BEDRIJFSKLIMAAT

De vooruitzichten zijn somberder geworden voor de wereldeconomie. Een aantal grote economieën staat aan de rand van de recessie. De Economist Intelligence Unit verwacht dat de wereldeconomie in 2012 toeneemt met 3,3 procent (op basis van prijs-koopkrachtpariteit of ppp). Dat is minder dan de 3,7 procent die in 2011 gehaald werd. Het risico op een wereldwijde recessie (een wereldgroei van minder dan 3 procent) ligt niettemin op een zeer hoge 40 procent.

De ontwikkelde landen blijven achterop hinken omdat de overheidsbezuinigingen de groei fnuiken, vooral dan in Europa, en omdat het lakse monetaire beleid weinig uitzicht biedt op meer spoorslag. De uitholling van het vertrouwen van de consumenten, de investeerders en de ondernemingen leidt tot wispelturige marktomstandigheden. Het Amerikaanse bedrijfsleven begint weliswaar aan 2012 met een recordvoorraad cash – wellicht 2 biljoen dollar – maar het gevoel van onzekerheid zorgt ervoor dat de bestedingen en de aanwervingen futloos blijven.

China doet eens te meer heel wat om de wereldwijde groei op te peppen. De overheid laat de economie op volle toeren draaien in afwachting van de overdracht van de macht aan het einde van 2012. Dat is welgekomen nieuws voor de exporteurs van grondstoffen, maar het verhoogt tegelijk het risico dat China in de komende jaren een ‘harde landing’ maakt.

De wereldwijde handel neemt in 2012 met 5,2 procent toe, dat is minder dan de helft van het tempo dat in 2010 behaald werd en ligt zelfs beneden de bescheiden prestatie van 2011. Een van de maatstaven voor de internationale handel, de scheepvaart, moet boeten omdat te veel schepen te weinig goederen najagen.

Prognoses voor 2012 tenzij anders aangegeven. Wereldtotalen gebaseerd op 60 landen die samen meer dan 95 procent van het wereld-bbp vertegenwoordigen. Bron: Economist Intelligence Unit, london@eiu.com

AUTO

De boomende vraag in de opkomende markten duwt in 2012 de wereldwijde autoverkoop vooruit met meer dan 8 procent. Het jaar voordien was dat nog 6 procent. De verkoopcijfers worden geflatteerd door de sprong na de aardbeving in Japan. De twee grootste automarkten, China en Amerika, groeien met respectievelijk 14 en 9 procent.

In de hoop China’s gulzige honger naar auto’s te stillen, openen VW, Nissan, Honda en Hyundai nieuwe fabrieken in het land in de loop van 2012. Luxemerken rijden daar overigens het snelst de showrooms uit. JP Morgan verwacht in China een groei van meer dan 30 procent voor de premiummodellen.

India biedt nog betere vooruitzichten: het land telt amper 17 auto’s per 1000 inwoners, tegenover 56 in China, en de aangroei van de verkoop in het subcontinent wordt vanaf 2013 groter dan die in China.

IN DE GATEN HOUDEN

Wagens in de cloud. Friemelen aan de smartphone onder het rijden wordt minder gevaarlijk als de auto’s zelf online gaan. De Evos-conceptcar van Ford, waarvan sommige elementen al in 2012 ingebouwd worden in de nieuwe modellen, houdt een constante internetverbinding aan zodat het navigatiesysteem suggesties kan doen over de beste route naargelang de verkeersdrukte, het weer en de planning van de bestuurder.

CONSUMPTIEGOEDEREN

De consumenten in Noord-Amerika en Europa staan hun geld slechts node af en in heel wat rijke landen bedraagt de groei niet meer dan 1 procent. De prijsstijgingen die in 2011 doorgevoerd werden om de toename van de kosten voor grondstoffen op te vangen, maken de discountlabels en eigen merken er des te aantrekkelijker op.

Merkbewuste kopers in de opkomende markten openen hun portemonnee met veel meer enthousiasme. De aangroei van de kleinhandelsverkoop bedraagt 10 procent in China, en dat is ruwweg het dubbele van het bestedingstempo in India en Indonesië. Regionale reuzen als Zuid-Afrika en Brazilië kennen een bruisende aangroei van de verkoop – met respectievelijk 8 en 6 procent -, wat de recente expansie-inspanningen van Walmart en Carrefour rechtvaardigt. Globaal neemt de retailverkoop in 2012 inflatiegezuiverd met iets meer dan 3 procent toe en dat is lichtjes beter dan in het voorbije jaar.

De onlineverkoop trekt zich niets aan van de sombere tendens in het Westen. Tweecijferige groeivoeten zijn daar de norm. De groei is vooral snel in economieën die door bezuinigingen getroffen worden, zoals Italië en Spanje, die ook van een lagere basis vertrekken. In de Verenigde Staten vertegenwoordigt de e-handel 10 procent van alle kleinhandelsverkopen in 2012.

IN DE GATEN HOUDEN

Vergelijkend winkelen. Velen gaan ervan uit dat shoppers die een smartphone meeslepen in de winkel dat enkel doen om de producten uit te testen vooraleer ze die online gaan kopen. Maar waarom denkt Deloitte dan dat steeds meer winkels de bezoekers gratis draadloos internet gaan aanbieden? De ervaring wijst uit dat, zelfs al zijn de onlineprijzen lager, het gemak van een snelle aankoop en de genoegdoening dat men zijn opties kent, vaak leidt tot aankopen in de winkel. Door in te loggen op een draadloos netwerk geven de shoppers ook hun locatie aan en dat stelt de verkopers dan weer in staat om gericht promotie te voeren die hun verkoop kan aanzwengelen.

DEFENSIE

Hoewel de Verenigde Staten meer dan om het even welk land geld blijven besteden aan de krijgsmacht, daalt het defensiebudget in 2012 toch met 5 procent tot net onder 700 miljard dollar. Het wordt op jaarbasis de allereerste voor inflatie gecorrigeerde daling sinds de late jaren negentig en dat is grotendeels toe te schrijven aan de bijna ten einde lopende terugtrekking van troepen uit Irak en een grote vermindering in Afghanistan.

Alle belangrijke krijgsmachten in Europa sabelen in hun budget. China zegt dan weer dat het terugkeert naar een dubbelcijferige aanwas van de uitgaven, al blijft de precieze omvang van zijn budget – misschien zelfs 150 miljard dollar – een groot mysterie. Ook Rusland en India voeren hun defensie-uitgaven op. Rusland pikt daarbij waarschijnlijk de derde plaats in op de wereldranglijst ten koste van Groot-Brittannië en Frankrijk. Voor de defensie- en luchtvaartbedrijven betekent de beperking van de defensiebudgetten in het Westen dat de wereldwijde concurrentie intenser wordt en dat het prijszettingsvermogen uitgehold wordt.

IN DE GATEN HOUDEN

Aanhoudend gebrom. De uitgaven voor onbemande luchttuigen nemen volgens de consultancyfirma Teal Group in 2012 met 30 procent toe tot bijna 8 miljard dollar. De besparingen – in geld en in pilotenlevens – die mogelijk worden door het gebruik van op afstand bestuurde drones brengt heel wat landen ertoe om ze toe te voegen aan hun arsenaal. De Verenigde Staten en Israël blijven wel de grootste gebruikers.

ENERGIE

De wereldwijde energieconsumptie groeit in 2012 met 3 procent en dat is maar lichtjes sneller dan in het voorgaande jaar. De aanvoer van petroleum overtreft de vraag, nu het herstel van de productie in Libië en de toenemende output van Irak het marktaandeel van de OPEC opvijzelt. De olieprijzen doen het rustig aan, maar blijven onderhevig aan schommelingen op korte termijn. De Brent-benchmark draait rond 90 dollar per vat tegenover 110 dollar in 2011.

China en India blijven tuk op steenkool en duwen in de wereldwijde energiemix het verbruik van de roetverwekker boven dat van de petroleumproducten. Aardgas kent van al de belangrijke brandstoffen de hoogste expansie. De ontdekking van enorme voorraden schaliegas leidt tot nog meer exploratie en dat brengt een aanzienlijke verschuiving teweeg in de wereldwijde energiemix. Bovendien dreigt de ligging van de grootste schaliereserves – China, Amerika, Argentinië, Mexico en Zuid-Afrika – de traditionele geopolitiek van de energiebevoorrading grondig te veranderen.

Het gebruik van chemicaliën onder hoge druk om diep onder de grond de schalielagen te breken, is vanuit milieuoogpunt controversieel. Sommige landen, zoals Frankrijk, hebben de boringen naar schaliegas al verboden. Andere, zoals Polen, hebben minder scrupules en openen in 2012 nieuwe boorputten. Een rapport van het Amerikaanse Environmental Protection Agency over de invloed van de schaliegasboringen op het grondwater, dat naar het einde van het jaar gepubliceerd wordt, zal aandachtig gelezen worden.

IN DE GATEN HOUDEN

De atoomdraak. ‘s Werelds meeste enthousiaste bouwer van reactoren, China, heeft na de nucleaire crisis in Japan alle vergunningen opgeschort. Het werk aan het enorme Chinese bestand van reactoren gaat in 2012 opnieuw van start en de ontwikkelaars willen de verloren tijd inhalen om toch maar de overheidsplanning van 70 gigawatt nucleair vermogen tegen 2020 te halen. Dat komt neer op een verzevenvoudiging ten opzichte van 2010. In minder dan tien jaar wordt dus een nucleair vermogen toegevoegd dat gelijk is aan het hele elektriciteitsnet van Australië.

ENTERTAINMENT

De digitalisering van de entertainmentcontent versnelt. In 2012 gaat volgens de consultant PwC zowat 30 procent van de bestedingen naar digitale formats. Sommige segmenten doen het daarbij beter dan andere. De videospelletjes gaan aan de leiding met een voorspelde groei van 8 procent. Voor het eerst geven de gamers ongeveer evenveel uit aan onlineabonnementen en microbetalingen als aan consoles en cartridges. De console blijft relevant als het apparaat dat bij voorkeur gebruikt wordt voor videostreaming. De lancering van de Wii U, de volgende generatie van Nintendo’s innovatieve console, pept de markt eveneens op.

De vooruitzichten voor video zijn zonniger dan voor audio. De uitgaven voor televisieabonnementen nemen met 7 procent toe, ondersteund door de groei in de opkomende markten. De bestedingen voor films stijgen met 6 procent, vooral onder de invloed van het duurdere 3D- en Blu-Ray-aanbod. Muziekopnames maken in 2012 een tuimeling van bijna 2 procent. De aangroei van de digitale inkomsten is niet voldoende om de instorting van de fysieke verkoop te compenseren.

VOORAL NIET IN DE GATEN HOUDEN

De kabel doorgeknipt. De vrees dat de consumenten hun tv-abonnementen opzeggen in ruil voor on-demanddiensten en downloads van het internet is overdreven. Het is waarschijnlijker dat de kijkers zich beperken tot een aantal essentiële zenders. Televisie vormt een sociale ervaring voor jongeren. Zij geven bijvoorbeeld online commentaar op programma’s terwijl die uitgezonden worden. De kabel doorknippen zou hen die conversatie ontzeggen.

FINANCIËLE DIENSTEN

Heel wat banken hebben zich nauwelijks hersteld van de recessie van 2008-09. Het vooruitzicht dat de economische groei opnieuw vertraagt – en dat er dit keer minder steun van de overheid verwacht mag worden – maakt hen bijzonder nerveus.

De gezinnen in de ontwikkelde markten leggen zich eerder toe op de afbetaling van hun schulden dan op het aangaan van nieuwe leningen. Ondernemingen die bruisen van de liquide middelen en vrezen voor een zwakke vraag dragen niet veel zaken aan voor de investeringsbanken. De nieuwe regels voor kapitaal en liquiditeit verplichten de banken om in de komende paar jaar meer dan 1 biljoen dollar aan vers geld binnen te halen om de vijandig gezinde markten te trotseren. Intussen boezemen de schulden die aangegaan werden door kwijnende overheden van de eurozone vrees in.

