BEURS Staat de derivatenmarkt op ontploffen?

De onderliggende waarde van alle uitstaande contracten op de financiële derivatenmarkt vertegenwoordigt al een waarde van meer dan 100.000 miljard dollar. En daarvan situeert slechts 10 % zich in een gereglementeerde markt. Een tijdbom?

De Amerikaanse topbelegger Warren Buffett zorgde de voorbije dagen voor opschudding. In zijn jaarlijkse brief aan de aandeelhouders van zijn firma Berkshire Hathaway stelde Buffett dat hij, ondanks de forse dalingen van de jongste jaren, aandelen nog altijd geen attractieve beleggingsoptie vindt. Zo mogelijk nog verrassender was zijn uitspraak dat de markt van de financiële derivaten (onder meer opties en futures) “een tijdbom is die op ontploffen staat”.

Trends noteerde de reactie van Boris Cukon, medeoprichter van de vennootschap voor beleggingsadvies P&B Invest en voordien analist-vermogensbeheerder bij de Antwerpse Bank Corluy (zie Trends, 12 december 2002, blz. 63).

TRENDS. Hoe schat u de opmerkelijke waarschuwing van een vooraanstaande figuur als Warren Buffett in?

BORIS CUKON (P&B INVEST). “Warren Buffett ventileerde in een vorige brief aan zijn aandeelhouders al vergelijkbare stellingen. Nu iedereen wat pessimistischer is geworden, krijgen die uitlatingen blijkbaar meer aandacht. Tegelijk moeten we toch vaststellen dat de doemdenkers de voorbije jaren voor een groot stuk ongelijk hebben gekregen. Er was inderdaad de Enron-ramp, maar voor de rest bleef het vrij rustig. Wie voortdurend allerhande doemscenario’s naar voren schoof, zit stilaan met een geloofwaardigheidsprobleem opgezadeld. Voorts wil ik erop wijzen dat Warren Buffett de huidige situatie tracht aan te grijpen als marketingmiddel voor zijn eigen ondernemingen en producten. ‘De rest staat op inzakken, maar bij mij zit je veilig,’ zo verkondigt hij.”

Moeten we zijn bemerkingen over de precaire toestand van de derivatenmarkt dan negeren?

CUKON. “Neen, absoluut niet. Hij heeft overschot van gelijk dat er meer regulering nodig is. Hij is trouwens lang niet de enige met die visie. De onderliggende waarde van de uitstaande contracten op de derivatenmarkt vertegenwoordigt een waarde van meer dan 100.000 miljard dollar. Tien procent daarvan situeert zich in een gereglementeerde markt waar ondernemingen, particulieren en institutionele spelers legitieme indekking van risico’s zoeken en daar ook de geëigende premies voor betalen. Maar 90 % van de derivatenmarkt speelt zich zonder toezicht af tussen financiële instellingen en institutionele partijen. Voor driekwart bestaat die markt uit producten die bedoeld zijn om renterisico’s in te dekken. Vaak worden op de niet-gereglementeerde markt contracten afgesloten waarbij de finale kostprijs pas duidelijk zal worden op een later tijdstip. Tussentijds worden er waarderingen op gekleefd die onderhevig zijn aan een subjectieve én vaak te optimistische inschatting van de reële waarde. Bovendien zitten de risico’s hier vaak bij enkele grote spelers geconcentreerd. Ik denk in dit verband aan JP Morgan.”

Hoe moeten we de risico’s op een ontploffing van de tijdbom inschatten?

CUKON. “Dat valt moeilijk te zeggen. Zowel doemdenkers als structurele optimisten kunnen de risico’s niet correct inschatten. Ik herhaal: op basis van de ervaring van de jongste jaren hebben optimisten zoals de Amerikaanse voorzitter van de centrale bank Alan Greenspan het gelijk méér aan hun kant dan pessimisten zoals Warren Buffett. Maar dat kan inderdaad morgen of volgende week omslaan.”

J.V.O.

Beursgoeroe Warren Buffett zorgde voor opschudding.