BEDRIJF IS MEER DAN AANDEEL

Een lefgozer is hij wel, Jean-Paul Votron. Bankaandelen verloren de jongste weken dag na dag koerswaarde en volgens het Internationaal Monetair Fonds zal de financiële crisis nog lang haar gevolgen laten voelen. Maar ondanks de aanhoudende perikelen in bankenland, drijft de Fortistopman het bod op ABN Amro ongewijzigd door. En ondanks de te verwachten kritiek, lanceerde Votron deze week een kapitaalsverhoging waarbij een stevige korting op het Fortisaandeel wordt gegeven. Bijna 900.000 nieuwe aandelen worden tegen een prijs van 15 euro uitgegeven. De nieuwe aandelen kunnen zo gekocht worden met een korting van meer dan 40 % op de gemiddelde prijs van het Fortisaandeel in de jongste maand. Bestaande aandeelhouders krijgen voorrang en kunnen voor elke drie aandelen in portefeuille er twee nieuwe aankopen.

De claimemissie wordt niet overal even warm onthaald. Her en der nemen analisten het woord chantage in de mond. Critici stellen dat de aandeelhouders voor het blok worden gezet en dat de kapitaalsverhoging hen door de strot wordt geduwd. De kapitaalsverhoging is nochtans geen verplichting. Ook al lijkt dit een brutale aanval op de portefeuille van de Fortisaandeelhouder, geen enkele aandeelhouder is verplicht bij te tekenen. De beurs is geen garantie op blijvend succes. Wie niet tevreden is over het beleid van het bedrijf, kan en moet zijn boeltje maar pakken en zijn aandelen verkopen. De aandeelhouders stemden trouwens eerder al in met de kapitaalsverhoging toen ze het bod van Fortis op ABN Amro goedkeurden. Hadden de financiële markten geen roet in het eten gegooid, dan had het aantal aandelen dat Fortis moest uitgeven lager gelegen. Maar dan had de introductieprijs ook hoger gelegen waardoor de aandeelhouders eveneens diep in de buidel hadden moeten tasten.

Votron vraagt weliswaar een grote inspanning van zijn aandeelhouders. Want als de integratie van ABN Amro mislukt, betaalt de aandeelhouder het gelag. En als het Fortisaandeel nog voort in waarde zou dalen, kan Fortis zo weer een mooie en goedkope overnamebruid worden voor andere financiële conglomeraten. Daarom dat Fortis zijn aandeelhouders wel beter had kunnen motiveren. Waarom heeft de instelling bijvoorbeeld het bod niet verlaagd in het licht van de financiële crisis? Fortis schuift de korting naar voren als motivatie om de aandelen te kopen. Maar vandaag staat niemand garant dat de extra inleg voor nieuwe aandelen gecompenseerd zal worden met hogere winsten of dividenden. Integendeel. In een eerder interview met Trends in juni stelde Votron het volgende: “We veranderen ons dividendbeleid niet. Wat is uiteindelijk een periode van drie jaar met de perspectieven die we bieden? Onze aandeelhouders denken niet noodzakelijk op korte termijn. En mochten ze dat doen, dan zien ze toch dat het toekomstperspectief zeer mooi is. Aandeelhouders kunnen op langere termijn denken dan het komende jaar.”

Dat een bedrijfsleider van zijn aandeelhouders verwacht op langere termijn te denken, is dezer dagen gedurfd voor een manager. Votrons evenknie bij ABN Amro, Rijkman Groenink, wilde zijn aandeelhouders hiervan ook overtuigen maar mislukte. De topman van ABN Amro verdedigde lang het bod van Barclays op zijn bank. Niet omwille van de centen, maar wel omwille van de bedrijfslogica. Groenink zag de toekomst voor ABN Amro veel positiever in onder Barclays dan onder Fortis, Royal Bank of Scotland (RBS) en het Spaanse Santander (De Banken). Maar Groenink is gezwicht en geeft toe aan zijn aandeelhouders, die het bod van de Banken steeds favoriseerden omdat het hen vandaag meer geld oplevert.

Fortis en ABN Amro maken duidelijk dat de rationele band tussen aandeelhouder, bedrijf en manager steeds meer verwatert. Het verdwijnen van de referentieaandeelhouder maakt het uitstippelen van een langetermijnstrategie voor een manager veel moeilijker. Bedrijven kunnen zo steeds meer de speelbal worden van inhalige aandeelhouders of ambitieuze managers. De jongste tijd wonnen vooral de aandeelhouders en werden fusies en overnames geïnspireerd door de financiële aandeelhouderscijfers. Een manager werkt in functie van zijn aandeelhouder, maar het siert een goede manager dat hij ook werkt in functie van de andere stakeholders, zoals het personeel en klanten. Een bedrijf is meer dan een aandeel alleen. Lange tijd werd gefluisterd dat Fortis overgenomen zou worden en dat heette ‘zeer spijtig’ te zijn. Vandaag vecht het Fortismanagement in een ongeziene Belgische operatie voor zijn zelfstandige overleving en verdere groeikansen, en ook nu overheerst de kritiek. Aan Votron om zijn aandeelhouders zijn gelijk te bewijzen.

an goovaerts adjunct-hoofdredacteur