De Belgische bankenheffing is een doorn in het oog van de sector, maar de politiek wil er niets aan doen zolang de spaarbank Argenta haar klacht voor het Grondwettelijk Hof niet intrekt. Argenta-voorzitter Jan Cerfontaine vindt dat absurd. “Een procedure voor het Grondwettelijk Hof is toch geen terroristische actie?”
Een ‘catch 22-situatie’ noemde Febelfin-voorzitter en Dexia-topman Stefaan Decraene het. “Minister Reynders wil de bankenheffing niet aanpassen zolang de klacht van Argenta bij het Grondwettelijk Hof loopt, maar Argenta wil eerst een politiek initiatief.”
De Belgische bankentaks is de hele sector een doorn in het oog. Door de stijging van de spaardeposito’s loopt de bankenheffing hoger op dan verwacht en zo wordt de nettowinst substantieel gedrukt. Maar eigenlijk zijn de kleinere banken die voor hun financiering vooral steunen op spaardeposito’s veel zwaarder getroffen. De heffing van vijftien basispunten slaat alleen op het particuliere spaargeld. Hoe meer deposito’s een bank heeft, hoe hoger de belasting.
“Argenta boekte over zijn boekjaar 2010 een bijdrage van 29 miljoen euro”, verklapt bestuursvoorzitter Jan Cerfontaine. Het is het enige cijfer dat de ex-advocaat wil geven. Argenta publiceert pas eind maart zijn jaarcijfers en dan blijkt in welke mate de bankenheffing de nettowinst afroomde. “De bankenheffing vormt een bedreiging voor het autofinancierings- en groeimodel van Argenta. Daar kun je niet lichtzinnig over gaan.”
TRENDS. Wat is er fout aan de bankentaks?
JAN CERFONTAINE (ARGENTA). “In de eerste plaats de heffingsbasis. De overheid baseert zich op de retailfunding, wat voor Argenta 99 procent van de balans is. Voor veel grootbanken is dat maar 40 of 50 procent. De bankenheffing bestraft de banken die zich op een voorzichtige en stabiele manier financieren, terwijl de Basel III-regels net het belang van stabiele klantendeposito’s benadrukken. Het balanstotaal als heffingsbasis was een veel verstandiger en evenwichtiger criterium geweest.
“Bovendien houdt de heffing geen rekening met het risicoprofiel van de bank. Als de maatschappij een bijdrage wil voor het risico dat de sector meedraagt, dan moet die risicofactor per instelling gewogen en in de belasting verrekend worden.”
Hebt u die bedenkingen doorgegeven aan de politiek?
CERFONTAINE. “O ja, al in 2009. Maar het antwoord van de regering was dat over dit wetsontwerp ongewijzigd gestemd wordt. De reactie kwam een beetje neer op: we horen uw opmerkingen, maar we luisteren er niet naar. De regering voegde er wel aan toe: eventueel kunt u later met de bankensector in zijn geheel een alternatief voorstellen, dat budgettair neutraal is.”
Hoe moeilijk was het om tot een alternatief te komen dat zowel door grote als kleine banken gedragen werd?
CERFONTAINE. “Een budgettair neutraal alternatief betekent dat als iemand minder betaalt er iemand anders meer op tafel moet leggen. Het is niet gemakkelijk daarover een consensus te bereiken, maar het is gelukt. Er zijn heel wat gesprekken nodig geweest om de grootbanken te overtuigen dat zij een groter deel van de lasten moesten dragen.”
Waarom bent u dan toch een procedure gestart voor het Grondwettelijk Hof?
CERFONTAINE. “Omdat er geen enkele politieke respons kwam op het sectoralternatief. De regering was intussen gevallen, er kwamen verkiezingen, maar het was snel duidelijk dat de regeringsvorming moeilijk zou zijn. Intussen dreigde de termijn om de bankentaks voor het Grondwettelijk Hof aan te vechten af te lopen. Argenta kon zich niet veroorloven dit juridische middel niet in te zetten. Het is voor ons geen zaak van ‘niet graag belastingen betalen’, het is veel meer dan dat.”
Hoeveel moet Argenta afdragen?
CERFONTAINE. “In 2009 betaalden wij 9 miljoen euro aan de depositobescherming, dat was toen al drie keer zoveel als de jaren daarvoor. Het voorbije boekjaar 2010 kostte de bankentaks, die niets meer dan een nieuwe depositoheffing is, ons al 29 miljoen euro. En de belasting komt pas op kruissnelheid in 2011. Dan zou Argenta tot 35 miljoen euro moeten afdragen. Als je weet dat wij in 2009 een nettogroepswinst (bank en verzekeringen) hadden van 75 miljoen euro, dan begrijpt u dat de bankenheffing voor ons niet niks is.”
Als u minder winst maakt, kunt u er minder opzijzetten en minder investeren?
CERFONTAINE. “Precies. Argenta is een bedrijf dat de voorbije 50 jaar zijn groei volledig zelf gefinancierd heeft. Onze familiale aandeelhouders – de familie Van Rompuy – hebben alleen maar symbolische dividenden ontvangen. De voorbije jaren ging het om zowat een miljoen euro per boekjaar. Zowat alle middelen zijn systematisch weer in het bedrijf geherinvesteerd. Dat is het financieringsmechanisme waarop dit familiebedrijf zijn groei baseert. Als onze resultaten door de bankentaks op een zo brutale manier worden gereduceerd, dan is dat voor ons een ernstige bedreiging. Niet in de zin dat dit bedrijf in de financiële problemen komt. Maar wel als we de volgende tien tot vijftien jaar willen voortgroeien op basis van dit autofinancieringsmodel. De taks zet ons groei-, financierings- en aandeelhoudersmodel onder druk. Dat is de realiteit.”
