Beleggers, u bent nog niet vergeven

In Italië zal zo’n 100 miljoen euro uit buitenlandse banken terugkeren als gevolg van een belastingamnestie. Duitsland heeft ook concrete plannen. En België? Bij ons zijn beleggers nog lang niet vergeven.

Een van de eerste maatregelen van de regering van Silvio Berlusconi was een belastingamnestie op Italiaanse vermogens die uit het buitenland terugkeerden. Tegen eind juni 2002 van dit jaar rekende de Italiaanse schatkist dat 53,4 miljard euro naar Italië was teruggekeerd in ruil voor een eenmalige 2,5% belasting. Voorspellingen ramen de totale terugkeer op 100 miljard euro. De fondsen komen vooral terug uit offshorerekeningen van Italianen in Zwitserland en Luxemburg en mogen anoniem blijven in bijzonder genummerde rekeningen. Volgens Private Banker, een nieuwsbrief van het adviesbureau Lafferty, zullen we de exacte getallen nooit precies weten vanwege de trage en verouderde statistische methoden die vele Italiaanse banken gebruiken. Naar verluidt zijn sommige banken in Italië bereid gebleken zélf de 2,5% te betalen op de terugkerende fondsen.

Deze ontwikkeling heeft een grote vlucht van privé-vermogens uit Zwitserland en Luxemburg tot stand gebracht, en een vernieuwing van de activiteit van private banking in Italië. De grote banken trachten hun vermogende klanten naar hun thuisland te volgen. Voor sommigen, zoals UBS, is de huidige ontwikkeling in Italië blijkbaar een extra stimulans voor een veralgemeende expansie naar de meeste Europese landen, zoals België. Het feit dat deze fiscale evolutie samenvalt met de huidige ontredderde toestand bij de beleggers vanwege de recente koersdalingen, maakt het er niet overzichtelijker op.

Veroudering financieren. In bankierskringen verwacht men dat deze Italiaanse maatregelen in verschillende landen navolging zullen krijgen. De veroudering van de bevolking en het financieren van de steeds grotere schulden van de welvaartstaat worden daarbij als elementen genoemd. Ook wordt gesteld dat als Zwitserland blijft weigeren om wat toegeeflijker te zijn inzake het bankgeheim, spijts de zeer grote druk van de Verenigde Staten en Europa, dat dergelijke systemen van belastingamnestie wel eens veel ruimer ingang zullen vinden. Dat zou dan de belangen van de Zwitserse banken nog veel meer schaden, vooral de instellingen die afhangen van het vermogensbeheer voor buitenlanders. Zelfs als Zwitserland niet wil toegeven op het principe van het bankgeheim, is het mogelijk dat er toch versoepelingen komen die, zonder de identiteit van de houders van rekeningen prijs te geven, aanleiding zouden geven tot de heffing van de vereiste voorheffing op fondsen van offshorerekeningen. Er zijn zowat 150 buitenlandse banken die opereren in Zwitserland.

Kaakslag. De kans op een Duitse belastingamnestie is sterk toegenomen sinds zowel de huidige oppositie maar vooral ook kanselier Gerhard Schröder te verstaan hebben gegeven dat belastingontduikers hun straf onder duidelijk omschreven voorwaarden zouden kunnen ontlopen. Tot op heden was het Duitse standpunt vooral vertolkt door minister van Financiën Hans Eichel, die het idee van een belastingamnestie steeds van de hand had gedaan als een kaakslag voor de eerlijke belastingbetalers. Maar de oppositie van CDU/CSU had al voorstellen geformuleerd om van het huidige omslachtige systeem van belasting op het spaarwezen over te stappen naar een vrijstellende roerende voorheffing van 25%. Dus naar een systeem vergelijkbaar met het Belgische. Een alternatief dat ook genoemd wordt, is een investering in een bijzondere emissie van staatsobligaties, waarvan de inkomsten gedurende een bepaalde periode tegen 50% zouden worden belast.

Naar verluidt denkt ook Rusland aan een amnestie op illegaal naar het buitenland getransfereerde sommen. Men spreekt daar van een eenmalige belasting van 13% op die fondsen. Russische illegaal gehouden fondsen worden door Lafferty geschat op 36 miljard euro. Toezicht proberen te houden op de rekeningen die in Zwitserland, Malta en elders worden aangehouden, wordt door president Vladimir Poetin als ondoenbaar aanzien.

Belgische maatregelen. Het doel in alle landen is steeds hetzelfde, namelijk de belangrijke sommen die aangehouden worden in het buitenland, beschikbaar te maken voor de behoeften van de nationale economie.

Als de ontwikkelingen in Duitsland na de verkiezingen bewaarheid worden en een redelijke regeling totstandkomt, mogen we een verdere verruiming van de fiscale mededinging in Europa verwachten. Het wordt dan minder waarschijnlijk dat Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hun fiscaliteit ongewijzigd kunnen behouden.

Maar ook in België zou een Duitse maatregel niet onopgemerkt blijven. In sommige kringen wordt gesteld dat België al een effectieve strategie heeft ontwikkeld om de terugkeer van buitenlandse fondsen mogelijk te maken, zodat residenten de voorwaarden van de terugkeer van hun fondsen met de belastingadministratie kunnen bedingen. Maar die regelgeving ontbeert duidelijkheid. Bovendien is het een dure weg, die enkel openstaat voor de grote vermogens.

De vraag die we ons kunnen stellen, is dan ook of de amnestie in België niet voorbij zal gaan aan de kleine belegger.

Emiel Van Broekhoven [{ssquf}]

De auteur is hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen en voorzitter van de Vlaamse Federatie van de Beleggingsclubs en de Beleggers (VFB).

In België is de terugkeer van buitenlandse fondsen onderworpen aan een onduidelijke regelgeving, die enkel openstaat voor de grote vermogens.