DE ALLERNIEUWSTE HIGHTECH VOOR HUIS EN TUIN

De technologie is niet meer weg te denken in ons leven. Van een douche met ingebouwde zonnebank tot een domotica-installatie, van een koelkast met geïntegreerde kleurentelevisie tot een stofzuigerrobot: een overzicht van de allernieuwste technologie die wonen aangenamer maakt.

Comfort is door de jaren heen steeds belangrijker geworden. Zowel in ons privéleven als op professioneel gebied. Er wordt dan wel steeds harder gewerkt en jachtiger geleefd, maar dat gebeurt in almaar betere omstandigheden. ‘Comfort’ is een basisbegrip geworden in onze woon- en werkomgeving. Niet verwonderlijk dus dat domotica is volle opgang is.

Dankzij domotica kunnen we bijvoorbeeld met één druk op de knop alle verlichting in de ‘uit’-stand zetten. Tegelijkertijd schakelt de verwarming naar stand-by en worden de stopcontacten voor de koffiezet en de computer automatisch ontkoppeld van het elektriciteitsnet. Maar behalve verlichting en verwarming worden ook ventilatiesystemen, airconditioning, rolluiken, alarmcentrales, audio, video en internet steeds vaker geïntegreerd. Want niet alleen comfort, maar ook flexibiliteit en beveiliging spelen een belangrijke rol binnen het domoticadomein.

Of wat dacht u van een ‘sfeertoets’ die automatisch de gepaste lichtsfeer in uw woonkamer oproept, de rolluiken sluit, de cd-speler activeert en de verwarming wat hoger zet? Of programmeert u liever een zogenaamde functiegroep, die u met één commando in- of uitschakelt? De functiegroep ‘ontbijt’ kan bijvoorbeeld de keuken verlichten en verwarmen, en kan tegelijkertijd het koffiezetapparaat inschakelen. Terwijl de functiegroep ‘meeting’ de vergaderzaal in een bedrijf verwarmt en verlicht, en de aanwezige computer automatisch laat opstarten.

Een blik op de (nabije) toekomst? In het Huis van de Toekomst is de keuken volgestouwd met intelligente apparaten – wat dacht u van een vuilnisemmer die afval herkent, een zelfdenkende dampkap die het afzuigvolume zelf regelt of een oven die op basis van een recept zelf de gaartijd bepaalt? – die via een centrale keukencomputer gestuurd worden. De computer verbindt niet alleen keukenapparaten, hij zorgt ook nog eens voor aangepaste muziek, verlichting en zelfs passende aroma’s. De computer is ook aan te sluiten op het internet, waar hij op zoek kan gaan naar onder meer recepten met ingrediënten die in de koelkast aanwezig zijn. Een intelligente koelkast geeft dan weer aan welke ingrediënten moeten worden aangevuld.

Misverstand: domotica is moeilijk

Lennart van Walsum is marketing- en communicatiemanager van BTicino België. Volgens hem heerst er nog altijd een misverstand over domotica. “Mensen denken dat domotica het leven moeilijker maakt, terwijl het net de bedoeling is om extra gebruiksgemak te creëren,” beweert hij. Om dit te bewijzen, werd in Brussel een conceptstore gebouwd: een multifunctionele showroom waar geïnteresseerden de mogelijkheden van domotica kunnen ontdekken. “We werken hier met muren in glas, zodat duidelijk wordt dat een domotica-installatie eigenlijk heel eenvoudig is,” zegt Van Walsum. Volgens hem is er dus nood aan een mentaliteitswijziging. Maar die evolutie blijkt traag te verlopen. “En daar is een reden voor,” weet hij. “De meeste mensen bouwen maar één of twee keer in hun leven een huis.”

