BELEGGEN IN WIJN KAN WEER

De prijzen van de topwijnen zijn de voorbije jaren met meer dan 30 procent gekelderd. Sinds een jaar stijgen de prijzen weer, deels door het wereldwijde economische herstel en het positieve beursklimaat.

De Liv-ex Fine Wine 100-index, die de prijsevolutie van de honderd meest gezochte wijnen ter wereld volgt, is zowat de belangrijkste waardemeter voor wijnen. Een jaar geleden bereikte hij een dieptepunt op 234 punten, of 36 procent onder het hoogtepunt van 2011. De handelaars in oude wijnen in ons land noemen het “een gezonde correctie”. 2014 is volgens de wijncritici weer een goed oogstjaar. De markt hervat voorzichtig, deels gesteund door het betere economische klimaat. Vooral de prijzen van de topwijnen zijn de voorbije jaren sterk teruggevallen. Een topwijn als Carruades de Lafite kostte twee jaar geleden gemiddeld meer dan 350 euro, nu nog 272 euro. Dat is een verlies van 22 procent. Voor gewone goede cru’s, zoals de 3ème Grand Cru Classé Calon-Ségur uit Saint-Estèphe, waren er nauwelijks schokken. Zo werd de Calon-Ségur 2004 twee jaar geleden volgens de website wine-searcher.com gemiddeld tegen 60 euro per fles verkocht. Nu gaat die fles volgens dezelfde bron gemiddeld voor 76 euro de deur uit, bijna 27 procent duurder.

Termijncontracten in wijn

“2008 was het laatste jaar dat voor bordeauxwijn normale prijzen werden betaald”, zegt Peter Vanden Houte, de hoofdeconoom van ING België en wijnkenner. “In 2009 barstte de hype los rond Lafite-Rothschild en het goede oogstjaar. Die wijn was erg in trek bij Chinezen, onder meer omdat ze Lafite goed kunnen uitspreken.”

“De prijzen gingen door het dak tijdens de primeuraankopen. Dat zijn een soort futures of termijncontracten in wijn. Dat betekent dat je nu betaalt, maar de wijn pas na anderhalf jaar ziet. Beleggers hopen dat de wijn dan veel meer waard is. Maar door de Chinese anticorruptiewetgeving is de markt van de luxeproducten in China ingestort. Het gevolg: de marktprijs van de topbordeaux ligt nog altijd 20 procent lager dan wat de kopers in 2009 vooruitbetaalden. Het was een erg slechte belegging.”

Chris Thiran van de speciaalzaak Belgium Wine Watchers ondervond die hype aan den lijve. Hij verhandelt gemiddeld 3000 flessen oude wijn per week, maar heeft piekperioden van 7000 flessen per week gekend in de gouden jaren 2011-2012. Thiran: “De Aziaten kochten alles. We verkochten Lafite en Duhart-Milon als hotdogs. In 2011 draaiden we plots 200 procent van onze normale omzet. We verloren in 2012 een kwart van onze omzet en in 2013 nog eens zoveel. Nu zitten we weer op het niveau van 2010, maar ik klaag niet. We zien stilaan weer een normale interesse. Niemand moest enkele jaren geleden nog Petrus 1973 hebben. Je kreeg er nog 150 euro voor, nu gaat zo’n fles weer meer dan 1000 euro.”

Weer normaal

De Liv-ex-index lijkt stilaan uit te bodemen. Vanden Houte: “Naar verluidt is 2014 weer goed van kwaliteit en worden prijzen gehanteerd die 30 procent lager liggen dan bij de 2009 en 2010. De markt wordt dus weer normaal en daardoor kunnen we weer overwegen te beleggen in wijn.”

Thiran denkt ook dat de Chinezen hebben geleerd van hun fouten. “De anticorruptiewetgeving sloeg enkel op uiterst exclusieve wijnen. Een groter probleem voor mij was dat de Chinezen altijd piekfijne etiketten wilden. Ze wilden een fles uit 1982, maar dan met een etiket dat er nagelnieuw uitzag. Dat was vragen om namaak natuurlijk. Nu beginnen ze te begrijpen dat ze beter een oude fles met een lichtjes verweerd etiket kopen. China is een grote markt, waar steeds meer mensen wijn leren te drinken.”

Joris Scott, de Nederlandse zaakvoerder van Sylvie’s Wijnveilingen in Antwerpen, denkt net als Vanden Houte dat de bordeaux 2014 een instapmoment kan zijn. “Ik ben een actieve wijnbelegger en lid van een informele club die aan primeuraankopen doet. We hebben sinds 2010 niets meer gekocht, maar met de bordeaux 2014 gaan we weer voorzichtig inzetten. We zien ook dat de Amerikanen sinds december 2014 terug zijn op de markt.” Dat heeft ook nadelen. “Door de verzwakking van de euro tegenover de Amerikaanse dollar staan Europeanen nu zwakker in veilingen tegenover Amerikanen.”

“Bordeaux interesseert me op dit ogenblik minder”, zegt Stefaan van den Bossche van Divino in Dendermonde. “Sinds het millenniumjaar 2000 is er zo veel speculatief gekocht dat de mensen er nauwelijks van durven te drinken. Die bordeauxwijnen worden niet zeldzaam. Er zijn dan ook vele honderdduizenden flessen van geproduceerd. In Bourgogne ligt dat anders. Van veel cru’s worden nauwelijks 5000 flessen gemaakt, en heel de wereld wil ze. Die wijnen zijn zeldzaam. De grote namen zijn wel erg duur geworden. Het is zoeken naar nieuwkomers zoals Domaine Fourrier, Cécile Tremblay en Ghislaine Barthot. Waarschijnlijk is het voor die drie ook al te laat om ze tegen een redelijke prijs in te kopen. Maar geloof me: in geen tijd zal die prijs nog eens verviervoudigen.”

Volgens Scott zijn er ook nog andere wijnen die weer komen opzetten. “Ik denk dan aan de zoete topwijn uit de Moezel, vooral Egon Müller en Fritz Haag. De witte chablis van Raveneau en Dauvissat zijn gewild, net zoals de vintage champagnes, liefst cru’s, van grote merken zoals Salon, Krug, Selosse. Het maakt zelfs niet uit dat zo’n fles na twintig jaar zijn bubbels kwijt is. Er is ook weer interesse voor top-Italianen, maar dat blijft wel beperkt tot Sassicaia, Solaia, Ornellaia en Gaja.

Drijvende krachten

Vanden Houte verrichtte in 2003 een onderzoek naar de factoren die de wijnprijzen beïnvloeden. Sindsdien heeft hij verscheidene updates gemaakt. Volgens hem zijn er drie factoren die de wijnprijzen beïnvloeden. “De eerste factor is de wereldeconomie. Als het wereldwijde bruto binnenlands product (bbp) stijgt, is er in het algemeen een grotere vraag naar luxeproducten. Daarnaast speelt het beursklimaat een rol. Is er een hoogconjunctuur op de beurs, dan zijn er nieuwe beursmiljonairs en is er een psychologisch vermogenseffect. Ook al hebben beleggers hun winsten nog niet verzilverd, ze zullen minder scrupules hebben om hun geld uit te geven.”

“Last but not least is er de sterkte van de dollar. Niet alleen de Amerikanen voelen zich rijker nu de euro zakt, ook veel Aziatische markten hebben hun munt gekoppeld aan de dollar. Ze hebben de facto meer koopkracht, wat de wijnprijzen in euro een opwaartse impuls kan geven.”

Vier risico’s

Vanden Houte waarschuwt dat er ook risico’s zijn verbonden aan beleggingen in wijn. “De transactiekosten liggen veel hoger dan voor beleggingen op de beurs bijvoorbeeld. Dat probleem is ook eigen aan andere niet-conventionele beleggingen zoals kunst, antiek en wijn. 10 procent kosten bij de aankoop of de verkoop van flessen is niet abnormaal.”

“Bovendien is wijn geen perfect homogeen product. Een fles Mouton-Rothschild 1982 met een beschadigd etiket uit je eigen kelder zal minder opbrengen dan een fles Mouton-Rothschild 1982 met een perfect etiket, waarvan op de veiling wordt omgeroepen dat ze uit de kelder van Elton John komt. En wijn is weinig liquide. Er is geen permanente secundaire markt voor. Ook al hebben wijnbeleggers met Liv-ex een degelijk platform.”

“Mocht wijn een interessante belegging zijn, dan zouden er meer wijnfondsen zijn met een goed rendement. Maar de weinige wijnfondsen die op de markt zijn, doen het niet goed. Neem het Vintage Wine Fund van OWC Asset Management. Dat stelde een rendement van 15 procent voorop, maar haalde dat niet. Het fonds is inmiddels opgedoekt. Dichter bij huis is er het fonds Noble Crus van het Luxemburgse Elite Advisers. Dat werd aan de kaak gesteld in de Financial Times in juni 2014, toen bleek dat hun inventariswaarde niet met de werkelijkheid strookte. Nadien werd het fonds een tijdlang geschorst en stapte de belangrijkste investeerder eruit.”

Linkeroever en rechteroever

Topwijnen zijn niet noodzakelijk de lekkerste wijnen. Het zijn erg bekende, traditionele wijnen, zoals de premiers grands crus classés uit de Haut-Médoc. Die bestaan uit vijf chateaus: Lafite-Rothschild, Mouton-Rothschild, Latour, Margaux en Haut-Brion. Ze worden samengevat onder de noemer ‘linkeroever van Bordeaux’. Daarnaast is er de rechteroever, met de wijnen uit Pomerol en Saint-Emilion. In Pomerol zijn Pétrus, Le Pin, Lafleur Pétrus, Vieux Château Certan, L’Evangile, Lafleur. In Saint-Emilion heten de toppers premiers grands crus classés A: Cheval Blanc, Ausone, L’Angélus en Pavie. Bij de zoete sauternes staat Yquem als enige op het verlanglijstje van de investeerders.

In Toscane zijn drie topwijnen, waarvan de prijzen zelden kunnen tippen aan de prijzen van de bordeauxwijnen: Sassicaia, Ornellaia en Solaia. In Spanje is er één topper: Vega Sicilia Unico.

Nagenoeg alle grands crus classés uit Bordeaux zijn vrij waardevast. Dat geldt ook voor de wijnen uit de beste gemeenten van de Bourgogne: Chambolle-Musigny, Vosne-Romanée, Gevrey-Chambertin, Chassagne-Montrachet en Puligny-Montrachet, en bij uitbreiding zelfs Chablis. De premier cru’s en grand cru’s zijn ook in Bourgogne de overtreffende trap. In de Rhône spelen verder Côte-Rôtie, Hermitage en Châteauneuf-du-Pape mee als waardevaste wijnen.

Die wijnen zijn meer gewild bij beleggers omdat de geschiedenis heeft bewezen dat ze heel lang kunnen worden bewaard, decennialang zelfs. Na zo’n lange tijd worden ze zeldzamer en dus waardevoller.

Wijn kopen

Wie wil instappen in wijn en beschikt over een goede opslagruimte — bijvoorbeeld een natuurkelder met voldoende luchtcirculatie of een donkere ruimte waarvan de temperatuur en de luchtvochtigheid geregeld worden — kan in Vlaanderen op diverse plaatsen terecht, zoals Colruyt, Topwijnen Lesage in Oostvleteren, Caves de France in Dendermonde, Young Charly in Antwerpen, Van Hende in Gavere en De Brabandere in Wielsbeke.