De leenactiviteit van de West-Europese banken krimpt in 2012 met 1 procent en de leningaangroei in de Verenigde Staten en Japan ligt nauwelijks hoger dan de inflatie. De opkomende landen van Azië en Latijns-Amerika zijn veerkrachtiger, maar de financiële instellingen worden op twee punten bedreigd: de hogere intresten in oververhitte economieën en de lagere leenactiviteit in landen die blootgesteld zijn aan de vertragende ontwikkelde wereld

.

De eerder pikante kantjes van de financiële sector maken een bijzonder onplezierig jaar door. Omdat ze worden verplicht meer kapitaal aan te houden en de leverage te verlagen, komen de investeringsbanken niet gemakkelijk uit hun kapitaalkosten. Loondaling en jobverlies worden gemeengoed. De hedgefondsen hebben moeite om hun hoge tarieven te rechtvaardigen omdat hun prestatie onder extreme marktvolatiliteit – omstandigheden waarin ze eigenlijk zouden moeten schitteren – ontgoochelt.

IN DE GATEN HOUDEN

Agressieve passiviteit. Exchange-traded funds (ETF) wijken steeds meer af van de goedkope indextrackers die in de jaren negentig de basis legden voor een segment van 1,5 biljoen dollar. Een toenemend aantal EFT’s volgt een duivels ingewikkelde speculatieve strategie die steunt op derivaten. De regelgevers kijken nu naar het mogelijke effect op de volatiliteit van de markt en gaan na of de EFT’s nog beschikbaar kunnen blijven voor de particulieren.

GEZONDHEIDSZORG

De gunstige demografische ontwikkeling rekent af met de economische bekommernissen van de gezondheidssector. De snel vergrijzende bevolking jaagt het aantal behandelingen in de ontwikkelde markten op. In Japan verbruiken de 65-plussers, die zowat een kwart van de bevolking uitmaken, meer dan de helft van de uitgaven voor gezondheidszorg. In de ontwikkelingslanden leiden de stijgende inkomens en de snel groeiende bevolking tot meer uitgaven voor gezondheid en welzijn. In 2012 nemen de onkosten voor gezondheidszorg wereldwijd met meer dan 5 procent toe

.

In de Verenigde Staten wordt 16 procent van het bbp gespendeerd aan gezondheidszorg. Naarmate de regering poogt om het begrotingstekort terug te schroeven, wordt de discussie over de kosten van de gezondheidszorg nog bitsiger en dreigt ze ook nog eens gevoed te worden door het gekijf dat nu eenmaal gepaard gaat met een verkiezingsjaar.

De farmaceutische firma’s krijgen het moeilijk omdat de overheden steeds vaker kiezen voor goedkope generische geneesmiddelen. De intocht van de generische firma’s op de markt van de ‘biosimilars’, kopieën van dure biotechmedicijnen, zet de winstmarges van de farmaceutische industrie nog meer onder druk. Omdat de vooruitzichten voor de gepatenteerde geneesmiddelen minder aantrekkelijk worden, gaat ook het onderzoek & ontwikkeling er in de farmabedrijven op achteruit. Volgens het onderzoeksbureau EvaluatePharma bedraagt de groei van O&O in 2012 slechts 1 procent. Tot 2016 groeien de bestedingen voor O&O met gemiddeld 2,5 procent aan. Dat is heel wat minder dan de groei van 9 procent die in de jaren 2000 vastgesteld werd.

IN DE GATEN HOUDEN

Afgrond voor patenten. Nu een heel stel patenten van medicinale kassuccessen in 2012 vervalt, komt voor de betrokken producenten een recordbedrag van 63 miljard dollar aan beschermde verkoopcijfers in het gedrang, zegt EvaluatePharma. De markt voor de bloedverdunner Plavix, die Bristol-Myers Squibb en Sanofi-Aventis jaarlijks een verkoopcijfer van 9 miljard dollar opbrengt, is de grootste prijs die de generische firma’s binnenhalen. Pfizer kreeg in 2011 wel een verlenging van het patent op Viagra, maar verwacht wordt dat generische producenten juridische stappen ondernemen om toegang te krijgen tot de boomende markt van de erectiestoornissen.

