Bloedarmoede

Oost-Vlaanderen sterft economisch bij gebrek aan industrieterreinen. Elke gemeente vecht voor bedrijven binnen haar eigen grenzen. Afgunst, nijd en jaloezie beheersende gemeentehuizen.De kleinste moeten eraan. Zoals Wetteren. Eén voorbeeld, tekenend voor de hele provincie.

De waarheid kwetst : Wetteren is één van de armste gemeenten in Oost-Vlaanderen. En de gemeente wordt alsmaar armer. Wetteren tracht al tien jaar gronden beschikbaar te maken. Intussen loopt het stadje honderden arbeidsplaatsen mis en zijn er al evenveel verdwenen. De lokale bedrijven kunnen er niet uitbreiden. Wie uit de stadskern verhuist, verlaat ook gemeente of streek. En de ergste leegloop moet nog komen, als de huidige plannen alweer niet zouden slagen.

“Wetteren heeft sociaal-economisch de bedrijven heel hard nodig,” weet Annemie De Smet ( CVP), de Wetterse schepen van Financiën en Lokale Economie. “Onze inkomsten uit de personenbelasting zakken alsmaar, omdat de mensen geen werk hebben. Het bestedingspeil ligt hier onder het provinciegemiddelde.”

BEDRIJVEN VERTREKKEN.

Wetteren slaagde er de laatste tien jaar niet in om bedrijventerreinen goedgekeurd te krijgen en de gevolgen wegen steeds zwaarder door. De schepen kan zo een tiental bedrijven met samen zo’n 160 arbeidsplaatsen opsommen, die de laatste drie à vier jaar uit Wetteren vertrokken, omdat ze binnen de stadsgrenzen niet naar een lokale bedrijvenzone konden uitwijken. De aanvragen om gronden te mogen aankopen, van ’93 tot nu, vormen een lijst van 13 pagina’s lang. Alleen reeds in ’94 vroegen bedrijven in totaal om 15 ha, genoeg om de verhoopte nieuwe zone in één jaar te vullen.

Dat project is inmiddels meer dan tien jaar oud. Op basis van studiewerk door de Gentse professoren Marcel Anselin en Georges Allaert wou Wetteren in ’85 reeds een stuk van 21 ha bruto tussen autoweg en spoorlijn ontsluiten. De tegenstand van landbouw- en milieuverenigingen en van omwonenden deed Wetteren van dat plan snel afzien, maar de protesterende organisaties waren wel te vinden voor een alternatieve ontsluiting in Zuid-Wetteren, op een oppervlakte van 45 ha. Die sloten aan bij 32,5 ha op het grondgebied van Oosterzele. Daar ging de voormalige burgemeester akkoord, maar na protest uit de residentiële buurten ging de nieuwe burgemeester, CVP-voorzitter Johan Van Hecke, dwarsliggen.

GROTE BROER GENT.

Ook Gent gaf negatief advies. Paul Teerlinck van de Gentse Dienst voor Economische Ontwikkeling : “We baseerden ons negatief advies op het Structuurplan Vlaanderen, waarin staat dat de boven-regionale industrieterreinen geconcentreerd worden in de knooppunten van de Vlaamse Ruit Gent-Antwerpen-Leuven-Brussel.”

Wetteren vroeg om zo’n boven-regionale zone in plaats van een lokale, maar kreeg niets. Eind ’94 hakte Theo Kelchtermans ( CVP) als Vlaams minister van Ruimtelijke Ordening de knoop definitief door en wees het voorstel af. Er waren liefst acht kostbare jaren verloren gegaan. Hij gaf wel de aanzet om het oorspronkelijk plan weer op te rakelen. De Wetterse gemeenteraad gaf groen licht voor een herziening van het Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) en hoopt nu dat minister Eddy Baldewijns ( SP) volgt.

DORPSPOLITIEK.

Op die heropgeviste plannen geven nu ook de buurgemeenten hun advies. En dat van Oosterzele is weer negatief.

“Pure dorpspolitiek,” zegt Annemie De Smet, partijgenote van de Oosterzeelse burgemeester.

In Oosterzele heet het dat het verzet alleen te maken heeft met de hinder voor de eigen woonwijken en niet geïnspireerd is door concurrentie, maar Annemie De Smet vindt gauw een vijftal bedrijfjes die de laatste drie à vier jaar van Wetteren naar de Oosterzeelse ambachtelijke zone zijn verhuisd. En zestig werkplaatsen meenamen.

“Grote buur Gent geeft ook voortdurend negatieve adviezen en schermt daarbij met het argument dat het nog beschikbare zones heeft,” meent De Smet. Gent klaagt ondertussen al wat minder dan enkele maanden terug over een tekort aan bedrijventerreinen en vreest op haar beurt wellicht uitwijking naar Wetteren. Iedereen is bang van iedereen. Het terreinentekort blijkt zo nijpend te zijn dat de minste opening in een of andere gemeente meteen tal van bedrijven uit andere gemeenten dreigt weg te zuigen. Ze zetten mekaar nog liever klem dan mekaar die doorbraak te gunnen. Binnen eigen grenzen worden de bedrijven dan nog gedwarsboomd door allerlei milieugroepen én overheidsinstanties.