Het is raadzaam onlineaanbieders te mijden. De markt herinnert zich nog het debacle van 1855.com. Die website deed betalingen met het geld van nieuwe primeuraankopen, in de hoop dat de prijzen zouden zakken tegen dat de wijnen moesten worden geleverd aan de klanten. Maar dat gebeurde te weinig, zodat er een financiële put gegraven werd en een aantal klanten de betaalde wijn gewoon nooit zag.

Wie niet wil meedoen aan het spel van de primeurs, kan de wijn aankopen als die op de markt verschijnt. Ook daarvoor kunnen wijnliefhebbers terecht op de genoemde adressen. Velen wachten de wijnfestivals af die steevast in de maanden september en oktober plaatsvinden in de supermarkten. Wie dan meer dan 24 flessen koopt, krijgt doorgaans een korting van 10 procent. Soms zijn er zaken te doen. We herinneren ons dat er een Château Mouton-Rothschild 2002 bij Cora te koop was voor 99 euro.

Voor bourgogne is het verstandig niet naar de supermarkten te gaan, maar specialisten op te zoeken. Enkele namen voor oudere wijnen zijn De Brabandere, Van Oevelen en Epivino. Italiaanse en Spaanse toppers zijn te vinden bij gespecialiseerde handelaars: La Buena Vida voor Spanje; Licata, SVI, Young Charly en TG Fine Wines voor Italiaanse toppers.

Veilingen, websites en speciaalzaken

Sylvie’s Wijnveilingen houdt om de zeven weken een wijnveiling en rekent 5 procent transactiekosten inclusief btw aan. We tonen zaakvoerder Joris Scott foto’s van twee flessen Léoville-Barton uit 1990, die volgens de wijnzoekrobot wine-searcher.com op de markt gemiddeld 193 euro gaan. Scott: “Wij garanderen geen verkoopprijs. We werken met categorieën. Bij de betere cru’s, zoals deze, geven we een drempelwaarde. Voor een Léoville-Barton uit een goed jaar is dat 120 euro. Dat betekent dat de verkoper het recht heeft die flessen terug te trekken uit de verkoop als dat bedrag niet wordt gehaald. Voor een fles Romanée-Conti uit 1945 is de drempelwaarde 20.000 euro. Daar stopt het.”

Sylvie’s is naar eigen zeggen “de grootste in wijn” van Europa. Scott: “Wij veilen ook alleen maar wijn. Bij elke veiling hangen 400 kopers uit 38 landen aan de telefoon. We zijn ook geloofwaardig. Hier komen geen vervalsingen binnen, op eBay heeft de koper daar geen vat op.”

Divino in Dendermonde is een kleinere, maar ervaren speler op de Belgische markt. Stefaan van den Bossche koopt al tientallen jaren oude wijnen van Belgische kelders. “Ik ken de markt goed en bied concrete bedragen als mensen me vragen een wijn te taxeren. Bij een veiling hoeft de verkoper geen al te hoge verwachtingen te hebben: in 90 procent van de gevallen wordt zijn wijn verkocht tegen het bodemtarief. Bijna nooit wordt een vooropgesteld maximumbedrag gehaald. Mensen overschatten vaak de waarde van hun wijn.”

“Wine-searcher vind ik geen goede referentie. Millesimes.com is een beter medium. Dat verkoopt zelf wijnen en kent de markt echt. Als je een wijn bezit die Millesimes.com te koop aanbiedt, is het bereid in te kopen tegen 75 procent van de geafficheerde prijs. Dat is een garantie.”

Chris Thiran van Belgium Wine Watchers: “Veilinghuizen nemen geen risico’s. Wij kennen de markt. Wij doen bijvoorbeeld een voorstel voor een hele kelder: 100.000 euro voor 2000 flessen. Mensen kunnen ook met een fles wijn tot bij ons komen. Op maandag en vrijdag ontvangen wij mensen voor taxaties.”

DIRK RODRIGUEZ

“10 procent kosten bij de aankoop of de verkoop van flessen is niet abnormaal”

“Wijn is weinig liquide. Er is geen permanente secundaire markt voor”

“De weinige wijnfondsen die op de markt zijn, doen het niet goed”