Bescherming met een risico

In de aanloop naar de Beleggerscompetitie, die op 15 februari van start gaat, stellen we elke week een populair tradingproduct voor. Deze week: opties.

Opties zijn een complexe materie. Maar beleggers die onder de knie hebben hoe ze werken, breiden hun bewegingsvrijheid op de markten flink uit.

Wat is een optie?

Een optie is geënt op een onderliggende waarde, meestal een aandeel of een index. De prijs ervan wordt bepaald door de koers van dat actief. Er zijn twee soorten opties: een call en een put. De prijs van een call stijgt en daalt mee met de koers van het actief. De prijs van een put stijgt als de koers van het actief daalt en omgekeerd.

Als u een call of een put koopt, verkrijgt u het recht – u bent daar niet toe verplicht – om de onderliggende waarde tegen vooraf bepaalde voorwaarden te kopen (call) of te verkopen (put). Voor dat recht betaalt u de prijs van de optie. Schrijft u een call of een put, dan neemt u de plicht op zich om de onderliggende waarde te verkopen (call) of te kopen (put). U krijgt daarvoor een premie.

Voor elke onderliggende waarde geeft de beurs een optiereeks uit met verschillende uitoefenprijzen en looptijden. Elke optie wordt uitgegeven tegen een uitoefenprijs, waartegen de houder van een calloptie de onderliggende waarde kan kopen en de houder van een putoptie die kan verkopen. Schrijft u een calloptie, dan moet u de stukken tegen die prijs verkopen, als de tegenpartij dat wil. Schrijft u een putoptie, dan moet u die kopen. De levensduur van de optie is beperkt in de tijd. Een optie loopt af op de derde vrijdag van de maand en verdwijnt dan van de koersborden (expiratie). De langstlopende opties hebben doorgaans een looptijd van anderhalf jaar.

De prijs van de optie hangt af van verschillende factoren: de intrinsieke waarde en de verwachtingswaarde. De intrinsieke waarde van een calloptie wordt berekend door de koers van het actief af te trekken van de uitoefenprijs. Bij een putoptie is dat omgekeerd. De verwachtingswaarde wordt bepaald door de resterende tijd en de verwachting dat het actief intrinsieke waarde krijgt. Hoe beweeglijker het is, hoe hoger de verwachtingswaarde is.

Hoe gaat dat concreet?

Stel dat het aandeel van KBC op de beurs 54,5 euro waard is. U koopt de call met uitoefenprijs 60 euro en afloopdatum juni 2016. De optieprijs bedraagt 2,55 euro. U betaalt 2,55 x 100 = 255 euro voor het recht om voor de derde vrijdag van juni 100 aandelen van KBC te kopen tegen 60 euro (een contract slaat altijd op 100 aandelen). Als u dat recht uitoefent, koopt u het aandeel tegen 62,55 euro – het moet daarvoor met bijna 15 procent stijgen. U hoeft dat recht niet uit te oefenen, u kunt de optiepositie ook afsluiten voor de eindvervaldag. De optiepremie bestaat volledig uit verwachtingswaarde. Schrijft u die call, dan krijgt u 2,55 euro (255 euro), maar bent u verplicht 100 aandelen te leveren tegen 60 euro als de tegenpartij dat vraagt.

Of stel dat u de put met uitoefenprijs 60 euro en afloopdatum juni 2016 koopt. De optieprijs bedraagt 6 euro. U betaalt 6 x 100 = 600 euro voor het recht om voor de derde vrijdag van juni 100 aandelen van KBC te verkopen tegen 60 euro. Als u dat recht uitoefent, verkoopt u de aandelen tegen 54 euro. De optiepremie bestaat voor 5 euro uit intrinsieke waarde en voor 1 euro uit verwachtingswaarde. Schrijft u die put, dan krijgt u 6 euro (600 euro), maar bent u verplicht 100 KBC-aandelen te kopen tegen 60 euro.

Welke troeven hebben opties?

Opties hebben heel wat voordelen. Ze kunnen voor extra rendement zorgen en bescherming bieden, en ze werken als een hefboom. De koersbeweging van de onderliggende waarde wordt uitvergroot, zodat u met een beperkte inleg flinke winsten kunt boeken. Door de vele uitoefenprijzen en looptijden zijn uiteenlopende strategieën mogelijk die de kenner een grote speelruimte bieden. Zulke strategieën hebben exotische namen zoals strangle en straddle.

Wat zijn de risico’s?

Als u een call koopt en het onderliggende actief verliest een flink stuk van zijn waarde, dan verliest u uw inleg. Opties hebben een beperkte looptijd en als u verkeerd zit, werkt de tijd tegen u. Timing is dus belangrijk. Het schrijven van opties, en zeker het verkopen van puts, is zeer gevaarlijk als u de onderliggende aandelen niet bezit (verplichting om te verkopen) of u niet voldoende geld hebt (verplichting om te kopen).

Welke strategie is het interessantst?

Door de aanzienlijke volatiliteit op de beurzen zijn de optiepremies vrij hoog. Dat betekent dat het kopen van een optie duur is. Uw timing moet bijna perfect zijn om winst te maken, zeker als de optie een korte looptijd heeft.

Door de hoge premies is het schrijven van opties wel interessant. Op de aandelen in uw portefeuille waar opties op noteren, kunt u een call schrijven. U neemt dan de verplichting op zich de aandelen te leveren in een bepaalde periode tegen een bepaalde prijs. Daarvoor krijgt u een hoge premie.

Als u een aandeel op het oog hebt, kunt u de verplichting op zich nemen het aandeel tegen een vastgestelde prijs te kopen door een putoptie te schrijven. Omdat u daarvoor een hoge premie hebt gekregen, koopt u de aandelen goedkoper. Op zulke geschreven opties betaalt u geen speculatiebelasting.

Hoe worden opties belast?

De speculatiebelasting geldt in principe sinds 1 januari ook voor opties. Al wie opties binnen de zes maanden koopt en weer verkoopt, moet 33 procent belasting afdragen op de meerwaarde. Maar door de complexiteit van opties ligt de invoering van die belasting niet voor de hand. Febelfin, de sectorfederatie van de banken, heeft zijn leden aangeraden de belasting voorlopig niet aan te rekenen aan hun klanten. De sector voert onderhandelingen met de overheid om de wet aan te passen.

Waar kunt u opties kopen?

Opties noteren op een gereglementeerde markt zoals Euronext. Marktmakers afficheren tijdens de markturen bied- en laatprijzen, waartegen u kunt verkopen en kopen, zodat er altijd handel mogelijk is. Bij de meeste onlinebrokers – zoals BinckBank, Keytrade Bank en Bolero – kunt u handelen in opties, maar dan moet u eerst een vragenlijst invullen en een aanvraag indienen. Zodra u toegang hebt tot de optiehandel, wordt u verondersteld de producten te begrijpen. De eindverantwoordelijkheid ligt dan bij u.

Volgende week: warrants

Eric Wouters

Opties hebben een beperkte looptijd en als u verkeerd zit, werkt de tijd tegen u. Timing is belangrijk.