‘België heeft geen beslissingscentra meer’

BRUNO COLMANT "Brussel is op het Europese financiële schaakbord marginaal geworden." © E. ELLEBOOG

Volgens Bruno Colmant, directeur bij Degroof Petercam, maken de Belgische banken een schok zonder voorgaande mee. Een schok die veel zegt over de transformatie die de economie van ons land ondergaat, en waar we nog niet alle gevolgen van gezien hebben.

De aankondigingen van ontslagen in de financiële sector volgen elkaar op. Is dit het begin van een hele reeks herstructureringen?

BRUNO COLMANT. “Zeker, en ik heb dat voorspeld. Sinds de crisis van 2008, die de landen – en dus de belastingbetalers – ertoe gebracht heeft het finan-ciële systeem te redden, zijn de omstandigheden grondig veranderd. Door het klimaat van recessie en deflatie hebben de monetaire autoriteiten de rente naar het laagste peil in de geschiedenis van de mensheid gebracht. De grondstof van de financiële sector, de bemiddelingsmarge, verdwijnt.

“Tegelijkertijd leidt de digitalisering ertoe dat menselijke interactie vervangen wordt door informaticaprocessen. Alles wat kan worden geautomatiseerd. Over enkele jaren zal een retailbank inwisselbaar zijn met een gebruiksvriendelijke internetsite. De financiële instellingen die vandaag onvoldoende gedigitaliseerd zijn, zullen niet meer in staat zijn zich te reorganiseren.”

De jobs die nu verloren gaan, zijn dus definitief verloren.

COLMANT. “Grotendeels wel. De werkgelegenheid in de banksector daalt al sinds 2000. De banken gaan nu over tot herstructureringen zonder dat het systeem groeivooruitzichten biedt. Dat zal gevolgen hebben in de hele financiële sector. Ik denk aan de duizenden verzekeringsmakelaars wier activiteiten zullen afnemen. Ik sta perplex als ik mensen hoor beweren dat de digitalisering meer jobs zal creëren dan ze er zal vernietigen. Zeker op korte termijn is daar niets van aan. Op langere termijn hebben de vergrijzing en de terugval een gunstige invloed hebben op de werkloosheidscijfers. Niets anders.”

Kunnen we de banken vergelijken met de staalbedrijven van de jaren zeventig?

COLMANT. “Inderdaad, met dit verschil dat de banken jarenlang genoten hebben van een de structurele daling van de rente sinds de jaren tachtig en een nog snellere afname van de inflatie. Dat maakte het leven van bankiers gemakkelijk. Tot 2008 konden ze zich laten meedrijven op de golf van de rentedaling (waardoor hun activa meer waard werden, nvdr) en de normalisatie van de inflatie. Tegenwoordig liggen de kaarten veel moeilijker. Als er niet opnieuw een positieve rente komt, moeten de banken en vooral de levensverzekeraars zich verwachten aan zeer moeilijke jaren. Daarbij komt dat er in België nog altijd te veel banken zijn.”

Is België kwetsbaarder dan andere landen?

COLMANT. “Ik vrees het. We zijn onze beslissingscentra kwijt en we hebben blijk gegeven van een gebrek aan visie. De digitalisering vereist betrokkenheid van de staat. In de VS is het de overheid die de ICT-ambities vastlegt en samenwerking tussen de privé- en de openbare sector eist. Die realiteit werd volkomen genegeerd in België.”

De minister van Financiën heeft nochtans enkele aanbevelingen verspreid om van Brussel opnieuw een bloeiend financieel centrum te maken.

COLMANT. “Dat is juist. Maar we mogen ons geen illusies maken. Brussel is op het Europese financiële schaakbord marginaal geworden: Euronext is nog slechts een regionale beurs als je de notering van AB InBev en Engie buiten beschouwing laat. Euroclear verhuist naar Polen, twee van onze belangrijkste banken zijn filialen van buitenlandse groepen, en Belfius is genationaliseerd.

“In heel wat gevallen ontglippen de beslissingscentra aan onze regering. Dat is de verantwoordelijkheid van de regeringen in de jaren tachtig en negentig, die niet begrepen dat de mazen van het Belgische kapitalisme strakker aangetrokken moesten worden en dat een strategische dialoog opgestart moest worden.”

Moeten we nog meer economische rampspoed verwachten?

COLMANT. “Achter het monetaire beleid dat de banken versmacht, gaat de hoge overheidsschuld schuil. Door de explosie van de pensioenkosten zal die nog toenemen. Misschien zullen sommigen ooit beslissen die staatsleningen om te zetten naar permanente schulden, om hun herfinanciering te vergemakkelijken. Als dat gebeurt, zullen de banken en de levensverzekeraars een pak activa moeten afschrijven en zullen ze onder openbare voogdij geplaatst worden. We moeten ons geen illusies maken: iedereen zal moeten betalen voor de hypotheek die de openbare schuld op de volgende generaties legt.”

U bent uiterst pessimistisch.

COLMANT. “Ik ben een strijdvaardige professor. Na de industriële sector loopt nu de diensteneconomie in het vizier. We hebben het over 70 procent van het bbp. We staan voor maatschappelijke omwentelingen die ons boven het hoofd groeien als er geen bevredigend politiek perspectief is. Er is dringend behoefte aan meer aandacht voor onderwijs, massale stimuli voor de werkgelegenheid, en vooral een betere sociale dialoog. Op korte termijn moeten de grote afdankingsgolven gepaard gaan met recyclage van de werknemers. Er rest ons niet veel tijd meer. Elke maatschappelijke herschikking neemt een generatie in beslag.”

Sébastien Buron en Pierre-Henri Thomas

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content