INFORMATIE-TECHNOLOGIE

De IT-industrie volgt over het algemeen de economische groei. De vooruitzichten ogen in 2012 dus somberder dan het jaar voordien. De technologiebestedingen stijgen met 6 procent, waarbij de hardware (9 procent) boven het gemiddelde presteert en de software en diensten (3 procent) eronder.

De openbare sector vertegenwoordigt volgens de consultant Gartner ongeveer een vijfde van de rechtsreekse technologieaankopen in Amerika en Europa. Overheden oefenen ook een aanzienlijke indirecte impact uit op de uitgaven, vooral in Europa. Diepgaande bezuinigingsmaatregelen treffen in die landen ook de IT-sector. Gartner denkt dat de technologie-uitgaven van de openbare sector in Europa stokken en in Amerika met slechts 1 procent toenemen.

Een op de vijf pc’s wordt in 2012 in China verkocht en ook India, Indonesië en Thailand zien de verzendingen in de loop van het jaar sneller groeien. De lage pc-penetratie in Zuid-Amerika geeft uitzicht op een stijging van de verkoop met 10 procent.

Dankzij de iPad breidt de markt van de tablets volgens JP Morgan uit van zo goed als nul in 2009 tot 35 miljard euro in 2012. Het marktaandeel van Apple wordt dan wel uitgehold door de scherpere concurrentie, maar het is nog altijd goed voor meer dan de helft van de verkoop van tablets en, dankzij zijn premiumprijszetting, twee derde van de wereldwijde tabletinkomsten.

IN DE GATEN HOUDEN

iPads alom. Bedrijven die zich tot de consumenten richten nemen de aantrekkelijke kantjes van de modieuze tablet van Apple over om hun eigen verkoop op te peppen. iPads doen hun intrede als interactieve menu’s in restaurants, virtuele huisbewaarders in hotelkamers en mobiele verkooppuntterminals in kleine winkels en supermarkten.

INFRASTRUCTUUR

De investeringen in transport, telecommunicatie, elektriciteit en watervoorziening bedragen volgens het Samsung Economic Research Institute gemiddeld 2,1 biljoen dollar per jaar tot en met 2020.

India geeft de infrastructuursector de grootste stoot in 2012: in het jongste vijfjarenplan wordt gewag gemaakt van 1 biljoen dollar aan infrastructuuruitgaven, dubbel zoveel als in het vorige plan. De helft van die investeringen wordt verwacht van de privésector. Daardoor wordt de business opgedreven van bedrijven die kunnen omgaan met de bureaucratie en de corruptie die de planningprocedure nog altijd teisteren. De opening van de eerste lijn van de metro van Mumbai, die al vaak uitgesteld werd, vindt – misschien – aan het einde van het jaar plaats.

China begint intussen aan het tweede jaar van zijn vijfjarenplan, waarin toevallig eveneens 1 biljoen aan infrastructuurbestedingen staat (maar met een lagere participatie van de privésector). Ondanks de bezorgdheid over de veiligheid blijft de aanleg van het 30.000 km lange hogesnelheidsspoornet – het grootste project van transportinfrastructuur in de geschiedenis – op schema. Tegen het einde van het jaar is de helft van de steden op het geplande netwerk met elkaar verbonden.

De Açu Superport in Brazilië wordt in de tweede helft van 2012 in gebruik genomen. Het uitgestrekte industriële complex wordt de ‘Snelweg naar China’ genoemd en de haven brengt verbetering in de stroom van natuurlijke rijkdommen van de Latijns-Amerikaanse reus naar de energiehongerige economieën in het Oosten. Toch spendeert Brazilië slechts 2 procent van zijn bbp aan infrastructuur. Dat is grofweg hetzelfde als de bezuinigingsgezinde Verenigde Staten en veel minder dan China en India.

IN DE GATEN HOUDEN

Autovrije steden. Vooral in Europa verdubbelen de stadsplanners hun inspanningen om het openbaar vervoer te promoten en het bezit van wagens te ontmoedigen. De Spaanse stad Murcia heeft haar inwoners een buspasje voor het leven beloofd als ze hun auto opgeven. Soortgelijke gulle systemen duiken ook elders op, evenals inspanningen om de stadscentra auto-onvriendelijk te maken.

