Belgen werken minst

Belgen en Denen werken minder lang dan Italianen en Spanjaarden. De Brit John Mole onderzoekt Europese gewoonten en keilt gezwind enkele clichés omver.

Hoe laat mag u uw Europese collega’s verwachten wanneer de vergadering om negen uur begint ? Voor Fransen hangt de punctualiteit af van de sociale omstandigheden en de status van de persoon die men laat wachten. Voor gewone vergaderingen bedraagt de gemiddelde wachttijd een kwartier. Let wel, de agenda wordt op korte termijn aangepast wanneer andere bezigheden belangrijker geacht worden.

Duitsers daarentegen voelen zich beledigd als niet iedereen stipt op tijd zijn opwachting maakt. Ze krijgen grijze haren van de Italiaanse punctualiteit. Nochtans maken Italianen er zelf een punt van om op belangrijke afspraken stipt op tijd te verschijnen. Het is onbeleefd om te laat komen, maar het is nog onbeleefder om uit de vorige vergadering te rennen omdat deze uitloopt. In Spaanse agenda’s zit nog meer rek. Uitstel en vertraging zijn er schering en inslag. “Maar”, voegt John Mole er meteen aan toe, “vooral in de zakelijke omgeving zou het verkeerd zijn dit aan indolentie of obstructionisme te wijten. Het ligt eerder aan hun behoefte om te veel dingen in te korte tijd te doen. De filosofie van mañana is in de populaire vorm alleen in de verstikkende bureaucratieën van de staatssector te vinden, en niet in de bruisende particuliere sector.”

VLAMINGEN VS. WALEN.

Aan de hand van anekdotes, indrukken en meningen geeft Mole aan hoe culturele verschillen de samenwerking grondig beïnvloeden. Details blijken niet onbelangrijk, zeker niet als het om het afsluiten van een deal of de werking van een team gaat. In Zo doen we dat giet hij zijn bevindingen in landenportretten en vergelijkende conclusies.

België ontsnapt niet aan zijn aandacht, al komt het slechts voor in de tweede groep landen, die Mole beknopt voor het voetlicht brengt. Nederland heeft zich bij de zes landen kunnen hijsen die een uitvoerige behandeling genieten. Hoe dan ook, België vormt een goede graadmeter voor Moles beweringen en besluiten. Al gauw blijkt dat er enkele onnauwkeurigheden in de tekst geslopen zijn. De Gimv werd, bijvoorbeeld, verhaspeld tot Gomv. Aan zulke fouten tillen we echter minder zwaar dan aan de bijwijlen belegen informatie. Als de Gimv dan toch opgevoerd wordt als “een staatsholding die in het leven geroepen werd om te helpen bij de sanering van noodlijdende bedrijven en het verschaffen van risicodragend kapitaal aan hightechbedrijven”, mocht er ook even gerept worden over de ingezette privatisering. Mole lijkt ons ook te veel macht toe te schrijven aan de Generale Maatschappij. Of willen we dat gewoon niet graag horen ?

Krijgen we hier niet de neutrale mening van een buitenstaander ? Even citeren : “Walen en Vlamingen hebben minder gemeen met hun Franse en Nederlandse buren dan veel buitenstaanders wel denken, en hebben meer met elkaar gemeen dan ieder van beide zijden zou willen toegeven.” Ook het Belgische streven naar een compromis wekt de aandacht van Mole. “Het winnen van een discussie vindt men minder belangrijk dan het vinden van een oplossing.” Dit gelt zowel voor Walen als Vlamingen.

KORTSTE WERKWEEK.

Mole weet wat culturele verschillen betekenen. Hij is van Iers-Britse komaf, studeerde aan Ofxord en Insead, leefde jarenlang met een green card in de VS en entrepreneurt nu vooral in Rusland. Op zijn zakelijke omzwervingen leerde hij ook stereotypen wantrouwen. Zijn boek bevestigt weliswaar enkele clichés, maar haalt er ook een flink pak onderuit. Neem nu het werkethos. Steevast verwijt het noorden het zuiden luiheid. Mole merkt op dat deze breuk in de meeste landen zelf al zit ingebakken. Zelfs de Noord-Duitsers kijken neer op hun zuiderse landgenoten. De Noord-Italianen kankeren op Rome en het mezzogiorno.

Mole merkt fijntjes op dat België, Denemarken en Italië de kortste werkweek (38 uur) kennen. En alleen in het zuiderse Italië wordt dat enigszins gecompenseerd door het kleinste aantal vakantiedagen na Groot-Brittannië (33). Het VK heeft ook de langste werkweek (43 uur), op de voet gevolgd door Portugal (42 uur).

Het praktische boek van Mole vindt een ethisch verlengstuk in De Europeanen en hun waarden. De Hasseltse jezuïet en socioloog Jan Kerkhofs peilt naar wat de Europeanen denken over arbeid, inkomen, werkloosheid, milieu, huwelijk, gezin en democratie. Het interessantst zijn de vergelijkingen tussen enquêtes uit de jaren ’80 en ’90, waaruit onder meer blijkt dat de tolerantie niet toegenomen is, integendeel. Een veeg teken ?

LUC DE DECKER

John Mole, Zo doen we dat Over het omgaan en samenwerken met Europeanen. Academic Service, 287 blz., 900 fr. Jan Kerkhofs, De Europeanen en hun waarden Wat wij denken en voelen. Davidsfonds, 157 blz., 695 fr.