Ook Georges Klepfisch, de gedelegeerd bestuurder van het BCDI (Belgian Centre for Domotics and Immotics), is van oordeel dat mensen vaak een verkeerde perceptie hebben. “Domotica wordt nog te vaak geassocieerd met het ‘huis van de toekomst’. Kortom, futuristische toepassingen die ver ons bed zijn,” meent hij. “Geautomatiseerde rolluiken en de centrale regeling van de verlichting of verwarming worden tegenwoordig als een standaardinstallatie beschouwd, en niet meer als een domoticatoepassing. Met als gevolg dat men weinig openstaat voor nieuwe ontwikkelingen in deze sector. En daarom hinkt België achterop wat betreft installaties van goede, geïntegreerde systemen.”

Nochtans heeft ons land een rijk aanbod aan goede fabrikanten. Kijken we echter naar de vraagzijde, dan scoren we veel slechter dan bijvoorbeeld Amerika. Georges Klepfisch: “De gemiddelde Belg blijft weigerachtig omdat hij geen goed beeld heeft van de praktische domoticaoplossingen die ons leven een stuk aangenamer kunnen maken. Zonder al te technologische snufjes.”

De wonderen van het world wide web

Zowat alle domoticafabrikanten zijn het erover eens: wie aan domotica begint, doet het best rustig aan. Op een centrale plaats de verlichting bedienen is een eerste stap. Wie daarmee vertrouwt geraakt, kan het systeem uitbreiden naar andere toepassingen. Maar we kunnen niet ontkennen dat de opkomst van internet tot nieuwe mogelijkheden heeft geleid: aanwezigheidssimulatie vanop afstand, camerabewaking enzovoort.

Vroeger beperkte domotica zich vooral tot het automatisch aansturen van allerlei functies in een gebouw. Maar de jongste tijd neemt de communicatie tussen de woning en de gebruiker ervan sterk toe. En die gebeurt steeds vaker via internet.

Toch merken we dat sommige fabrikanten erg ver gaan in het bedenken van nieuwe toepassingen. Zo bestaan er vaatwassers die bij storingen automatisch via internet contact opnemen met een servicecentrum. Of wat dacht u van wasmachines die u via e-mail verwittigen wanneer een wasprogramma afgelopen is? Sommige fabrikanten bieden u zelfs de mogelijkheid om via internet het aangepaste wasprogramma te downloaden wanneer er nieuwe stoffen of wasmiddelen op de markt komen.

Is domotica duur?

Domotica hoeft niet noodzakelijk ingewikkeld te zijn. De prijs hangt dus af van wat u precies wil. Maar als algemene regel geldt: voor een basisinstallatie mag u in principe niet meer dan vijf procent van de prijs van het gebouw betalen. “Een klassieke elektrische installatie wordt doorgaans gebudgetteerd op ongeveer drie procent,” weet Dirk Jaspaert van QBus in Meulebeke. “En een basisdomotica-in- stallatie creëert een extra kost van amper zo’n twee procent.” Voor een woning van 300.000 euro moet u dus rekenen op een budget van 15.000 euro.

Let wel, het gaat hier louter om een basisinstallatie. Die houdt in dat er een centrale voorzien is, dat alle drukknoppen, stopcontacten en verlichtingspunten aangesloten zijn op het systeem, en dat er al lege buizen gelegd zijn of kabels getrokken zijn voor eventuele latere uitbreidingen. Hiermee zijn dan zowat alle toepassingen voor elektriciteit en verlichting mogelijk.

“Het voordeel van zo’n basisinstallatie is dat je ze achteraf verder kan uitbreiden,” weet Anny Piessens van het Vlaams Elektro Innovatiecentrum (VEI). “Zelfs bouwers met een klein budget raden wij aan om minstens de voorzieningen te laten leggen. En dat hoeft dus echt niet veel meer te kosten dan een klassieke elektrische installatie.” Dirk Jaspaert van QBus beaamt dit: “Wie daarna méér wil dan de basisfunctionaliteit heeft keuze te over: interne alarmsturing, multizoneverwarming en aircosturing, audiosturing, toegangscontrole, camerabewaking, sturing van rolluiken en zonnewering, en afstandsbedieningen via internet of sms.”