MEDIA

Opgepept door de Olympische Zomerspelen en de Amerikaanse presidentsverkiezingen, groeien de wereldwijde reclame-uitgaven in 2012 met 5,3 procent tegenover 3,6 procent een jaar eerder, zegt het reclamebureau ZenithOptimedia. In 2011 bereikte de sector al opnieuw zijn niveau van 2008, in 2012 wurmt de reclamebranche zich eindelijk uit de recessie.

Televisie blijft het populairste medium voor adverteerders. Het staat in voor 41 procent van alle bestedingen. TV-reclame komt in 2012 in de buurt van 200 miljard dollar, een toename met 6 procent. Enkel op het internet stijgen de reclame-uitgaven sneller. Daar nemen ze met 15 procent toe. Display-advertenties in onlinevideo’s en sociale netwerken winnen terrein op de betaalde ‘search placements’, nog altijd het grootste segment van de sector van de internetadvertenties.

De opgang van de online advertentiemarkt is al even voorspelbaar als de terugval van de advertentie-inkomsten in magazines in kranten, die al sinds 2007 aan het terugglijden zijn.

De aanvoer van content via mobiele apparaten bezorgt de uitgevers wel enige inkomsten, maar dat is ruim onvoldoende om de snelle afgang van de gedrukte advertenties op te vangen. In 2013 steken de uitgaven voor internetreclame de bestedingen voor advertenties in de tijdschriften voorbij.

IN DE GATEN HOUDEN

Verborgen boodschappen. Steeds vaker dienen display-advertenties als offline doorgeefluiken voor online marketing. De advertentie voor ‘Martha Marcy May Marlene’, een film die eind 2011 uitgebracht werd door Fox Searchlight, bevatte niet meer dan een QR-code – het soort barcode die gescand kan worden door de camera van de smartphone – die het mobieltje van de gebruiker doorverbond met de online trailer. Zulke codes nemen snel in aantal toe omdat de adverteerders de waarde inzien van een gerichte, interactieve content die zich richt op een publiek dat overweg kan met het internet.

METAAL & MIJNBOUW

De prijzen van de onedele metalen blijven hoog in 2012, zelfs na twee jaar van buitengewone stijging. De prijsindex van de onedele metalen opgesteld door de Economist Intelligence Unit neemt in 2012 toe met gemiddeld 3 procent. De stijging van de koper-, tin- en loodprijzen compenseert de daling van de prijs van aluminium, zink en nikkel. Wispelturigheid blijft een kenmerk van de meeste metaalmarkten. Dat wordt ingegeven door de economische onzekerheid en door de grotere deelname – lees speculatie – van beleggers die zich aangetrokken voelen door tastbare activa.

De koperprijs stijgt in 2012 met 7 procent naar een recordhoogte. De bevoorrading werd in 2011 verstoord door de aardbeving in Japan en arbeidsconflicten in Chili. De aanvoerkrapte houdt ook in 2012 aan. Het verbruik van aluminium neemt met bijna 6 procent toe dankzij de stevige vraag van de auto-industrie, maar bovenmatige voorraadvorming leidt tot een bescheiden daling van de prijs.

Goud blijft levendig omdat de zwakke wereldeconomie zijn aantrekkingskracht als zeer veilige belegging vrijwaart. De prijs kent ups en downs: hij stijgt verder in 2012 en gaat dan omlaag.

IN DE GATEN HOUDEN

Naar de wijde steppe. De mijnbouwboom in Mongolië trekt firma’s uit heel de wereld aan. Oyu Tolgoi, de grootste onontgonnen koper- en goudreserve ter wereld, begint in 2013 te produceren. Intussen zet een consortium van wereldwijde mijnbedrijven zich aan het werk in Tavan Tolgoi, ‘s werelds grootste onaangeroerde steenkoolvoorraad. De staatsmaatschappij die eigenaar is van het steenkoolveld trekt in 2012 naar de beurs waarbij 10 procent van de aandelen in handen komt van de Mongoolse burgers.

TELECOMMUNICATIE

De markt van de mobiele telefonie geraakt snel verzadigd: de voorspellingen gaan ervan uit dat er in 2012 per 100 personen 94 gsm-abonnementen zijn. In de rijke landen hebben de consumenten vaak meer dan één gsm en in de opkomende markten neemt de penetratie snel toe. Dat betekent dat de groei van de inkomsten uit mobiele telefonie nog maar 5 procent bedraagt in 2012, dat is half het tempo van 2011.

Smartphones waarmee men ook op het internet kan, maken voortaan 40 procent uit van alle gsm-verkopen, zegt de onderzoeksfirma IHS iSuppli. PwC voegt eraan toe dat dit de verkoop van mobiele toepassingen in de hand werkt. Die genereren in 2012 al een omzet van 16 miljard dollar. De helft van de nieuwe smartphones maakt volgens Gartner gebruik van het besturingssysteem Android van Google. Dat is dubbel zoveel als de dichtstbijzijnde concurrent, iOS van Apple.

De invoering van de zogenaamde 4G-diensten komt goed op gang, al is het financiële voordeel voor de operators niet te vergelijken met de hype. De overstap naar 4G brengt immers niet dezelfde verhoging in snelheid en functionaliteit met zich als de stap van vroegere generaties naar G3. Het wordt dus moeilijk om de gebruikers hoge prijzen aan te rekenen.

IN DE GATEN HOUDEN

Schermeninflatie. Jarenlang krompen ze, maar nu beginnen de gsm’s weer te groeien. Sommige nieuwe smartphones hebben displayschermpjes die tot 14 cm diagonaal gaan. Daardoor vervaagt de grens tussen telefoon en tablet. Ze mogen dan wel prima zijn om te surfen op het net of om video’s te bekijken, maar telefoneren met zulke supergrote smartphones ziet er even vreemd uit als bij de allereerste draagbare telefoons.

TOERISME & REIZEN

De reizigers mogen dan al hun trips inkorten, de zwerflust lijkt toch immuun te zijn voor de kwakkelende economische omstandigheden. Wereldwijd stijgt het aantal toeristen volgens de European Travel Commission in 2012 met ongeveer 5 procent, tegenover 3 procent een jaar tevoren. De bestedingen van de zakenlui overtreffen intussen die van de vakantiegangers omdat reizigers zich meer bekommeren om hun persoonlijke financiën dan om hun onkostenrekening.

Omhoogvliegende brandstofkosten hebben in 2011 het mes gezet in de winst van de luchtvaartmaatschappijen, en de broze vraag in 2012 – vooral vanwege de vakantiegangers – houdt de aangroei van de inkomsten tegen. In zijn geheel blijft de sector nog net winstgevend dankzij de ticketverkoop uit een beperkte uitbreiding van de routes. Vanaf januari krijgen de luchtvaartmaatschappijen die in de EU actief zijn hun koolstofemissies aangerekend, en dat verhoogt volgens de consultant Point Carbon de kosten met ongeveer 1,5 miljard dollar op jaarbasis.

Net als de luchtvaartmaatschappijen rekenen de hotelhouders in de ontwikkelde markten op een lichte expansie om hun winsten staande te houden. Volgens PwC stijgen in de Amerikaanse hotels de inkomsten per kamer met 6 procent, grotendeels dankzij een verhoging van de prijzen. Ondanks een stimulans van de Olympische Spelen in Londen krijgen de Britse hotels het moeilijk om een vergelijkbare groei neer te zetten. China blijft intussen de bedrijvigste hotelbouwer ter wereld. Het neemt volgens de onderzoeksfirma Lodging Econometrics twee keer zoveel nieuwe kamers in gebruik als de Verenigde Staten op plaats twee.

IN DE GATEN HOUDEN

Jetset. We hebben het aan de sociale media te danken dat privéjets binnenkort ook bereikbaar zijn voor gewone reizigers. Als er voldoende mensen belangstelling tonen voor een route, zijn sites als Social Flights in de VS en Victor in Europa bereid om een jet te charteren voor de hele groep. Naarmate er meer van die regelingen komen, kan het zijn dat ze met hun tarieven de economyklasse van commerciële vluchten naar de kroon steken.