IN DUINKERKE IS HET BETER.

Neem nu Omnichem, producent van chemische producten voor de farmaceutische industrie en de voedingsnijverheid. Dat bedrijf wil in Wetteren uitbreiden.

“We zagen al een productie-eenheid voor aspartaam aan onze neus voorbij gaan, omdat we geen groen licht kregen voor onze uitbreiding in Wetteren. De eenheid is inmiddels al een paar jaar operationeel in Duinkerke en biedt er werk aan zo’n 150 man,” aldus hoofdingenieur Willy Verhaegen. “Nu liggen er nieuwe uitbreidingsplannen klaar voor een productie-eenheid van aminozuren en afgeleide producten, die trapsgewijs over tien jaar zo’n 200 arbeidsplaatsen moet opleveren. Ik hoop dat het deze keer beter afloopt.”

De Oost-Vlaamse vestiging van Omnichem, die net als die in Balen en Louvain-la-Neuve tot de Japanse Ajinomoto-groep behoort, biedt nu werk aan 420 werknemers. Het bedrijf bezit er 27 ha grond, waarop het volgens Verhaegen al sinds ’89 wil uitbreiden. Toen kocht het nog 15 ha aan, bestaande uit 5 ha natuur- en 10 ha valleigebied. Op haar vroegere gronden ligt een park van 7,5 ha. Het bedrijf stelt nu een ruil voor. Het wil de 7,5 ha park, waarin een kasteel staat met de directiekantoren van het bedrijf, laten beschermen als groene zone. In ruil daarvoor wil Omnichem 7 ha van het valleigebied een nieuwe bestemming als industriegebied geven om er de uitbreiding op te realiseren. Het ontwerp van BPA-herziening komt deze maand voor ter goedkeuring op de gemeenteraad.

Het leefmilieucomité Wetteren-Noord biedt echter weerwerk en het Instituut voor Natuurbehoud verstrekte in opdracht van Aminal een negatief advies. Vanuit milieuhoek vindt men het park, dat dateert van vorige eeuw en een aantal 100-jarige bomen rijk is, veel minder waardevol dan het valleigebied, dat een buffer vormt naast het natuurgebied. Omnichem-man Willy Verhaegen merkt op dat het gebied bestaat uit weilanden en een bosje kaprijpe populieren. “Bij een uitbreiding hier kunnen we gebruik maken van de bestaande waterzuivering, onderzoekslabo’s, onderhoudsdiensten en dies meer.” Als de productie-eenheid hier niet komt, zal ze volgens hem allicht ook nergens in de buurt terecht kunnen. “De Ajinomoto-groep zoekt dan wel naast een andere vestiging een stek.”

Schepen Annemie De Smet is desondanks “hoopvol gestemd” en denkt dat het dossier niet alleen in Wetteren, maar ook bij het Vlaams Gewest een goedkeuring krijgt. “De argumenten van de tegenstanders kunnen kloppen, maar de vraag is wat hier in de gegeven omstandigheden prioriteit moet krijgen,” stelt ze.

“Na de gemeente moet de minister ( nvdrEddy Baldewijns van Ruimtelijke Ordening) kiezen tussen een lichte ingreep op de open ruimte en werkgelegenheid,” vat Willy Verhaegen het probleem samen.

SLAAPSTAD.

“De milieuwetgeving drijft de bedrijven uit de stadskern, maar waar moeten ze naartoe ? Bij Omnichem zijn al 150 jobs gemist door de verhuis naar Duinkerke, nu legt men er nog eens 200 in de weegschaal,” stelt schepen De Smet. Gemeentesecretaris Jef Bracke gaat verder : “Hier wordt elke economische creativiteit gefnuikt. Wetteren is al een slaapstad geworden en dat kan alleen maar erger worden. Zelfs wanneer wij nu groen licht krijgen, zal de procedure zeker nog een jaar aanslepen en duurt het wellicht vijf jaar voor de eerste bedrijven operationeel zijn op de nieuwe terreinen.”

De leegloop kan intussen aanhouden, want de Wetterse bedrijven blijken uit een recente enquête in meerderheid belust te zijn op uitbreidingen of verhuizing. Van de 67 ondervraagde bedrijven willen er 24 binnen het jaar en 40 binnen 5 jaar uitbreiden. 23 bedrijven willen verhuizen. Zij zijn goed voor 150 arbeidsplaatsen en willen samen 7 ha in beslag nemen. Meer dan de helft van hen weet niet waar naartoe of rekent op een industriezone. Die er voorlopig nog niet is. Tegen de tijd dat die er komt, is Wetteren weer wat arbeidsplaatsen armer.

WILLEM DE BOCK

ANNEMIE DE SMET (CVP) Wetteren wordt gefnuikt door pure dorpspolitiek.