BURGERLIJKE ONGEHOORZAAMHEID

De beste regering is deze die het minst regeert.” Dat motto hanteerde de Amerikaanse dichter, essayist en doe-het-zelffilosoof Henry D. Thoreau anderhalve eeuw geleden. Want, zo schreef hij: “Een regering laat zien hoe het volk met succes misleid kan worden”. Of erger nog, hoe ze zichzelf bedriegt voor eigen profijt. Thoreau besloot dat een regering pas op haar nuttigst is, wanneer ze de mensen met rust liet.

Even terug naar het jaar 2006. U wordt niet met rust gelaten. Eerder integendeel. Deze regering graait in uw portemonnee. Zij deelt met de ene hand snoepjes uit en vraagt met de andere hand de muntstukken op. Hebt u gevraagd voor een korting op uw stookoliefactuur? Wel, u zult daar mordicus van genieten: 17,36 %. Wenst u een vermindering op uw gasrekening? Toch zult u 6,4 % krijgen.

Het prijskaartje van al dit snoepgoed wordt geraamd op 250 miljoen euro (137 miljoen voor de olie en minstens 110 miljoen voor het gas). De brandstoffenhandelaars hebben daarvoor al 100 miljoen euro in de regeringskas gestort. En met de gas- en elektriciteitssector wordt nu een gelijkaardige voorfinanciering onderhandeld. De sector doet dit niet uit filantropie. Neen, dit geld moet ooit terugbetaald worden. Maar hoe?

Ei zo na kwam vorige week de aap uit de mouw. Een wetsontwerp was in de maak dat de brandstoffenhandelaars de mogelijkheid gaf om de prijs van stookolie, diesel en benzine in de loop van dit jaar lichtjes te verhogen. Het liet ze toe de prefinanciering te verhalen op – jawel – u, de consument. Toen dit in de pers kwam, werd de maatregel ijlings door premier Guy Verhofstadt (VLD) teruggefloten.

Maar maakt u zich geen illusies, vroeg of laat zult u toch de rekening gepresenteerd krijgen. Ofwel vindt de regering een galante manier om dit bedrag naar de sector terug te sluizen – met uw belastinggeld – ofwel zal de sector dit bedrag zonder dat u het echt merkt stapsgewijs laten doorsijpelen in de eindprijs. Boontje komt steeds om zijn loontje.

Neen, deze regering laat u niet met rust. Uit cijfers die eind vorig jaar werden vrijgegeven door federaal minister van Financiën Didier Reynders (MR) blijkt dat steeds meer Belgen gratis krediet verschaffen aan de overheid. U betaalt stelselmatig te veel bedrijfsvoorheffing op uw brutoloon en krijgt het te veel betaalde bedrag pas na twee jaar teruggestort, bij de afrekening van uw belastingbrief.

Die renteloze lening die de overheid zonder blikken of blozen van u opeist, is de jongste drie jaar op onrustbarende wijze gestegen. In 2004 betaalde de Belgische staat nog netto 1,35 miljard euro terug aan zijn belastingbetalers. Vorig jaar ging het om 1,6 miljard euro en voor 2006 wordt gerekend op 2,74 miljard euro – dus een verdubbeling in drie jaar tijd.

Maar was er dan geen belastingverlaging afgesproken door deze regering? Jawel, al valt dit nog niet te merken op uw loonbriefje. De vermindering van de personenbelasting zal pas 730 dagen later in uw belastingafrekening tot uiting komen. De regering financiert zich op die manier voor pakweg 2 miljard euro op de rug van de belastingbetaler, zo rekende de oppositie voor.

Wat is de wettelijke basis daarvoor? Er is er geen. Dit land worstelt met een veel te groot overheidsbeslag – de overheidsuitgaven waren in 2004 goed voor 49,4 % van het bruto binnenlands product (BBP) – en zolang deze regering er niet in slaagt om dit gigantische staatsapparaat af te slanken en te herdynamiseren, zal zij u nooit met rust laten.

Deze regering kan perfect hierop worden afgerekend, aan de hand van de kwaliteit van het wetgevende werk, de administratieve molen en de dienstverlening aan de burger. En wat als deze regering daar niet in slaagt? Dan resten nog twee redmiddelen. Eén: de overheid uw eigen rekening presenteren tijdens de lokale verkiezingen in oktober en de federale stembusgang in 2007. Of, iets radicaler: uzelf en uw medeburgers wijzen op hun plicht tot burgerlijke ongehoorzaamheid.

Henry Thoreau vond er niets beter op dan te weigeren nog verder belastingen te betalen. Het leverde hem een conflict op met zijn belastingontvanger en een korte voorhechtenis. Maar door geen belastingen meer te betalen nam hij naar eigen zeggen afstand van een overheid die op grond van democratische besluiten een beleid voerde dat niet strookte met zijn geweten.

Want: “Zij die, terwijl ze de aard en de maatregelen van een regering afkeuren, toch hun trouw en steun eraan verlenen, zijn zonder twijfel haar meest bewuste begunstigers en vaak ook het ernstigste obstakel op de weg naar hervorming.” Een redenering om in het achterhoofd te houden.

Piet Depuydt