Het leek een 1 aprilgrap. Jawel, Didier Pineau-Valencienne (DPV) heeft zich schuldig gemaakt aan schriftvervalsing en oplichting van de Belgische minderheidsaandeelhouders. Een frauduleuze schatkist van 200 miljoen euro heeft hij op die manier aangelegd. Maar de oude man kan gerust zijn. Hij blijft buiten schot. De Belgische justitie heeft met dertien jaar onderzoek de ‘redelijke termijn’ overschreden. En dat is tegen het Europees recht.
De reder die een Antwerpse politicus omkocht, de witwassers in de Crédit Lyonnais-fraude en een sjoemelende kompaan van Marc Dutroux konden het voorbije jaar allen via deze constructie hun straf te ontlopen. En terecht. Het waren misschien fraudeurs, maar door de problemen die ze ondervonden als gevolg van het jarenlange onderzoek waren ze al meer dan genoeg gestraft.
Vandaag lopen er meer dan 55.000 dossiers die voor 1996 werden opgestart. Mogelijk komen er dus 55.000 wetsovertreders op vrije voeten omdat het Belgische gerecht te traag werkt. Hoe is dat mogelijk? Op de eerste plaats omdat er gewoon te veel strafrecht is in België. Politici verrijken elke wet (inzake milieu, sociale zaken of ondernemingen) met een bijzondere strafwet, waardoor er veel nutteloos werk afkomt op de parketten.
Bovendien hebben heel wat parketmagistraten weinig kaas gegeten van procesmanagement. Zij onderzoeken maar raak, tot alle mogelijke frauduleuze aspecten zijn uitgeplozen. Het beste voorbeeld is het fiscale dossier van Beaulieu, opgestart in 1991 en liefst 400.000 bladzijden dik. Waarom 32 verdachten voor de rechtbank slepen als de kans groot is dat ze toch vrijkomen?
Het is veel efficiënter, zoals gebeurde in de zaak Lernout & Hauspie, om de kern van de fraude te onderzoeken en de randfenomenen (sjoemelende ex-motorcrossers, bijvoorbeeld) later te behandelen. Beter management leidde er ook toe dat het parket van Antwerpen in een razend tempo de achterstand grotendeels heeft kunnen wegwerken.
Het management loopt ook mank op politiek niveau. Een correcte verdeling van mensen en middelen bij justitie op basis van een werklastmeting wordt door de Franstalige magistratuur geblokkeerd. De modernisering van justitie verloopt bovendien veel trager dan aangekondigd, omdat Laurette Onkelinx (PS) op de eerste plaats vicepremier is en met de algemene politiek bezig is. Op haar vakdepartement schenkt ze vooral aandacht aan populistische thema’s als de ‘humanisering’ van justitie of gemediatiseerde dossiers als de ‘justitiedialogen’.
Sterker: de tweede Franchimontmaatregelen, die het strafonderzoek ‘hervormen’, leiden gegarandeerd tot nog méér chaos en achterstand op justitie. Of hoe uitgerekend dankzij een socialistische minister ook de witteboordencrimineel van vandaag ooit de dans zal ontspringen.
Hans Brockmans
