COMPLOT VAN DE ZUILEN?

Daniël Ferette, secretaris-generaal van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, is behoorlijk boos. Oorzaak is de sociale programmawet die onlangs werd goedgekeurd en die vorige week dinsdag in het Staatsblad verscheen. Het verbod voor ziekenfondsen en verzekeraars om elkaars producten te verkopen, trekt een streep door de rekening van Ferettes organisatie om een afhankelijkheidsverzekering te ontwikkelen, waarbij het beheer van het financieel risico door de verzekeraars zou worden uitgevoerd. Maar nog erger is het gesteld met de kleine risico’s voor zelfstandigen. Daar verliezen de Onafhankelijke Ziekenfondsen – dertien politiek ongebonden mutualiteiten – 189 miljoen frank subsidies via een door Ferette betwist herverdelingsmechanisme. “Als dit doorgaat, is het bedrog,” haalt hij fors uit.

Zelfstandigen zijn verplicht verzekerd voor de zogenaamde grote risico’s, maar een verzekering voor kleine risico’s is facultatief. Toch heeft ongeveer 70% van de zelfstandigen zich hiervoor ingedekt. Eerder was al aangekondigd dat in deze sector – in navolging van de verplichte ziekteverzekering voor werknemers – een vorm van financiële verantwoordelijkheid zou worden ingevoerd. Dat betekent dat de ziekenfondsen een compensatie krijgen voor objectieve verschillen in risico’s. In zulke systemen krijgt men meer voor een oudere van 80 dan voor een jongere van 20. Om de selectie van risico’s te vermijden.

DANIËL FERETTE (ONAFHANKELIJKE ZIEKENFONDSEN). Artikel 140 van de sociale programmawet voorziet dat de subsidies tussen de ziekenfondsen verdeeld worden op basis van bepaalde normen, zodat verschillen in uitgaven die het gevolg zijn van verschillen in risicosamenstelling volledig worden gecompenseerd. Dat is normaal. Maar wat is men van plan? Voor de kleine risico’s beschikt men over onvoldoende statistieken. De universitaire studie van de risicoverschillen is dus vertrokken van de gemiddelde uitgaven per lid. Daarop heeft men de invloed gemeten van de factoren leeftijd, aantal invaliden, urbanisatiegraad, medisch aanbod. Het bleek dat één factor – leeftijd en vooral de +80-jarigen – 80% van de verschillen tussen ziekenfondsen verklaart. Maar dat is een zuiver statistische correlatie, want men is niet vertrokken van de uitgaven die bijvoorbeeld voor de 80-jarigen worden gedaan. Dit is geen compensatie voor risico’s, maar een pure aanzuivering van uitgavenverschillen.

TRENDS. Wat is het resultaat van deze analyse voor de subsidies?

Het uitgangspunt is een gemiddelde subsidie van 2618 frank per lid. Na de risico-analyse krijgen de Christelijke Mutualiteiten ( CM) 375 frank meer, de Socialistische Mutualiteiten ( SM) 378 frank minder en wij 1308 frank minder. Dat betekent voor ons een verlies van 189 miljoen frank aan subsidies, waarvan 150 miljoen gaat naar de CM.

U voelt zich onrecht aangedaan. Is dit een bewuste zet van de CM?

In de verplichte verzekering werd vorig jaar een politiek akkoord gesloten om de spons te vegen over de rekening-courant met de verliezen uit het verleden, 86 miljard frank bij de Socialistische Mutualiteiten. De SM werden daarbij verplicht om een (beperkt) systeem van financiële verantwoordelijkheid in de verplichte verzekering voor werknemers te aanvaarden. Dat bracht zowel CM als SM in een goede positie. De CM hadden echter een uitgavenprobleem in de kleine risico’s. Dus hebben ze gezocht naar een systeem dat de CM toelaat meer subsidies te krijgen in het nadeel van vooral de Onafhankelijke Ziekenfondsen en een beetje van de Socialistische Mutualiteiten.

Maar als de CM inderdaad meer ouderen tellen, dan hebben ze toch recht op meer subsidies?

We gaan akkoord met een compensatie van objectieve verschillen, maar niet op deze manier. Dit is bedrog. We willen begrijpen wat er achter de verschillen zit. Transparantie is motiverend voor de actoren, dat zegt in welke variabelen men moet ingrijpen. We hebben er bij Jean-Luc Dehaene en Magda De Galan op aangedrongen om een debat te houden over de meting en compensatie van objectieve risicofactoren.

In dezelfde programmawet werd u ook al gedwarsboomd met het verbod voor ziekenfondsen en verzekeraars om elkaars producten te verkopen. Ook een zet van de CM en SM?

De CM willen de evolutie in de afhankelijkheidsverzekering vertragen. Ze willen eerst duidelijkheid in de federale en gewestelijke plannen vooraleer zelf initiatieven te nemen. En ze willen niet dat anderen eerst komen. Wij moeten nu de wet eerbiedigen. Ook al is dit specifiek verbod er alleen gekomen via amendement en zonder al te veel debat. We zetten onze intellectuele voorbereidingen echter voort. Het verbod zal maar tijdelijk zijn.

Waarom moeten de mutualiteiten voor zaken als de afhankelijkheidsverzekering terugvallen op verzekeraars?

Ik denk dat het voor verbintenissen op lange termijn en voor vormen van sparen voor ziekenfondsen moeilijk is bij de burger vertrouwen te scheppen. Ziekenfondsen hebben niet bewezen dat ze reserves kunnen opbouwen op lange termijn. Daarom wilden we voor de afhankelijkheidsverzekering, maar ook voor zaken als gewaarborgd inkomen en overlijdensverzekering complementariteit zoeken met verzekeraars. We houden echter sterk aan bepaalde kenmerken van ziekenfondsen zoals solidariteit. In een grote verzekeringsgroep zouden die waarden verdwijnen.

Uit een onderzoek van McKinsey blijkt trouwens dat de Amerikaanse organisatie van de gezondheidszorg met haar integratie van verzekering en zorgverstrekking in HMO’s ( Health Maintenance Organisations) niet heeft gewerkt. Die HMO’s zijn niet efficiënt en ook zeer bureaucratisch. Zeker in de Belgische context met een grote concentratie in enkele verzuilde ziekenfondsen zou de bureaucratie sterk toenemen.

Hoe moet die samenwerking tussen ziekenfonds en verzekeraar er concreet uitzien?

We zullen onze leden de noden moeten leren begrijpen, hen helpen zoeken naar goede producten en daarover informatie verschaffen. De verkoop en distributie lopen echter langs de verzekeraar.

Gaat u één bepaald product aanprijzen of een ruime waaier?

Voor de keuze van een ziekenhuis zullen we ook nooit zeggen dat het ene beter is dan het andere. We stellen wel criteria voorop en informeren de mensen hoe ziekenhuizen zich situeren ten opzichte van die criteria. De Testaankoop-formule.

GUIDO MUELENAER JOZEF VANGELDER