VASTGOED

De woningprijzen beginnen weer te klimmen in het Westen, zij het eerder bescheiden. In de Verenigde Staten nemen de huizenprijzen met 1 procent toe volgens de Mortgage Bankers Association. In het Verenigd Koninkrijk behoort een stijging met iets meer dan 2 procent tot de mogelijkheden, schat het Centre for Economics and Business Research. De Scandinavische vastgoedmarkt ziet er bijzonder stevig uit, maar de prijzen blijven zwak in Spanje en Ierland, waar de vastgoedbubbel nog aan het leeglopen is.

De huizenprijzen dalen in heel opkomend Azië, al hangt de omvang van de afname af van de bereidheid van de overheid om de snelle klim van de vastgoedprijzen in de jongste jaren om te keren. Bedoeling is, zoals altijd, om het feestje aan de gang te houden.

De commerciële vastgoedmarkt in zowel de ontwikkelde als de opkomende markten is levendiger. Het jaarlijkse rendement voor de investeerders in commercieel vastgoed bedraagt tot 2015 gemiddeld 8 tot 11 procent volgens Deutsche Bank.

Kantoorgebouwen leveren de grootste opbrengst op, industriële eigendommen de kleinste.

IN DE GATEN HOUDEN

Leven met het verleden. Als bouwers het over groen hebben, dan bedoelen ze doorgaans energie-efficiëntie. Maar het creatieve gebruik van gerecycleerde materialen komt eveneens voor in de duurzame ontwerpen voor zowel bescheiden als weelderige onderkomens. David Hertz Architects ontmantelde een Boeing 747 om een huis te bouwen in Californië, inclusief een opvallend meerlagig dak gemaakt van de vleugels. De luwte in de wereldwijde handel stimuleert ook de ‘cargo-tecture’, het gebruik van lege scheepscontainers als architectuurelementen.

VOEDING & LANDBOUW

De landbouwprijzen dalen in 2012, maar blijven historisch hoog. Deels door de scherpe prijsstijgingen in de voorbije twee jaar, voeren optimistische landbouwers in 2012 de productie op en worden op verschillende markten weer overschotten vastgesteld. De index van de voedings-, voeder- en drankenprijzen die de Economist Intelligence Unit samenstelt, daalt met 11 procent. Dat in de veronderstelling dat het weer meewerkt, wat in de voorbije paar jaar niet het geval was.

De tarweoogst die in 2011 in India een recordvolume bereikte, voert in 2012 de tarwevoorraden op en daardoor dalen de prijzen met 19 procent. Indonesië bevestigt zijn status als grootste invoerder van tarwe in Azië. Het illustreert in hoeverre de verwestering van de eetgewoonten – en de populariteit van fastfood – ervoor zorgt dat tarwe de voorkeur krijgt boven rijst in vele opkomende markten. De prijs van maïs daalt in 2012 met slechts 5 procent en dat is een bescheiden correctie na de oprisping met 50 procent in 2011 die het gevolg was van de toenemende vraag naar veevoeder en ethanolbrandstof.

Espressodrinkers juicht! De overvloedige koffieoogst in Latijns-Amerika doet de prijzen van arabica met 15 procent dalen. Intussen neemt ook de suikerprijs met gemiddeld 12 procent af omdat de hogere Russische en Oost-Europese productie de voorraden opkrikt.

IN DE GATEN HOUDEN

Opgroeien. ‘Verticale landbouw’ is geen nieuw idee, maar reële voorbeelden van intensieve hoogbouwboerderijen zijn in de stadscentra nog een grote zeldzaamheid. Een aantal ambitieuze projecten werpt binnenkort letterlijk vruchten af op industriële schaal. Zo bijvoorbeeld het vier verdiepingen tellende landbouwbedrijf in een voormalig pakhuis in Chicago. Al is dat nog ver verwijderd van de torens met dertig verdiepingen die volgens de voorstanders 50.000 mensen kunnen voeden. Toch verdienen zulke experimenten aandacht, gezien de terugloop van de akkergronden door verstedelijking of bezorgdheid over de uitstoot van broeikasgassen die in verband gebracht wordt met het transport van voedingsmiddelen.

BRON: ECONOMIST INTELLIGENCE UNIT LONDON@EIU.COM