Bouwen op de zuidpool

In 2007 opent België een nieuwe wetenschappelijke basis op Antarctica. Twee architectenteams, Art&Build en VK Group, zetten het project in de steigers. Avonturier-ondernemer Alain Hubert verzamelt de nodige steun.

Al in 1897-1899 leidde de Belg Adrien de Gerlache een eerste wetenschappelijke expeditie naar Antarctica. Zestig jaar later richtte zijn zoon er de Koning Boudewijnbasis op, waarmee België zich tussen de twaalf landen plaatste, die in december 1959 het zuidpoolverdrag ondertekenden. De ene na de andere wetenschappelijke expeditie vertrok, tot het station in 1967 gesloten werd. Momenteel loopt er nog altijd een Belgisch programma met wetenschappelijke activiteiten op de zuidpool, maar dat kreeg weinig aandacht. Die belangstelling was er wel voor het huzarenstuk van de Waalse ondernemer Alain Hubert en de Vlaamse voormalige Sabena-steward Dixie Dansercoer, die samen in de winter van 1997-1998 te voet en op ski’s 3924 km dwars door Antarctica trokken.

Privé-investering

Na de heroïsche tocht richtte Alain Hubert de International Polar Foundation (www.internationalpolarfoundation.org) op, “om de rijkdommen van dat gebied en vooral de rol die ze op wetenschappelijk gebied spelen te ontdekken.” Legt Hubert uit: “De belletjes in het ijs bevatten informatie over de evolutie van het klimaat en die is nodig om de opwarming van de planeet te begrijpen. De poolregio’s bevatten ook 90 % van de zoetwaterreserves. En ze zijn het gevoeligst voor klimaatveranderingen. We willen het brede publiek, vooral jongeren, daarvan bewust maken met conferenties en uiteenzettingen. Zo zal er in 2006 op de site van de Veeartsenijscholen in Cureghem (Anderlecht) alvast een observatorium van de klimaatveranderingen ingewijd worden, dat de naam Polaris krijgt. Het gebouw zal tegelijk dienstdoen als centrum voor studie, de sensibilisatie en opzoekingen. In 2009 volgt Toronto, daarna Tokio.”

De hernieuwde aandacht voor An- tarctica vormde ook de kiem van een nog veel ambitieuzer opzet: opnieuw een Belgisch wetenschappelijk station oprichten op de zuidpool. Het project werd aangedragen door de stichting en kreeg een positief advies van de overheid. De inhuldiging zal gebeuren in 2007. De studie, het ontwerp en de voormontage van het station (goed voor ongeveer 3 miljoen euro) worden volledig gefinancierd door de privé-sector, dankzij de steun die de stichting ontvangt. De overheid legt een miljoen euro per jaar bij.

Extreme omstandigheden

“Het station wordt niet ver van de oude Belgische basis opgetrokken, maar dit keer op een rots en niet op het ijs. Het zal alleen in de zomer bemand worden, vier maanden per jaar,” licht Hubert toe. “Het is een enorme technologische uitdaging. Antarctica wordt immers beschermd door het strengste milieucharter ter wereld.”

Die uitdaging trok meteen de aandacht van de architectenbureaus Art&Build en VK Group. “Zowel technisch, ecologisch als intellectueel is het een enorme opgave,” bevestigt een enthousiaste Luc Deleuze, architect-vennoot bij Art&Build. “We moeten oplossingen vinden om een twintigtal mensen in leven te houden in een beperkte omgeving en in extreme omstandigheden. De basis wordt geprefabriceerd in België en vervolgens ter plekke gemonteerd.”

Heeft Deleuze al een beeld van het nieuwe station in gedachten? “Ik zou het het uitzicht geven van een horizontale lijn,” stelt hij voor. “Zodat het overvloeit in de horizon, maar wel zichtbaar blijft. De aanwezigheid van de mens beklemtonen, maar tegelijk sober blijven, in osmose met de omgeving.”

Véronique Pirson

“We moeten oplossingen vinden om een twintigtal mensen in leven te houden in een beperkte omgeving en in extreme omstandigheden.”