Boerenwijsheid onder een vergrootglas

BSE in de voedingsketen, veehandelaars die inslaan op koeien en Gaia’nen, bio-geitjes voor het vuurpeloton. Niemand die nog weet waar de boerenwijsheid eindigt en de mediamythe begint. Het nieuwe Centrum voor Agrarische Geschiedenis brengt ons weer in contact met onze boerenroots en helpt ons zoeken naar de waarheid.

Voor 90% van de Belgen is na twee generaties stadsleven de boer een verschijnsel uit de folklore. Hij weet er weinig over en laat zich opjagen door de eerste de beste mythemaker.

Prof. dr. ir. Vic Goedseels weet wél beter. Deze landbouwkundig ingenieur en algemeen beheerder van de KU Leuven is de eerste voorzitter van het Centrum voor Agrarische Geschiedenis ( CAG). Het CAG financiert een team van vijf onderzoekers en consulenten. Het team heeft een lijst van een tiental projecten voor wetenschappelijk onderzoek, dat in samenwerking met erfgoedbeheerders op het terrein wordt verricht.

Vic Goedseels: “Er bestaat een grote behoefte aan een stevig en wetenschappelijk onderbouwd instituut voor het voeren van interdisciplinair agrarisch geschiedkundig onderzoek, de ondersteuning van het erfgoed op het terrein en de voorlichting van het publiek over het verleden van landbouw en voeding, milieu en landschap.”

Per project wordt gezocht naar aanvullende sponsoring en subsidiëring. Het CAG ontvangt gespreid over vijf jaar 65 miljoen frank aan steun van de Cera Foundation en de Boerenbond. Het centrum steunt voor het wetenschappelijk onderzoek op het Interfacultair Centrum voor Agrarische Geschiedenis van de KU Leuven.

Een van de eerste projecten van het CAG heet Lekker Dier, dat samen met Bokrijk en het Gentse Museum voor Industriële Archeologie en Textiel wordt georganiseerd. Vanuit de actuele publieke twijfels over de dierenkweek en de productie en consumptie van vlees wil Lekker Dier de waarheid distilleren uit de verzinsels.

Voorts werkt het CAG aan een Virtueel Museum. De collectie agrarisch erfgoed zit verspreid over honderden plekken in Vlaanderen: musea, documentatiecentra, archieven, verenigingen. Het Virtueel Museum op het internet is een koppeling van dit erfgoed.

De verspreide initiatieven zijn meestal laagdrempelig en drijven op vrijwilligers en lokale steun. “De landbouw is er in de eerste plaats voor de voeding, en de consument wil hoe langer hoe meer serieus betalen voor kwaliteit. De Vlaamse landbouw is steeds landschapsverzorgend. Niemand wil een verwildering rond onze steden en dorpen,” zegt Goedseels.

Wat voor hooi heeft het CAG nog op de vork? Goedseels: “De explosie van de betere teelt- en kweektechnieken is onvoldoende in kaart gebracht. Dat gaat niet altijd over computers of biogenetica. De ontwikkeling van onhygiënische poststallen naar stallen met hydraulische uitmesting, de korte ligbedden voor runderen, de devaluatie van stromest, de vervanging van hoog door laag graan, dat zijn allemaal verbeteringen met verstrekkende gevolgen die te weinig bekend zijn.”

Frans Crols