Starters zouden te moeilijk aan kapitaal raken bij banken en er zouden te veel financieringsinstrumenten zijn voor starters. Dat zijn de verhalen. Maar kloppen ze ook?
Een starter die zijn project wil financieren, staat voor een ingewikkelde legpuzzel. Hij heeft verschillende kanalen om aan geld te raken: eigen middelen, geld van family, friends & fools, een arsenaal subsidie-instrumenten van de overheid, businessangels, banken en durfkapitaalverstrekkers. De volgorde waarin de stukjes worden gelegd, is van belang. Ga je naar je bankier, dan blijkt soms dat hij eigenlijk verwacht dat je wordt gesteund door een businessangel. Maar die wil dan weer weten of je al een overheidsagentschap hebt overtuigd. Ook de grootte van de puzzelstukjes is van tel: als het bedrag dat je wilt ophalen een stuk onder het miljoen euro ligt, hoef je niet meteen naar een durfkapitalist te stappen. En uiteraard is de financiële puzzel voor elke starter verschillend.
Zeker de overheidsinstrumenten vormen een kluwen voor wie er niet in thuis is. De Vlaamse regering onderzoekt daarom hoe ze meer lijn kan brengen in die maatregelen. Vlaams minister van Economie Philippe Muyters (N-VA) wil tegen de zomer meer transparantie en gaf de publieke investeringsmaatschappij PMV de opdracht instrumenten als ARKimedes, CultuurInvest, het Participatiefonds, Flanders Care of Gigarant te vereenvoudigen. Sinds het najaar is al bekend dat het innovatieagentschap IWT en het Agentschap Ondernemen samensmelten.
Reginald Vossen, de CEO van het businessangelnetwerk BAN Vlaanderen, heeft begrip voor die evaluatie, maar maakt zich ook zorgen. “Het doet me wat denken aan een vroege snoeibeurt in het voorjaar. De jongste jaren is de interesse voor het ondernemerschap toegenomen en je begint dat te voelen in de markt. Er is veel gezaaid. Je moet opletten dat je die nieuwe dynamiek niet vernietigt door te veel te snoeien. Natuurlijk moet er geëvalueerd worden. Als er maatregelen zijn die weinig worden gebruikt, hebben die weinig zin. Maar je moet er wel voor zorgen dat de doelgroepen worden bereikt. Je moet dus eerst kijken welke takken groeien en welke niet, voordat je snoeit.”
“Het kan inderdaad zijn dat je door het bos de bomen niet meer ziet, maar heel wat bomen zijn waardevol”, diept Vossen zijn beeldspraak uit. “Je hebt dan een gids nodig die de ondernemer tot bij de juiste boom brengt en hem op de juiste maatregel wijst.” Hij geeft als voorbeeld de BA+-lening, die volgens hem een uitstekend maar te weinig bekend instrument is waar buitenlandse collega’s jaloers naar kijken. Het gaat om een achtergestelde lening met een voordelig rentetarief voor innoverende ondernemingen in Vlaanderen. Het principe is dat de overheid een euro bijlegt voor elke euro die een starter ophaalt via een businessangelnetwerk. “Ik vind het beter te spreken over cofinanciering in plaats van over subsidie, want het levert wel degelijk rendement op”, zegt Vossen.
Bank
Rik Vandenberghe, de CEO van ING België en de voorzitter van de sectorfederatie Febelfin, roept alle partijen — banken, federaties en overheid — op om samen te werken om starters beter te helpen volgens het principe less is more. De ING-topman bestrijdt het beeld dat banken terughoudend zijn om krediet te verstrekken aan starters of kleine bedrijven. Vorige week citeerde de bankier op de Beurs Ondernemen in Tour & Taxis cijfers die een einde moeten maken aan dat imago: “In 2014 hebben we 2 miljard euro krediet gegeven aan starters en kleine kmo’s (met een maximale omzet van 4 miljoen euro, nvdr). Op 81 procent van de kredietaanvragen van die groep hebben we ja gezegd. Dat leverde 60.000 contracten op. Het totale uitstaande krediet voor ING België steeg daarmee met 9,4 procent tot 7 miljard.”
Ook BNP Paribas Fortis heeft cijfers over kredieten voor starters en kleine kmo’s tot 7,5 miljoen euro omzet. Volgens persmedewerker Kim Cauberghs heeft de bank vorig jaar voor 3,9 miljard euro nieuwe kredieten verleend, op een totale portefeuille van 14 miljard euro. “Dat omvat 58.760 contracten aan starters en kleine ondernemingen. 93 procent van de aanvragen werd aanvaard, al dan niet met wijzigingen.”
De reden voor die stijging van het aantal kredieten is dat er in België geen credit crunch geweest is zoals in sommige andere landen, legt Rik Vandenberghe uit. De topman van ING en Febelfin zegt dat de banken in België vorig jaar 30 procent meer professionele kredieten hebben uitgegeven dan voor de economische crisis, terwijl dat cijfer voor de EU in haar geheel nul procent is. “Van die 30 procent ging 20 procent naar bedrijven. Dat geld ging zeker niet alleen naar multinationals en grote kmo’s, maar ook naar kleine kmo’s en starters.”
Reginald Vossen van BAN Vlaanderen plaatst een kanttekening bij dat optimisme: “We merken toch dat een aantal ondernemers niet aan de bak komt bij de bank. Wellicht gaan die kredieten vooral naar kleine kmo’s die groeien, maar gaat het niet om de eerste investering in een bedrijf. Veel starters moeten een beroep doen op andere middelen. Het is geen toeval dat in die periode crowdfunding is ontstaan en dat verschillende investeringsfondsen zijn opgericht.” Vossen zegt te begrijpen dat banken zich moeten houden aan de Bazel III-regels, die de banken strengere kapitaaleisen opleggen. “Ik begrijp dat banken niet altijd kunnen investeren in de opstartfase van starters, maar er is ook behoefte aan financiering voor starters die willen doorgroeien naar een internationaal niveau en 1 à 2 miljoen willen ophalen om uit te vliegen op grote schaal. We zetten veel in om starters wat body te geven, maar op het moment dat ze moeten doorgroeien, wordt het moeilijker.”
BENNY DEBRUYNE
“Op het moment dat starters moeten doorgroeien, vinden ze moeilijk geld” Reginald Vossen, BAN Vlaanderen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier