Brit Tom Butler-Bowdon. Hij bloemleest, resumeert én commentarieert 50 evergreens. Een handig concept voor de altijd in tijdnood verkerende manager, die de essentie krijgt uit duizenden pagina’s van de bekendste managementboeken – van visionaire ondernemers als Henry Ford en Michael Dell, via tijdgoeroes als Stephen Covey tot tijdloze politieke coryfeeën als Eleanor Roosevelt en Nelson Mandela. Uiteraard leest u beter de originele boeken, maar met deze puike introductie kunt u alvast kiezen welke werken een stek verdienen op uw prioriteitenlijst.

Met mijn ellebogen

Mensen met een gezonde dosis ambitie (zeg maar strebers en tafelspringers) konden de diepste roerselen van hun supersized ego de jongste jaren al botvieren met Hoe word ik een rat? (Scriptum, 162 blz.) van de Nederlandse consultant Joep Schrijvers. Het boek werd een instant klassieker en is al in negen talen uitgebracht. Hij beschrijft – niet zonder ironie – het gekonkel in organisaties. Voor wie er niet genoeg van krijgt – en u kunt het zich eenvoudigweg niet veroorloven er genoeg van te hebben – is er nu Ik werk graag… met mijn ellebogen (Roularta Books, 168 blz., 18,95 euro). Vier Duitse ambtenaren, die schuilgaan achter het pseudoniem Alexander Vier, geven – niet zonder een grijns en een knipoog – tien trefzekere elleboogmethoden. De verdeel- en heerstactiek blijkt nog altijd een solide zet. Als toemaatje heeft bewerker Piet De Moor enkele Vlamingen gestopt in de toptien van stevige ellebogenwerkers, zoals manager Luc Vandevelde, SP.A-voorzitter Steve Stevaert en tv-presentator Sieg-fried Bracke. Leer hoe het moet! Het motto: beter een goed leven met de ellebogen dan een slecht leven.

Lees ook Hoe overleef ik mijn collega’s? (Lannoo/Ten Have, 288 blz., 18,95 euro). De New Yorkse sociologe Jan Yager geeft inzicht en tips over de omgang tussen collega’s. De hamvraag op de werkplek: wie zijn uw vrienden, wie uw vijanden en hoe bepaalt u het verschil?

Als het u te veel wordt

Managementjunks leven op uppers én downers. Ze slikken al die pepboeken over hoe hun tijd efficiënter te gebruiken, hoe een geschikte strategie uit te stippelen, hoe de ellebogen te gebruiken. Die boeken zijn het epo van het ondernemerspeloton. Maar de jongste jaren verschijnen bijna evenveel boeken over de zoektocht naar een beter evenwicht tussen werk en vrije tijd. Er kwamen dramatische getuigenissen over slachtoffers van een burn-out. Momenteel maakt een boek furore dat de harmonie tussen hard labeur en een leuk leven wil helpen realiseren: Slow (Lemniscaat, 231 blz., 19,95 euro). De Canadese journalist Carl Honoré beschrijft – prettig gedetailleerd – een fenomeen in opmars. Het begon met slow food: als reactie op fastfood, leren de aanhangers opnieuw genieten van smaak, van traditioneel gekweekte ingrediënten en van (vergeten) keukenklassiekers. De grondlegger ervan, de Italiaan Carlo Petrini, schreef het basisboek Slow Food – Over het belang van smaak (Roularta Books, 208 blz., 16 euro), dat ongetwijfeld één van de bestsellers op de Boekenbeurs wordt. Carl Honoré breidt die evenwichtskunst tussen werken en genieten uit tot het hele leven, tot en met slow seks toe.

Als toemaatje schreef de Amsterdamse Jesse Goossens Slow-up! (Lemniscaat, 134 blz., 12,95 euro), waarin Bekende Nederlanders uitleggen hoe ze de slowprincipes inpassen in hun drukke bestaan. Slow kan omschreven worden als Kwali-tijd, meteen ook de titel van Steven Poelmans‘ gids om een beter evenwicht te bereiken russen werk en privé (Lannoo/AS, 224 blz., 19,95 euro). Dit wordt een Vlaamse klassieker in het genre.

