BELGIË-NEDERLAND IN DRIE LESSEN

Twee spoorwegen tegenover elkaar in de weegschaal leggen is een beetje appelen met citroenen vergelijken. De context waarin NMBS-baas Etienne Schouppe en zijn Nederlandse collega Hans Huizinga moeten opereren, verschilt totaal.

Boven de Moerdijk worden geen discussies gevoerd over anachronistische 60-40-verdeelsleutels, en is het politieke bedrijf anders gestructureerd. De positie van topman Etienne Schouppe wordt in België om de paar maanden in vraag gesteld, terwijl de NS-baas het zich kan veroorloven om boven het geklaag van de Nederlandse reizigers uit een gooi te doen naar de exploitatie van twee spoorlijnen in het Verenigd Koninkrijk. De belangrijkste verschillen op een rijtje:

1. Productiviteit

De 40.600 NMBS-werknemers zijn minder productief dan de collega’s in de buurlanden, orakelde federaal minister van Mobiliteit Isabelle Durant (Ecolo) begin januari. Ze halen immers minder passagierskilometers per personeelslid.

Dat is een manke vergelijking. Officieel stelt de NS-groep 24.000 mensen tewerk, en nog eens 3000 in de taakorganisaties. Maar veel activiteiten zijn aan onderaannemers uitbesteed, wat een simpele vergelijking onmogelijk maakt.

2. De infrastructuur

Het Belgische net is met 3472 kilometer bijna 20% groter dan het Nederlandse (2808 kilometer). Etienne Schouppe kampt ook met een net dat zwaar op Brussel is gericht, waardoor veel treinen na de spits noodgedwongen stilstaan tot de volgende piek. Het Nederlandse net is breder uitgesmeerd over de Randstad, waardoor het materieel efficiënter kan worden ingezet.

De ruimtelijke wanorde van de Vlaamse lintbebouwing zorgt voor minder files op de wegen dan bij onze noorderburen, waar de inwoners massaal van het ene stadscentrum naar het andere reizen. Maar tegelijk zorgt dat ook voor een lagere aantrekkingskracht van het openbaar vervoer. “Te ver van mijn deur, te ver van mijn bestemming, nog een geluk dat er firmawagens bestaan,” u kent het discours.

3. Reizigers en goederen

Resultaat: de 147,3 miljoen passagiers die de NMBS in 1999 vervoerde, waren goed voor 7354 miljoen reizigerskilometer. In Nederland is dat het dubbele: 14.330 miljoen reizigerskilometer, afgemaald door 329 miljoen passagiers.

Voor goederen is de verhouding dan weer andersom: Nederland mag zichzelf dan wel verkopen als distributieland bij uitstek, de 23,2 miljoen ton (3549 tonkilometer) die er via het spoor worden vervoerd, steken schril af tegen de 59,1 miljoen ton (7392 tonkilometer, iets meer dan het personenvervoer) die B-Cargo, de goederendivisie van de NMBS, voor haar rekening neemt. Het relatief kleine belang dat het goederenvervoer in Nederland inneemt, maakt de integratie van NS Cargo in Railion begrijpelijk. In de joint venture met de Deutsche Bahn behoudt de NS 6%, maar die participatie behoort niet meer tot de kernactiviteiten.

Luc Huysmans