BROEDERS MET BRANIE

8000 WERKNEMERS.

Velen kijken op naar broeder René Stockman, de overste van de Broeders van Liefde van België. Dat mag, want wie 13 psychiatrische instellingen, 13 tehuizen voor gehandicapten en 54 scholen samen goed voor 280 broeders en ongeveer 8000 werknemers op één lijn kan krijgen, moet uit speciaal hout zijn gesneden. “Mijn taak is organiseren en inspireren,” zegt broeder Stockman, die doctor in de maatschappelijke gezondheidszorg is. “Dat klinkt als slogantaal, maar daar komt het op neer. Wij vertrekken vanuit een missie.”

De vzw De Broeders van Liefde is eigenares van het patrimonium, de vzw Provincialaat der Broeders van Liefde is uitbaatster ervan, met telkens broeder Stockman als voorzitter en met telkens hoofdzetel in Gent. De raad van beheer van de “vzw eigenares” bestaat uitsluitend uit broeders, die van de “vzw uitbaatster” voor het overgrote deel. De vzw uitbaatster overkoepelt de sector onderwijs en de sector zorgverlening. “Er moet een goede topdown-communicatie zijn én de basis moet het recht hebben om adviezen te geven aan de top, zoniet wordt het gevaarlijk,” zegt broeder Stockman. “Iedere week heb ik raad van beheer waarop niet alleen de leden, maar ook alle verantwoordelijken van de subsectoren aanwezig zijn. De helft van mijn tijd besteed ik aan bezoek aan mijn instellingen.” Ten slotte is er een indrukwekkende coördinatiestaf met allerlei ondersteunde specialisten : bouwkundigen, economisten, informatici, vertalers tot met archivarissen.

MARKTAANDEEL.

De gehandicaptentehuizen van de Broeders van Liefde stellen 1600 mensen tewerk en halen een omzet van 2,2 miljard. In de psychiatrie hebben de broeders zowel ziekenhuizen, verzorgingstehuizen en initiatieven voor beschut wonen, samen goed voor 3500 werknemers en een omzet van 5 miljard. Van het totaal aantal pscyhiatrische ziekenhuisbedden in België is 20 % van de broeders. Hun marktaandeel in de psychiatrische verzorgingstehuizen en beschut wonen is 36 % en 24 %.

Net zoals Covabe (zie hoofdverhaal), hebben de ziekenhuizen van de broeders een gigantische vordering op de overheid : 2,7 miljard. Dat komt omdat de ligdagprijs een subsidie per patiënt per dag fors is onderschat en nog steeds niet is herzien. “Die herziening blijft uit omdat de huidige toestand een besparing betekent voor de overheid,” zegt broeder Stockman. “Eigenlijk zouden alle ziekenhuizen samen een rechtszaak tegen de overheid kunnen aanspannen.”

Van de 2,7 miljard hoesten de ziekenhuizen zelf 1 miljard op, de rest financieren ze met kredieten verstrekt door de vzw eigenares tegen gunstige voorwaarden. “In ’95 heeft dat onze ziekenhuizen 51 miljoen aan interestlasten gekost die ze niet kunnen terugvorderen van de overheid. Met dat geld hadden ze andere dingen kunnen doen.”

In het (eerder hypothetische) geval dat haar instellingen een liquiditeitsoverschot boeken, zal de vzw eigenares dat beleggen en de opbrengsten aan hen doorstorten. Zelf haalt deze vzw haar inkomsten uit drie bronnen : een vergoeding die de instellingen haar betalen voor het gebruik van haar patrimonium, subsidies voor investeringen in nieuwbouw (die kan oplopen tot 60 % van het geïnvesteerd bedrag) en een deel van de wedden en pensioenen van de broeders. Maar dat laatste zal slinken. “De gemiddelde leeftijd van de broeders bedraagt 65 jaar,” zegt broeder Stockman. “Wij zijn een orde op pensioen.”

De broeders zoeken voortdurend nieuwe noden die zij lenigen met initiatieven waarvoor zij telkens een officiële erkenning proberen te krijgen. “Maar nieuwe initiatieven worden niet altijd erkend. Zo hebben wij de opvangcentra voor drugsverslaafden van De Sleutel overgenomen. De Sleutel heeft heel wat leningen lopen bij de vzw eigenares die ze waarschijnlijk nooit zal kunnen terugbetalen. De residentiële opvangcentra van De Sleutel zijn erkend, van de 7 dagcentra is alleen het Antwerpse erkend. Soms neemt de kloostergemeenschap als feitelijke vereniging een project rechtstreeks onder haar vleugels, zoals Huize Triest in Gent, een onthaalcentrum voor mensen uit de vierde wereld.”

Het gebeurt dat de vzw eigenares naar de bank moet voor een lening, bij nieuwbouw bijvoorbeeld. “Als uitgebreide organisatie is onze solvabiliteit veel groter,” zegt broeder Stockman. “Wij staan sterker tegenover de bank dan één enkele instelling.”

Maar het belangrijkste blijft dat de basisfilosofie van de broeders door alle medewerkers wordt gedragen. Broeder Stockman : “Volgende maand werken we met de coördinatiestaf een dag mee in één van onze instellingen. We komen dan in rechtstreeks contact met onze werkgever : de patiënt. Mijn management heeft alle eigenschappen van gewoon management, met iets meer. Het is management met een plus.”

BROEDER RENE STOCKMAN (BROEDERS VAN LIEFDE) Eigenlijk zouden alle ziekenhuizen samen een rechtszaak tegen de overheid kunnen aanspannen.