De opiniepeilingen zijn duidelijk: de linkse ex-president Lula maakt veel kans om Jair Bolsonaro van de troon te stoten in Brazilië.
Fábio Faria, de Braziliaanse minister van Communicatie, kon zijn irritatie niet verbergen toen uit nieuwe peilingen bleek dat zittend president Jair Bolsonaro nog altijd een achterstand van meer dan 10 procentpunten had. “Genoeg van deze absurde peilingen. Het moment van de waarheid komt eraan”, zei Faria, die net als veel aanhangers van de rechtse president denkt dat het handjevol mainstreampeilers in het land bevooroordeeld is ten gunste van de koploper, de linkse oud-leider Luiz Inácio Lula da Silva.
Volgens de jongste peilingen haalt Lula 47 procent, wat hem uitzicht geeft op een overwinning in de eerste ronde op 2 oktober. Als geen enkele kandidaat dan meer dan 50 procent haalt, komt er aan het eind van de maand een tweede ronde. Bolsonaro zei vorige week dat hij verwachte al in de eerste ronde te winnen. Zo niet, dan “zal er iets abnormaals zijn gebeurd”, zei hij. “De bevolking wil dat onze regering doorgaat. De peilingen zijn waardeloos.”
Voetbalfans
De grote peilingbureaus verdedigen hun methodes en nauwkeurigheid met hand en tand. Ze worden er door Bolsonaro’s aanhangers regelmatig van beschuldigd dat ze zijn succes in 2018 niet hebben voorspeld, ook al kwamen de resultaten overeen met hun modellen.
“Politieke supporters zijn als voetbalfans. Ze hebben een sleutelrol tijdens de 90 minuten van de wedstrijd: steunen, geloven en aanmoedigen. De peilingen, evenals de eindstand, fungeren echter als een emmer koud water op dit gedrag”, aldus Felipe Nunes, de oprichter van het bureau Quaest. “Fans van zowel Lula als Bolsonaro juichen en klagen over de peilingen, zoals voetbalfans doen over scheidsrechters. Maar er is geen enkele basis om te geloven dat de peilingen onnauwkeurig zijn geweest. Integendeel: de serieuze instituten hebben de stemmingswisselingen van de publieke opinie goed beschreven.”
Anderen wijzen er dan weer op dat door de vertragingen bij de volkstelling als gevolg van de pandemie, de opiniepeilers geen volledig overzicht van de bevolking hebben, waardoor ze de verschillende inkomensgroepen niet goed kunnen wegen. Dat zou de resultaten kunnen beïnvloeden.
Onbesliste kiezers
De campagneleiders van Bolsonaro wijzen op een andere mogelijke vertekening. Veel Brazilianen zouden niet graag openlijk toegeven dat ze op hem zullen stemmen. Nunes van Quaest ontkent dat dat een rol speelt. Hij zei dat het bedrijf drie afzonderlijke studies had uitgevoerd met verschillende methoden om dat fenomeen te proberen verklaren. In de drie onderzoeken bleek dat de kiezers zich niet geneerden voor Bolsonaro, maar wel voor Lula, gezien de associatie van de ex-president met een groot corruptieschandaal tussen 2014 en 2017.
Neale El-Dash, een statisticus die onderzoek doet naar peilingen, zegt dat die in Brazilië historisch gezien “vrij accuraat” zijn en dat Bolsonaro’s campagne tegen de opiniepeilers “vooral een strategie is om zijn kiezers gemotiveerd te krijgen.”
Op kop staan in de peilingen is belangrijk in Brazilië. Nara Pavão, hoogleraar politieke wetenschappen aan de universiteit van Pernambuco, zegt dat kiezers zich van nature aansluiten bij kandidaten die in de peilingen vooroplopen. “De goede peilingen van Lula zullen een Bolsonarista niet van gedachten doen veranderen. Maar het heeft veel invloed op de onbeslisten en op de mensen die op minder bekende kandidaten zouden stemmen”, zegt ze.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier