Beheercommissies onder druk

De kans bestaat dat de Europese regelgever in MiFID2 retrocessies tussen fondsbeheerders en private bankers verbiedt. Dat zal de fondsensector veranderen.

Op de sector van de beleggingsfondsen komt een golf van nieuwe regels af die de gewoonten van de consumenten drastisch zullen veranderen. “Van de maatregelen die worden voorbereid, heeft MiFID 2 wellicht de grootste impact op de manier waarop fondsen worden gedistribueerd aan cliënten. Vooral als de Europese regelgever een strikt verbod op retrocessies tussen fondsbeheerders en private bankers oplegt”, zegt Peter De Proft van de European Fund and Asset Management Association.

Onafhankelijke partij

Fondsbeheerders geven een deel van hun beheercommissie af aan de private bankers die hun fondsen verdelen. Het is dan de vraag of de adviezen van die bankiers onafhankelijk zijn, aangezien ze er baat bij hebben hun cliënten in de richting van de vrijgevigste fondsbeheerders te sturen. Het voordeel van het systeem is dat de cliënt gratis advies krijgt.

“Een van de essentiële onderdelen van MiFID 2 is dat een adviseur duidelijk onafhankelijk moet zijn en dat hij alleen mag worden beloond door commissies van cliënten. Hij mag zich niet meer profileren als een onafhankelijke partij als hij retrocessies van de beheerder ontvangt”, stelt Peter De Proft. “Er mag geen enkel belangenconflict zijn in de zoektocht naar het geschiktste product voor de cliënt.” Maar het is mogelijk dat retrocessies niet overal worden gebannen, zoals in het geval dat een bankier een open architectuur hanteert en een groot gamma fondsen aanbiedt aan zijn cliënten.

“Ik verwacht niet dat één regelgever in Europa het Nederlandse voorbeeld zal volgen”, zegt Olivier Delfosse, head of investments and insurances bij Deutsche Bank (zie kader Het Nederlandse voorbeeld). “Dat is geen succes. Het is misschien transparanter, maar niet goedkoper. We zijn geëvolueerd van een situatie waarin de verkoop van producten problematisch was naar een systeem waar kopers volledig op zichzelf zijn aangewezen.”

In eigen huis

De Europese instanties onderhandelen nog volop over MiFID 2. De inhoud is nog niet definitief. De bepalingen worden in het begin van de zomer door de Europese Commissie vastgelegd. De tekst zal dan binnen een termijn van drie maanden worden aanvaard of verworpen door de Europese instanties. Zodra de tekst is aangenomen, moeten de lidstaten de tekst tegen midden volgend jaar vertalen naar het nationale niveau. Ten laatste begin 2017 zullen de nieuwe regels in werking treden.

MiFID 2 zal zeker een impact hebben op de manier waarop fondsen in België worden verdeeld. Maar toch hoeven fondsbeheerders niet onmiddellijk te wanhopen. Het zal voor nieuwe groepen almaar moeilijker worden om de markt te betreden, aangezien die nieuwe regels zullen gelden voor alle spelers, ongeacht de activa die ze beheren. Hoe hoger die activa, hoe lager de kosten van de implementatie van de nieuwe richtlijn zijn.

Een van de mogelijke gevolgen is dat de distributiestrategie van internationale beheerders directer wordt, om de commissies volledig in eigen huis te houden. Bankiers zullen op hun beurt geneigd zijn alleen nog huisfondsen aan te bieden.

Toevlucht tot ETF’s

Voor de particulier die zijn portefeuille en zijn fondsen zelf beheert, zal de impact van MiFID 2 zich vooral laten voelen in de beheerkosten die hij moet afdragen op zijn fondsen en in de diversiteit van de producten waarin hij kan beleggen. Cliënten van private bankers zullen een veel zwaardere impact ondervinden, vooral als ze het gewend waren zich gratis te laten adviseren door hun beleggingsadviseur. Dat zal wellicht leiden tot een grotere toevlucht tot ETF’s.

“Maar ETF’s zijn niet de oplossing. Ze waren na de financiële crisissen zelfs een van de belangrijkste redenen van ontevredenheid van beleggers, omdat ze het niet mogelijk hebben gemaakt om verliezen in de portefeuilles te vermijden”, zegt Olivier Delfosse.

Frédéric Dineur

“Een van de essentiële onderdelen van MiFID 2 is dat een adviseur duidelijk onafhankelijk moet zijn”