Belgische banken immuun voor recessie

Patrick Claerhout
Patrick Claerhout redacteur bij Trends

Hoewel onze economie al meer dan zes maanden in een recessie zit, voelen de banken dat niet in hun kredietportefeuille. Ook voor het lopende jaar 2012 maken ze zich weinig zorgen

“We merken tot dusver nauwelijks iets van de recessie”, zegt Jan Vanhevel, directievoorzitter van KBC Group, “De provisies voor kredietverliezen daalden vorig jaar zelfs nog in vergelijking met 2010. En dat in een crisisjaar.”

KBC slikte 1,33 miljard euro waardeverminderingen op leningen en vorderingen, tegenover 1,48 miljard euro een jaar eerder. Daardoor bedroeg de kredietkostenratio van KBC Group vorig jaar 0,82 procent, en dat ondanks de bijkomende voorzieningen die de bank moest aanleggen voor haar probleemdochters in Ierland (zie KBC Ierland blijft zorgenkind) en Hongarije. In 2010 bedroeg de kredietkostenratio op groepsniveau 0,91 procent.

Vooral de uitzonderlijke lage kredietverliezen in de businessunit België vallen op: 0,10 procent op de hele Belgische kredietportefeuille van KBC ter waarde van 57 miljard euro. Dat is nog minder dan de 0,15 procent die KBC in 2010 boekte. “Een buitenlander gelooft zijn ogen niet als hij die cijfers ziet”, zegt Vanhevel. En ze zijn des te opmerkelijker omdat de Belgische economie al sinds midden vorig jaar in een recessie zit, en de verwachting is dat we er niet uitkomen voor de zomer.

“Technisch zal het wel een recessie zijn, maar in banktermen spreken wij van een matige groei”, aldus Vanhevel. “Op een tweetal grote dossiers na zijn we vorig jaar niet geconfronteerd met grote afschrijvingen op onze kredietportefeuille. Eigenlijk was er een goede, constante activiteit.”

Vanhevel verwacht ook in 2012 geen onaangename verrassingen: “We gaan uit van een milde recessie in het eerste en tweede kwartaal, gevolgd door een heropleving. De groei op jaarbasis zal laag zijn, tussen 0 en 0,5 procent. Maar de Amerikaanse economie klimt uit het dal en dat zal een positief effect hebben op Europa. Ik verwacht dit jaar misschien wel een stijging, maar zeker geen substantiële toename van de kredietverliezen. Er is heus geen storm op komst.”

Problemen in Nederland

KBC Group publiceerde over 2011 een minieme nettogroepswinst van 13 miljoen euro. Onderliggend was er 1,8 miljard euro winst, maar onder meer een waardevermindering van de Griekse overheidsobligaties, kredietprovisies op Ierland, Hongarije en Bulgarije, en minwaardes op desinvesteringen, CDO’s en afgeleide producten veegden die volledig weg. De businessunit België maakte 800 miljoen euro winst.

ING België, dat een dag later zijn resultaten bekendmaakte, publiceerde een nettowinst van 645 miljoen euro. Ook dat resultaat werd gedrukt door de afschrijvingen op Griekse overheidsobligaties. En ook bij ING België verminderden de provisies voor kredietverliezen, van 173 miljoen in 2010 tot 149 miljoen euro vorig jaar. Dat resulteert in een kredietkostenratio van 0,13 procent.

“Wij hebben vorig jaar een aantal klanten van nabij moeten begeleiden, onder meer in functie van hun convenanten, en wat meer moeten doorfinancieren”, zegt Ralph Hamers, CEO van ING België. “Maar we hebben geen extra provisies moeten aanleggen.”

ING Groep moest dat wel. De Nederlandse bank- en verzekeringsreus kreunde onder een toename van probleemkredieten in de Benelux, die het vierde kwartaal rood deden kleuren. De voorzieningen voor slechte vastgoedleningen en kmo-kredieten stegen stevig.

Volgens Hamers situeren de problemen van ING zich uitsluitend in Nederland: “In Nederland liet de recessie zich wel voelen in de bankresultaten. Dat bewijst nog eens de sterkte van de Belgische economie. De Belgische bedrijven zijn minder schuldbeladen dan de Nederlandse, en ze hebben zich in het verleden niet laten verleiden tot al te grote overnames. Je vindt hier veel goede, gezonde familiebedrijven die de voorkeur geven aan autonome groei. Dat weefsel heeft een verzachtend effect. Een recessie laat zich niet in dezelfde mate voelen als in Nederland.”