Blijven leren

Slow is geen alibi voor luiheid of routine. Ook wie het begeerde werk-privé-evenwicht (de heilige graal van de 21ste eeuw) vindt, moet bijblijven. Prompt ontstaat een nieuw dilemma: hoe de ontwikkeling van het individu en de organisatie tegelijkertijd bevorderen? Het antwoord vinden we in het nieuwe buzzwoord POP: persoonlijke ontwikkelplannen. Alles daarover vindt u in Professioneel werken met POP (Academic Service, 235 blz., 29,95 euro). Martien Habraken, Yolanda Buchel en Koos Hafkamp pakken uit met stappenplannen, tips en tools. Een managementboek pur sang. Aan te vullen met het Werkboek POP (Academic Service, 170 blz., 22,50 euro), weliswaar bedoeld voor studenten, maar ook voor oudere rotten handig om hun persoonlijke opleidingsplannen te organiseren.

Wie die oefening op een puur carrièregerichte basis wil maken, is beter af met Succesvol werken aan je competenties (Nelissen, 196 blz., 19,50 euro). Ton Rijkers helpt u de juiste carrièrewending te maken. Centrale vraag: wat zijn mijn competenties en welke baan past bij mij? Voor wie geen schrik heeft van een eigen sterkte-zwakteanalyse. Pas hetzelfde onderzoek toe op het bedrijf en u kunt uw hele equipe gepast laten bijscholen. Een prima gids daarbij: Strategisch werken met competenties (Nelissen, 168 blz., 19,50 euro). Arjan Vernhout mijdt ook de theoretische fundamenten niet.

De coach is terug

Boeken over competenties en opleidingen vormen de nieuwste goudader in het managementrayon. Ze waren er altijd al, maar hebben een atletische sprong gemaakt in de oplagen. Bij opleiding hoort vaak een coach, al waaieren zijn taken veel breder uit. Wilt u nu eindelijk echt weten wat coachen precies inhoudt – en dat uitvoerig, maar toegankelijk en zonder echoënde peptalk uiteengezet? Neem Grondprincipes van coachen (Indigo, 375 blz., 37,50 euro). Bedrijfstrainer Kees Locher en psycholoog John Luijten zorgen voor een leeservaring die verder gaat dan de werkkring.

Anderhalf jaar geleden wilde u een boek over coachen misschien nog angstig wegmoffelen onder een andere flap (coachen was iets voor betere tijden), vandaag is het thema opnieuw hot. Een teken aan de wand van de heropleving was het instant succes van een heuse scheurkalender voor 2004 met oneliners, inzichten en tips over coachen. De opvolger ligt al klaar: Scheur je los in 2005 (Nelissen, 14,90 euro). Wie het liever sec, serieus en secuur houdt, kan zich vermeien in Professionele dilemma’s van de coach (Nelissen, 263 blz., 29,50 euro). Fer van den Boomen, Rinus Merkies en Marcel Hoonhout vertrekken bij de spanningsvelden die bij coachen een rol spelen en belichten het coachproces in extenso.

Vergeet uw personeel niet

In het kielzog van de opgelaaide belangstelling voor coachen, stijgt de aandacht voor het personeelsbeleid (spreek uit: HRM). Al blijkt de toon sterk veranderd. In de gekke dotcomjaren verdronk personeelsmanagement haast in de experimenten en de extravagantie. Nu prediken de HR-priesters braaf de boodschap dat de resultaten van het personeelsbeleid meetbaar moeten zijn in de naakte bedrijfscijfers. De bottom-line, weet-u-wel. Al die ontwikkelingen vinden we terug in de grondig herziene editie van Human Resource Management (LannooCampus, 546 blz., 44,95 euro) van Daniël Vloeberghs ( Universiteit Antwerpen, KU Leuven en UAMS), nu zonder twijfel hét standaardwerk op het gebied van HRM in het Nederlandse taalgebied. Lees ook HRM in de toekomst (Thema, 197 blz., 19,50 euro), waarin onderzoeker Rob Gründemann en co. de recente evolutie in het vakgebied wat sneller in kaart brengen.

Vooral blijven veranderen

Verandering is de enige constante, meteen nog een onuitputtelijk thema. Een voedzaam Vlaams voorbeeld: Praktijkboek ondernemend veranderen (Lannoo, 189 blz., 29,95 euro). Een auteurskwartet onder leiding van Herman Van den Broeck ( Universiteit Gent, Vlerick) en Jo Sanders ( Ernst & Young) schuift veranderingsprojecten onder de loep en toont (wat bondige) cases van onder meer VRT en uitgeverij Concentra.

Ondanks zijn schoolse aanpak, overtuigt ook Guido Cuyvers ( KU Leuven en Katholieke Hogeschool Kempen) met Integrale organisatieverandering (Nelissen, 257 blz., 31,50 euro). Na dit boek blijft u met weinig of geen vragen over veranderingsmanagement over.

Echt managen (in België)

U zocht een actueel managementboek dat het besturen van het bedrijf in al zijn facetten toelicht? Dan mag u niet voorbijgaan aan Ondernemen Caseboek (Intersentia, 368 blz., 35 euro), een prestigieus project van Vlerick, de Luikse universiteit en de UCL in Louvain-la-Neuve. Het boek is opgebouwd rond de levensfasen van een onderneming (van start en groei of beursgang tot verval, verkoop of overdracht). Elke fase is uitgewerkt aan de hand van reële Belgische (!) cases. Michel Moortgat, CEO van brouwerij Duvel Moortgat, schreef het voorwoord, een plejade academici werkte de cases uit.

Echte ondernemers

Alle heisa over de schaamteloze hebzucht en regelrechte fraude van bedrijfsbobo’s ten spijt, blijven biografieën over beroemde (of beruchte) ondernemers hoog scoren. Een voorbeeld vers van de pers: Ze zullen weten wie ze voor zich hebben (Balans, 400 blz., 35 euro). Marcel Metze schreef een meeslepende biografie van Anton Philips (1874-1951), die als 21-jarige na een stage als beursmakelaar in Londen naar het provincienest Eindhoven toog om zijn broer Gerard bij te springen bij het verkopen van gloeilampen. Anton was niet de oprichter, maar wel de man die een multinational maakte van Philips.

Deugdelijk bestuur

Mist bij Lernout & Hauspie, fraude bij Enron en een merkwaardig hoge vergoeding bij Picanol – het zijn slechts enkele voorbeelden van de graai- en naaimentaliteit in tal van bedrijven. Van de weeromstuit galmt de roep om corporate governance, deugdelijk bestuur en duurzaam ondernemen. Ook de boeken erover stapelen zich op. Een atypisch voorbeeld, dat de ernstige stof met een knipoog (en een averechtse titel) aanpakt: Zaken zijn zaken – Maatschappelijk onverantwoord ondernemen (Scriptum, 172 blz., 14,95 euro). Jonathan Ellis en René Tissen zoeken een manier om komaf te maken met de Onheilige Drievuldigheid (hebzucht, kunstmatigheid en onenigheid).

En nu uw geld tellen

We ronden af met een selectie uit het rek personal finance. Eerst het hele plaatje: Vermogensplanning (Intersentia, 145 blz., 22,50 euro). Alain Nijs, Anton van Zantbeek en Alain Verbeke hebben hun een jaar oude boek geactualiseerd. Ze geven een helder antwoord op vragen als: hoe beveiligt u uw vermogen als u huwt? Hoe koopt u het best een onroerend goed? Hoe kunt u uw kinderen steunen zonder zelf in de problemen te sukkelen?

Met Sterven en erven (Biblo, 301 blz., 19,90 euro) zoomen we in op successieplanning. Jos Ruysseveldt (professor aan de Fiscale Hogeschool Brussel) geeft inzicht in schenkingen, testamenten en andere erfeniskwesties. Het valt op dat ook in dit boek de onvermijdelijk complexe materie zeer bevattelijk verwoord is.

Zelfs een geestige kijk op beurs en beleggingen kan, zo bewijst Thierry Debels met Groot lexicon van beuzelarijen op de beurs (Rou-larta Books, 230 blz., 19,50 euro). Met een kwinkslag ontmaskert hij allerhande financiële fabels. Lach voor u uw geld belegt.

Luc De Decker