CHINA’S GROEIENDE HONGER

D e groei van China heeft bijna alle grondstoffenprijzen de hoogte in gejaagd. Alleen de zachte grondstoffen zijn voorlopig achtergebleven. Maar de groeiende druk in China en de nood aan nieuwe energieën brengen ook hierin verandering. Plots lijkt landbouw een toekomstgerichte groeisector!

Tot voor enkele jaren was energie bijna gratis. Sindsdien verzesvoudigde de olieprijs en werd de wereldeconomie bewuster van de energieproblematiek. De oorzaak van de stijgende energieprijzen was niet zozeer het terrorisme, maar vooral de opkomst van nieuwe economische grootmachten met een sterke vraag naar olie en energie – vooral China en, in mindere mate, andere Aziatische landen zoals India.

De Chinese groei zal zich de komende jaren ook op andere vlakken laten voelen. China heeft niet alleen behoefte aan meer energie, er is ook een groeiende honger op andere vlakken… zelfs letterlijk. China is immers kwetsbaar in zijn voedselbevoorrading.

China’s achilleshiel. China moet één vijfde van de wereldbevolking voeden. Het moet dat doen met slechts 7 % van de beschikbare landbouwoppervlakte in de wereld. Weinigen weten dat China een relatief onvruchtbaar land is, met slechts 15 % verbouwbare oppervlakte, tegenover bijvoorbeeld meer dan 25 % in België en Nederland. Dat maakt het land erg kwetsbaar. Enkele slechte oogsten volstaan om China naar de rand van een hongersnood te brengen. Die situatie wordt elk jaar erger, wegens vijf redenen:

De landbouwoppervlakte van China vermindert jaarlijks met 1 miljoen hectare. Vooral de industrie palmt de beste gronden in. De uitbreiding van de steden doet eveneens vruchtbare gronden verdwijnen.

De waterbevoorrading voor de landbouw is onvoldoende. Andere sectoren hebben voorrang. Ook het afdammen van bepaalde rivieren – met het oog op stroomvoorziening – heeft de landbouw soms negatief beïnvloed.

De beste jonge krachten zijn uit de landbouwgebieden weggetrokken en naar de industrie getrokken. Daardoor is de productiviteitsgroei van de Chinese landbouw gestagneerd. Nog meer migratie zal dit probleem alleen maar verergeren.

De escalerende milieuvervuiling: door wilde industrialisering en gebrekkige milieunormen zijn gronden en rivieren vaak sterk vervuild.

De verstedelijking van China gaat onverminderd voort. Vijftig jaar geleden bedroeg de urbanisatiegraad in het land slechts 12 %, tegenover toen 64 % in de VS. Vandaag leeft al meer dan 40 % van de Chinezen in de steden. Verwacht wordt dat dit cijfer tot 60 % zal stijgen in het jaar 2030. Een stedelijke bevolking verbruikt substantieel meer calorieën.

Uit de tabel blijkt ook het verschil in voedselconsumptie tussen China, de VS en India. China verbruikt bijna een derde van de wereldwijde rijstproductie. Vergelijk dat met de VS, het land van Hummer en Burger of overdadig energie- en calorieverbruik. De VS verbruikt met 5 % van de wereldbevolking 16 % van de wereldwijde koffieproductie, en een derde van de maïsteelt.

Deze vijfvoudige druk op de Chinese landbouwproductie zal op een of andere manier moeten worden opgevangen. De Chinese regering weet dat de situatie precair is en heeft de afgelopen jaren strategische contracten afgesloten met enkele typische graanschuren van de wereld: Argentinië, Brazilië en zelfs de VS.

Landbouw, sector van de toekomst? Als de olieprijzen een nieuwe piek bereiken, is dat steevast voorpaginanieuws. Ook de records van sommige beursindexen halen stelselmatig het nieuws. Vorige week braken de tarweprijzen echter een tienjarig record, maar dat ging onopgemerkt voorbij. Het is typerend voor het gebrek aan belangstelling voor iets elementairs zoals de voedselvoorziening.

De prijzen van landbouwproducten zouden nog sterker kunnen stijgen. Want naast de voedselproductie speelt landbouw ook meer en meer een rol in de energieproductie. Ethanol en andere biobrandstoffen bijvoorbeeld vereisen grote landbouwoppervlakten, en die zullen gaan concurreren met de bestaande teelten. Hogere energieprijzen verhogen ook de kost om die gronden te bewerken, en bijvoorbeeld de prijzen van meststoffen. De graanprijzen zijn trouwens sterk achtergebleven op andere grondstoffen (zie grafiek).

China’s honger naar energie en voedsel is de wereldeconomie volop aan het veranderen. De energiesector ondergaat al enkele jaren een revolutie. Minder bekend is de revolutie die ons te wachten staat in de landbouw. Er is nood aan een hogere productiviteit. Wellicht zal uit noodzaak ook de tegenstand tegen genetisch gewijzigde gewassen verminderen. De landbouw lijkt plots een toekomstgerichte groeisector. Wie had dat nog gedacht?

De auteur is hoofdeconoom van Petercam Vermogensbeheer. Reacties: visienoels@trends.be

Geert Noels