Be-schermde boeken

Vroeg of laat legt het gedrukte boek het loodje voor de elektronische versie. Momenteel staan de moeilijke leesbaarheid en het gemak van kopiëren het succes nog in de weg.

Sinds de opkomst van Internet kondigt men met de regelmaat van de klok de verdwijning van de klassieke uitgeverijen aan. Het groeiende aantal nieuwsplekken kaapt lezers weg die vroeger hun informatie uit de klassieke pers haalden. Laten de lezers binnenkort ook hun lievelingsroman links liggen? Het is mogelijk. Sommige profeten zijn er zelfs van overtuigd dat het papieren boek stilaan zal worden vervangen door de elektronische versie, zeg maar het e-boek.

EEN E-BOEK IS EEN SCHERM.

Een e-boek is klein (ongeveer de grootte van een normaal boek) en bestaat voornamelijk uit een scherm (een LCD-scherm, om de afmetingen te beperken) en enkele controletoetsen. Het toestel kan de tekst en illustraties van verscheidene boeken opslaan en wordt als een gewone lezer gebruikt.

Het systeem heeft tal van voordelen. De uitgeverijen varen er wel bij (op één voorwaarde, zoals we verder in dit artikel uiteenzetten): geen grote stocks meer, geen duur beheer, geen opruiming van onverkochte exemplaren. Herdrukken zullen evenmin nodig zijn, zodat elk boek altijd beschikbaar blijft. Zelfs na twintig jaar hoeft niemand te wachten op een mogelijke herdruk. Ook nieuwe boeken zijn meteen overal verkrijgbaar.

EENVOUDIGE AANKOOP.

Ook de lezer heeft er baat bij. Zonder rekening te houden met de omvang van het leestoestel (slechts even groot als een gewoon boek), is de elektronische drager van het boek erg klein. Men kan dus veel boeken meenemen op reis. De aankoop van de boeken wordt ook eenvoudiger: na betaling kan men ze gewoon van het Net halen. Aangezien het hier om boeken op elektronisch drager gaat, kan men er gemakkelijk termen in terugvinden en hun definitie opzoeken.

Toch lijkt het e-boek, ondanks al deze voordelen, geen succesvolle start te kennen. Daar zijn verscheidene verklaringen voor. Een van de belangrijkste is de hoge prijs van het leestoestel (400 à 500 dollar of 15.000 tot 18.850 frank). Natuurlijk zal die prijs dalen wanneer het e-boek doorbreekt.

Een ander probleem is de minder goede leesbaarheid. We zijn van kindsbeen af gewend om op papier te lezen en niet op een LCD-scherm. Een scherm heeft een aantal typische nadelen. De letters en cijfers zijn moeilijker leesbaar, omdat het contrast niet zo groot is als op papier. Ze zijn ook opgebouwd uit puntjes en dus minder duidelijk. Als het scherm te klein is, kan er ook geen volledig blad op afgebeeld worden (en zeker geen volledige illustratie). En hoe hoog de kwaliteit van een e-boek ook is, het zal nooit aanvoelen als een echt boek – hoewel dat een kwestie van gewenning zou kunnen zijn.

Een laatste element dat de massale verspreiding van het elektronische boek hinderde, was het ontbreken van een gemeenschappelijke standaard voor computers van alle platformen. Dat is nu veranderd. Vandaag gebruikt men een standaard op basis van twee talen die op Internet worden gebruikt: html en xml. Om de leesbaarheid van de teksten te bevorderen, maakt men scrollen overbodig: het scherm toont telkens een volledige pagina. De toepassing van het nieuwe ClearType-procédé van Microsoft (dat in de volgende versie van Windows zal verschijnen), zal de leesbaarheid nog beter maken. ClearType werkt echter uitsluitend op kleurenschermen, wat de prijs van het e-boek dan weer sterk zal beïnvloeden.

TRAGE START.

Hoewel het e-boek veel troeven heeft en men voor de meeste gebreken oplossingen heeft gevonden, blijft het grote succes uit. Misschien heeft dat te maken met de auteurs en hun uitgevers, die bang zijn voor illegale kopieën en het mislopen van auteursrechten. Tot nu toe was het boek een goed beschermd domein. Aangezien men gedrukte boeken vrijwel onmogelijk kan kopiëren, waren de auteursrechten veilig (de kwaliteit van een kopie is immers veel minder dan die van het origineel en er zijn te veel middelen nodig om illegaal gekopieerde boeken uit te geven). Zelfs het uitlenen van boeken aan vrienden stelt niets voor, vergeleken met het doorsturen van een bestand naar tientallen lezers. Voor die knelpunten zal er een oplossing moeten komen, opdat het elektronische boek volledig in de plaats van zijn papieren voorganger zou kunnen treden.

FCL