Ter illustratie: voor een ietwat uitgebreider systeem – waaraan bijvoorbeeld het alarm, de rolluiken, de verwarming, de airco en de hifi-installatie gekoppeld worden – moet u ongeveer zes procent van de gebouwprijs voorzien.

Wie een bestaand gebouw wil verbouwen en voorzien van domotica, moet meestal rekening houden met een wat groter budget. Daarom wordt een basisinstallatie best onmiddellijk in de nieuwbouw voorzien. Maar als het budget dat niet toelaat, is er een tussenoplossing mogelijk. Er worden dan zogenaamde teleruptoren in de elektriciteitskast geplaatst. Die laten toe om later – wanneer de financiële middelen opnieuw voorhanden zijn – vrij eenvoudig over te schakelen naar een volwaardig domoticasysteem.

Premie van de Vlaamse overheid

Interessant om weten is dat de Vlaamse overheid domotica onlangs heeft opgenomen in het rijtje van energiebesparende technieken waarvoor u een premie kunt bekomen. Een eerste voorwaarde is dat de installatie uitgevoerd wordt door een installateur die het Kwaliteitslabel Domotica heeft behaald. Ten tweede moet de domotica-installatie ook voldoen aan enkele technische specificaties. Zo dient er een ‘alles uit’-toets te worden voorzien, die kan worden ingedrukt bij het slapengaan of bij het verlaten van de woning. Door het indrukken van die knop worden alle niet-gewenste energieverbruikers in huis uitgeschakeld. Bovendien moet er een ‘multizoneverwarming’ voorzien worden. Dat betekent dat de verwarming in verschillende zones apart kan worden aangestuurd, met per zone een aparte thermostaat of temperatuursensor. En ten slotte dient er een derde temperatuurniveau te worden voorzien dat zich situeert tussen de nachtstand (economy) en de dagstand (comfort). Dat stand-byniveau wordt gebruikt om te beletten dat de verwarming – die met klokfunctie geregeld wordt – te vroeg van economy naar comfort wordt geschakeld, terwijl de bewoners later thuiskomen dan normaal.

De erkende installateur: uw vriend?

Door wie laat u nu best zo’n systeem installeren? Dirk Jaspaert van QBus: “In België gebeurt een groot deel van de klassieke elektrische installaties door de installateur om de hoek. Waarom zou diezelfde installateur ook niet het domoticasysteem kunnen plaatsen? Domotica vereenvoudigt immers de elektrische installatie.”

Nochtans bestaat er in Vlaanderen het zogenaamde Kwaliteitslabel Domotica, dat uitgereikt wordt door het VEI. De installateurs die dit label mogen voeren, werden gescreend naar deskundigheid en opleiding. Ze werden onder meer geïnformeerd over het rationele energiegebruik van domoticasystemen. “In principe mag elke installateur domotica plaatsen,” zegt Anny Piessens van het VEI. “Maar domotica is wel een specialisatie. Daarom raden wij bouwers en verbouwers aan om te kiezen voor een installateur die het Kwaliteitslabel Domotica heeft behaald. Die heeft de nodige opleidingen gevolgd, beschikt over de nodige praktijkervaring en verleent een goede service aan de klant.”

Nuttige websites: bij het Vlaams Elektro Innovatiecentrum, kortweg VEI (http://www.vei.be), vindt u een overzicht van de erkende domotica-installateurs; de Domoticashop (http://www.domoticashop.be) geeft een goed overzicht van de mogelijkheden en producten; Elektro.be (http://www.elektro.be/nieuwsbrief/dossiers/Domotica.asp) heeft een zeer uitgebreid dossier over domotica, inclusief een checklist. Ten slotte nog: Belgian Centre for Domotics and Immotics, kortweg BCDI (http://www.bcdi.be).

Roel Van Espen – Dominique Soenens

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content