Being John Malkovich

‘Being John Malkovich’ is een krankzinnige farce over het verlangen iemand anders te zijn en de drang om andermans gedachten en gedragingen te controleren.

“Je moet er maar opkomen,” is een veelgehoord cliché. Voor Being John Malkovich geldt dit nochtans op alle vlakken. De ongebreidelde fantasie van scenarist Charlie Kaufman en regisseur Spike Jonze is hilarisch. Het verlangen om in de huid van iemand anders te kruipen vormt de basis voor Kaufmans bizar verhaal over persoonsverwisselingen. De meervoudige persoonlijkheden die de mens zich soms aanmeet en het surrealisme van het dagelijkse leven, doen denken aan Pirandello. Maar ‘Being John Malkovich’ refereert ook aan de Fifteen Minutes of Fame van Andy Warhol.

John Cusack speelt de gefrustreerde poppenspeler Craig Schwartz, wiens poppentheater te intellectualistisch en te extreem is om er zijn brood mee te verdienen. Als hij gaat werken als bediende op de zevende en een halve verdieping (!) van een kantoorgebouw te Manhattan, ontdekt hij achter een archiefkast een deurtje dat hem gedurende een kwartier toegang verschaft tot het brein van de acteur John Malkovich. Wat begint als een lucratieve handel, mondt voor Craig al snel uit in nieuwe vormen van seksualiteitsbeleving en carrièremogelijkheden.

Hoe onnozel en braaf bovenstaande synopsis klinkt, zo donker en pervers is de onderliggende inhoud. Wat niet verwonderlijk is voor een film waarin liefde, huwelijk, seks, roem, het eeuwige leven en identiteitsverwisseling centraal staan. Alles blijft evenwel bijzonder grappig en geïnspireerd. ‘Being John Malkovich’ is niet van het cynische existentiële soort. De benadering van Kaufman en Jonze is zodanig origineel dat de film in geen enkel genre thuishoort.

Regisseur Spike Jonze, een gereputeerd maker van reclamefilms en muziekvideo’s voor onder meer Björk, The Beastie Boys, Daft Punk, REM en Fatboy Slim, plaatst het surrealisme van Kaufmans verhaal in een alledaags New York. Het mooie aan ‘Being John Malkovich’ is dat Jonze koos voor een functionele en realistische stijl. De vindingrijkheid van Kaufmans script komt hierdoor volop tot zijn recht en de acteurs krijgen alle ruimte om hun personages uit te werken. Het meest opmerkelijke is de manier waarop John Malkovich zichzelf blootgeeft. Zelden een acteur gezien die zijn carrière en verleden op een dergelijke manier relativeert. Malkovich’ trip doorheen zijn eigen brein en de scène waarin hij een dans van wanhoop opvoert, mogen als klassiekers beschouwd worden. Ga dat zien!

‘Being John Malkovich’ komt volgende week in België uit.

piet goethals