En het model opgeven? U hebt vorig jaar toch al het kapitaal opengesteld voor 50.000 coöperanten?
CERFONTAINE. “Het autofinancieringsmodel ter discussie stellen, is geen optie. Dat zit zodanig in de genen van deze onderneming en de aandeelhouders. Als we de kapitaalbasis zouden verbreden, zou de hoofdaandeelhouder verwateren en dat is niet de bedoeling.
“Het coöperatief kapitaal is statutair begrensd op 15 procent. Vandaag zit de coöperatie op 11,5 procent, daar kan nog iets bij, maar het is niet onbeperkt. En ander dan coöperatief kapitaal, daar is onze familiale aandeelhouder niet wild van.”
Wat hoopt u te bereiken met uw procedure?
CERFONTAINE. “Ons doel is dat het sectoralternatief door de politiek wordt opgepikt en de bestaande bankentaks vervangt. Het is niet ons doel voor een rechtbank een overwinning te behalen. Een procedure voor het Grondwettelijk Hof leidt maximaal tot een vernietiging van de wet, niet tot de creatie van een nieuwe wet. Hoe dan ook moet je de dag nadien het gesprek weer aanknopen. Onze focus ligt op het alternatief, op een betere wet, een beter uitgebalanceerde taks.”
Minister Reynders weigert nu ook om de toegezegde 600 miljoen euro uit het depositogarantiefonds terug te storten zolang de klacht van Argenta loopt. Veroorzaakt dat geen extra druk, bijvoorbeeld van collega’s, om de procedure te staken?
CERFONTAINE. “Bij afwezigheid van enig politiek initiatief kunnen wij dat natuurlijk niet doen. Dat de terugbetaling van middelen uit het fonds op de helling komt te staan, daar zijn wij ook de dupe van. Je kunt je afvragen waarom Reynders de sector zo in de tang neemt. Ik vind het geen houding om over de hele problematiek een gesprek te weigeren of een initiatief te nemen zolang de procedure loopt. Een procedure voor het Grondwettelijk Hof is toch geen terroristische actie? Een annulatieberoep bij het Grondwettelijk Hof is een objectieve toets of een wet een proportionele of een disproportionele belasting inhoudt. Als het Hof oordeelt dat ze disproportioneel is, is dit een schendig van het gelijkheidsbeginsel en wordt de wet vernietigd.
“Volgens ons is de belasting disproportioneel en dus strijdig met de grondwet. Ik ben overtuigd dat we goede argumenten hebben, want dezelfde argumenten hebben binnen de sector geleid tot een consensus over een ander belastingtype.”
Wat vindt u van het argument dat een regering in lopende zaken de bankentaks niet kan aanpassen?
CERFONTAINE. “De grenzen over wat een regering in lopende zaken mag en kan behandelen, worden elke dag bijgesteld. Zes maanden geleden was het ondenkbaar dat ze de gouverneur van de Nationale Bank zou benoemen. Vandaag is niet alleen de gouverneur maar het volledige directiecomité van de Nationale Bank en de CBFA benoemd, en is het volledige Twinpeaks-toezichtsmodel geïmplementeerd. Bij koninklijk besluit, op basis van één volmachtbepaling in de wet. Eind vorig jaar heeft de regering trouwens de bepalingen op de depositobeschermingsregeling zelf via een wet ‘diverse bepalingen’ gewijzigd.
“Zonder de begrotingsdoelstelling te veranderen moet de regering, in samenwerking met de sector, de belasting anders durven te definiëren en in te vullen.”
Wat is er zo goed aan het sectoralternatief?
CERFONTAINE. “Het Febelfin-alternatief is multidimensionaal. De heffingsbasis steunt op drie poten: de retaildeposito’s, de funding op de kapitaalmarkt en de tradingactiviteiten. Daarmee vat je alle activiteiten van een bank, en niet alleen de spaardeposito’s. Bovendien is de belasting risicogerelateerd: als de drie componenten van de heffing worden samengeteld, wordt het risicoprofiel van de bank op dit cijfer verrekend, waardoor de taks lager of hoger kan uitvallen.”
Wat verwacht u de komende maanden?
CERFONTAINE. “Ik hoop dat de redelijkheid zegeviert. De politiek kan toch moeilijk een door haar uitgevaardigde beslissing blijven volhouden als deze door een volledige sector als onjuist of ongepast wordt ervaren. Als die sector bovendien bij consensus een model op tafel legt dat dezelfde opbrengst garandeert, moet het gezond verstand toch zegevieren?
“Bovendien staat België niet alleen in het heffen van bankentaksen. Er zullen ook Europese initiatieven komen, en België zal zich daarop wel moeten aliniëren. (fijntjes) Zeker voor banken die rechtstreeks concurreren met buitenlandse groepen is het van groot belang dat dit gebeurt.”
PATRICK CLAERHOUT
“Onze focus ligt op het alternatief, op een betere wet, een beter uitgebalanceerde taks” Jan Cerfontaine, Argenta
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier