Beroepskosten:een maatregel die naar willekeur ruikt

In bepaalde grootstedelijke zones heb je bij het renoveren van een woning recht op een nieuwe belastingvermindering. Maar de maatregel is zo slecht geconcipieerd dat hij naar willekeur ruikt.

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog.

Juist voor zijn ontbinding heeft het vorige parlement nog een wet goedgekeurd die (onder meer) in een fiscale aanmoediging voorziet voor wie een woning renoveert die gelegen is in een ‘zone voor positief grootstedelijk beleid’. De maatregel geldt met ingang van het aanslagjaar 2004, wat maakt dat hij al voor het lopende inkomstenjaar van toepassing is.

De belastingvermindering is van toepassing in de personenbelasting. Ze bedraagt 15 % van de kostprijs van de werken en kan per belastbaar tijdperk maximaal (nog te indexeren) 500 euro bedragen. Na indexaanpassing is dat voor het lopende inkomstenjaar 600 euro.

Typisch voor dat soort van belastingverminderingen is dat u er alleen van kunt genieten als als u de werken laat uitvoeren. En dus niet als u zelf aan het renoveren slaat. De werken moeten worden uitgevoerd door een ‘geregistreerd’ aannemer. En de totale kostprijs van de werken moet minstens (ongeïndexeerd) 2500 euro bedragen. Na indexaanpassing is dat 3000 euro. Verder is vereist dat de woning sinds ten minste vijftien jaar in gebruik is genomen.

De wet bepaalt voorts ook een aantal onverenigbaarheden. De nieuwe maatregel kan bijvoorbeeld niet gecumuleerd worden met de bestaande belastingvermindering voor energiebesparende investeringen.

Slechte wet. Wat kunnen we nog over de nieuwe maatregel vertellen? Dat dit ronduit slechte wetgeving is. Op zich is het uiteraard goed dat men stimulansen geeft om mensen aan te zetten hun huizen te renoveren, en dat men daarbij met een specifieke maatregel het accent legt op sommige achtergestelde straten en wijken. Maar het minste wat men dan kan verwachten, is dat de maatregel zó wordt uitgewerkt dat hij zijn doel bereikt.

Dat lijkt nu allerminst het geval te zijn. De fiscale maatregel ruikt meer naar willekeur. Om te beginnen is er de afbakening van de ‘zones voor positief grootstedelijk beleid’. Die afbakening is vastgesteld bij het Koninklijk Besluit van 4 juni 2003, dat op 20 juni in het Belgisch Staatsblad werd gepubliceerd.

In bijlage bij dat KB is een document gepubliceerd van ongeveer 300 bladzijden dik waarin voor alle betrokken steden de straten en gedeelten van straten worden opgesomd die tot zo’n ‘zone voor positief grootstedelijk beleid’ behoren.

Wie dat document overloopt en de betrokken stad een beetje kent, zal merken dat bepaalde straten of gedeelten van straten verrassend genoeg wel en andere verrassend genoeg niet vermeld zijn. De opstellers van dat document zullen wellicht wel hun redenen hebben gehad om bepaalde straten wel en andere niet op te nemen in hun lijst. Maar men kan niet anders dan vaststellen dat er in sommige straten die wel vermeld worden huizen staan waar absoluut niets mis mee is én andersom. De vraag is dan waarom de fiscale maatregel wel geldt voor die eerste huizen maar niet voor die andere.

Welke werken? Voorts is er de afbakening van de renovatiewerken die voor de belastingvermindering in aanmerking komen. Als men de maatregel werkelijk bedoelt om de grote steden leefbaarder te maken, dan zou men verwachten dat alleen heel specifieke werkzaamheden voor de fiscale stimulans in aanmerking komen. Niets daarvan. De fiscale maatregel geldt voor alle werkzaamheden die ook in aanmerking komen voor de toepassing van het verlaagd BTW-tarief op werkzaamheden aan minstens vijftien jaar oude woningen. Het volstaat dus dat u opnieuw laat behangen of de schilder laat komen om het huis een beurt te geven – met dien verstande dat de werken minimaal (geïndexeerd) 3000 euro moeten kosten.

De zweem van willekeur wordt nog versterkt door andere voorwaarden. De werken moeten gebeuren in opdracht van degene die een zakelijk recht van (doorgaans) eigendom op de woning heeft. En bovendien moet de woning zijn énige woning zijn. Iemand die twee woningen heeft, mag de belastingvermindering vergeten. En wie als huurder laat schilderen of behangen, of andere werken laat uitvoeren, mag de belastingvermindering ook vergeten. Ook als die het uitzicht van de woning wel degelijk verbeteren en dus ten goede komen aan de stadsverfraaiing.

Welke wijken? De nieuwe fiscale maatregel is nog in andere bedjes ziek. De woning moet gelegen zijn in een zone voor positief grootstedelijk beleid. Zoals gezegd zijn die zones inmiddels beschreven in een 300 bladzijden dik document dat in het Belgisch Staatsblad werd gepubliceerd. Tegenwoordig bestaat het Staatsblad echter niet langer op papier. Men kan het alleen via het internet raadplegen.

Maar dat houdt meteen in dat u al over een goede computer en een telefoonlijn moet beschikken om dit document (in pdf-formaat) te kunnen bekijken. En zodra dat gelukt is, zijn de problemen nog niet van de baan. U moet bovendien een goed inzicht hebben in de wijken waarin de stad verdeeld is. Sommige straten behoren met hun linkerkant tot de ene wijk, en met hun rechterkant tot een andere wijk. Wat maakt dat u in de beide wijken moet zoeken voordat u kunt uitmaken of en in welke mate uw straat tot een zone voor positief grootstedelijk beleid behoort.

Het leven is een schouwtoneel, en de belasting een gokspel. Voor zover dat nog nodig was, is dat nu duidelijk bewezen.

Jan Van Dyck

De nieuwe fiscale steun-maatregel is in vele bedjes ziek.