De Belgische connectie van Viktor Bout

Drie Belgen worden genoemd in het web rond de ‘economische huurling’ Viktor Bout: Ronald de Smet, Ronald Rossignol en Jacky Lemaire.

Drie Belgen bleven bij de aanhouding vorige week in Thailand van de economische huurling Viktor Bout buiten het gezichtsveld. Economische huurlingen (EHM of economic hit men) zijn nuttig voor veiligheidsdiensten zolang ze het vuile werk opknappen. Volgens onderzoekers van de Verenigde Naties cirkelden Ronald de Smet, Ronald Rossignol en Jacky Lemaire met allerlei vliegtuigmaatschappijtjes rond het web van de Russische wapenhandelaar. Van juridische stappen tegen de Belgen is geen spoor bij het federale parket, “omdat we nooit zo’n verzoek kregen van lokale parketten of politiediensten”. Een Russische collega van Bout heeft een meer triviale verklaring: “Viktor Bout was een soort taxichauffeur. Hij toerde rond met koffers, maar werd niet verondersteld te weten waarom.”

De nu 41-jarige Bout kreeg in ons land media-aandacht omdat hij in de jaren 90 opereerde vanop de luchthaven van Oostende. Maar eigenlijk regelde de Aalstenaar Ronald de Smet de zaakjes van Bout in België. Bout kreeg geen verblijfsvergunning en was maar drie maanden in ons land. In februari 2002 vaardigde de Brusselse onderzoeksrechter Thierry Freyne, na 18 huiszoekingen in Oostende, Brussel, Grimbergen, Dilbeek, Westerlo en Verviers, tegen de man een internationaal aanhoudingsbevel uit. Ruim zes jaar later werd hij dus bij de kraag gevat. Al die tijd verbleef Bout in Rusland en werd hij in de regio van de Grote Meren gesignaleerd, waar onder meer Bukavu Aviation Transport, Business Air Services en Great Lakes Business Co. deel uitmaakten van zijn omvangrijke luchtvrachtvloot.

Als Bouts rechterhand richtte Ronald de Smet, nu spoorloos, tussen 1995 en 1997 in Oostende luchtvaartbedrijfjes op. Hij regelde er in diens naam financiële en vastgoedtransacties. Toen het parket van Brugge nieuwsgierig werd, verhuisde Ronald de Smet naar de Verenigde Arabische Emiraten, waar hij van Sharjah een draaischijf maakte voor Bouts luchttrafiek naar Afrika, Pakistan en Afghanistan. De Belgische militaire veiligheid schreef in een rapport dat Viktor Bout tot september 2001 betrokken was bij illegale wapenleveringen aan de Afghaanse taliban. Het duurde tot 2004 eer de Amerikanen officieel de jacht op Bout openden.

Enerzijds voerde Bout wapens aan voor de rebellen van Laurent-Désiré Kabila, anderzijds evacueerde een Iljoesjin van Bout de opgejaagde Zaïrese president Mobutu. Dat ook Ronald de Smet actief was in Congo (vanuit Bangui met Centrafrican Airlines), bleek toen in 2000 een van zijn toestellen in Katanga neerstortte. En in de periode dat onze minister van Buitenlandse Zaken, Louis Michel (MR), vredesgesprekken leidde in Congo, passeerde hij op de luchthaven van Kinshasa langs in het wit geschilderde cargovliegtuigen met in zwarte letters UN. De Verenigde Naties huurden de toestellen van Ukrainian Cargo Airways, een van de vijftig maatschappijen van Bout. Dat mag niet verbazen, want Bouts vliegtuigen werden meermaals ingezet voor transport van VN-blauwhelmen.

Volgens het onderzoekscentrum GRIP leverde de Belg Ronald Rossignol tussen 1996 en 1999 vanuit Oostende wapens aan Rwanda, aan rebellen in Sierra Leone, Liberia en later aan Congolese opstandelingen. Hij wordt door de VN ook met Bout in verband gebracht. In 2000 week Rossignol uit van Oostende naar de luchthaven van Charleroi, maar daar zou hij sinds de komst van Ryanair niet meer actief zijn. Hij zou in Slowakije wonen en deed de voorbije jaren vanuit Kenia transporten met een Boeing 727. Onlangs werd hij opgemerkt in Louvain-la-Neuve, waar zijn dochter studeert. Vorige zomer werd Rossignol door de financiële sectie van de gerechtspolitie van Charleroi ondervraagd wegens frauduleuze verkoop van vliegtuigtickets naar Kinshasa.

De derde Belg, Jacky ‘Kiki’ Lemaire, die in juli 2002 ook in de parlementaire onderzoekscommissie over de Grote Meren werd genoemd, houdt zich de jongste jaren koest in Johannesburg. Tegenover Trends ontkent ‘Kiki’ elk contact met Bout. Hij werd door de VN met Bout in verband gebracht voor schendingen van het wapen- en olie-embargo tegen de Angolese rebellenbeweging Unita.

Het Belgische aanhoudingsbevel tegen Bout verviel op 27 mei 2007, “wegens verjaring”. Werd Bout uiteindelijk opgepakt omdat hij een vervelend ‘ongeleid projectiel’ was geworden? Hij was in Bangkok een wapendeal voor de Colombiaanse Farc-rebellen aan het afronden.

Erik Bruyland