Ook Hamers is niet pessimistisch voor 2012: “Een aantal van onze bedrijfsklanten zal het natuurlijk moeilijk krijgen. We houden rekening met een economische nulgroei en misschien zelfs een daling van 0,2 procent over het hele jaar. Ook de inflatie zal ruim boven 3 procent blijven. Dat zijn geen cadeaus voor ondernemingen. Als bank gaan we uit van een verhoogd kredietrisico, maar in een forse verhoging van de kredietkosten geloof ik niet.”

ING België kende vorig jaar 7,2 miljard euro meer kredieten toe aan bedrijven en gezinnen. Dat is een toename met 12 procent. De groei had zowel betrekking op hypothecaire leningen als op kredieten aan ondernemingen. KBC no-teerde een stijging van de kredietportefeuille met 6 procent, zowel in België als Centraal- en Oost-Europa. Van een kredietverstrakking is volgens beide banken dan ook geen sprake. Samen met BNP Paribas Fortis zijn KBC en ING België de belangrijkste kredietverstrekkers aan de Belgische economie.

Beroep op de ECB

KBC meldde voorts dat de bank in december 3,3 miljard euro geleend heeft in het kader van de Long Term Refinancing Operation (LTRO) van de Europese Centrale Bank (ECB), waarvan 3,2 miljard ten laste van KBC Bank Ireland en met Ierse activa als onderpand. Op die manier kon KBC de intragroepfinanciering van zijn Ierse bank afbouwen.

Tientallen banken deden vorig jaar beroep op het LTRO-mechanisme, voor een totaal van bijna 500 miljard euro. ING deed er niet aan mee, omdat de bank vreesde dat dat haar imago kon schaden. Maar net omdat zoveel banken meededen, bleef het stigma achterwege. “Er stonden heel wat namen van banken tussen die ik niet verwachtte”, geeft KBC-topman Vanhevel toe.

Eind februari organiseert de ECB een nieuwe ronde. Opnieuw zullen banken op drie jaar kunnen lenen tegen een rente van 1 procent, mits ze het onderpand op tafel leggen. Financial Times verwacht dat de banken nog massaler zullen intekenen, en schuift een richtcijfer van 1000 miljard euro naar voren. De ECB hoopt dat de banken dat geld vooral zullen aanwenden om Europese overheidsobligaties te kopen en wil op die manier de obligatiemarkten verder laten ontspannen.

Goed evenwicht vinden

Tegen 1 procent lenen, dat moet een bankier als muziek in de oren klinken. Toch heeft noch KBC noch ING al beslist of het eind februari geld ophaalt bij de ECB. “Wij hebben voldoende liquide middelen om in een normale kredietverlening te voorzien”, zegt Luc Popelier, financieel directeur van KBC, “We kunnen wel extra middelen aantrekken, maar je moet dat geld ook productief en rendabel kunnen omzetten in activa.”

Popelier is niet zeker dat het opkopen van overheidsobligaties zo’n goed idee is. “Moeten wij dat geld beleggen in Bunds met het risico daarop een waardevermindering te boeken als de rente in Duitsland zou stijgen, of in Belgische OLO’s waarvan we al een flink pak in portefeuille hebben? Vorig jaar hebben we voor 9 miljard euro overheidsobligaties verkocht. Als we er nu weer inkopen, zetten we toch weer bijkomende risico’s op de balans. Het komt er als bankier op aan een goed evenwicht te vinden tussen liquiditeitsbeheer en kapitaalaanwending.”

CEO Jan Vanhevel valt zijn financieel directeur bij. “Het blijven onzekere tijden. De eurocrisis is nog niet voorbij. Geld ontlenen tegen een lage rente kan aantrekkelijk lijken, maar er zijn andere overwegingen te maken: het liquiditeitsbeheer, de solvabiliteitsvereisten, de verwachte economische groei,…”

Bovendien ligt de focus van KBC nog altijd op de afbouw van de schulden. Vanhevel: “In samenspraak met Europa verminderen we de risico’s en brengen we de middelen in lijn met onze strategie. Dan moet je niet op elke opportuniteit willen springen. Als dit betekent dat je een stuk rendement moet opgeven om een zeer goede, dagelijkse liquiditeit te behouden, dan is dat maar zo. Wij zijn van het voorzichtige type, en dat heeft een bepaalde opportuniteitsprijs. Ook voor solvabiliteit zoeken we maximaal kapitaal vrij te maken. We ontwikkelen zo weinig mogelijk activiteiten die veel kapitaal opslorpen.”

PATRICK CLAERHOUT

“Technisch zal het wel een recessie zijn, maar in banktermen spreken wij van een matige groei” Jan Vanhevel

“In Nederland liet de recessie zich wel voelen in de bankresultaten. Dat bewijst nog eens de sterkte van de Belgische economie” Ralph Hamers

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content