In het reddingsplan voor Griekenland wordt 25 miljard euro uitgetrokken voor de noodlijdende Griekse banken. Maar er is meer nodig. Als de banken hun rol van kredietverstrekker aan de economie willen waarmaken, dringt een ingrijpende herstructurering zich op.
De komende drie jaar krijgt Griekenland van Europa tot 86 miljard euro toegestopt om zijn financiële verplichtingen na te komen. In het reddingsplan is 25 miljard euro opgenomen om de Griekse banken te herkapitaliseren. Dat geld moet komen uit een nieuw, onafhankelijk garantiefonds van 50 miljard euro, dat wordt gefinancierd met privatiseringsopbrengsten en de verkoop van Griekse overheidseigendommen. De eerste 25 miljard gaat naar de banken. Het saldo wordt gebruikt om de schuldenberg af te bouwen en te investeren in de economie.
Noodlijnen openhouden
Dat het Griekse reddingsplan een specifiek onderdeel voor de banken bevat, was absoluut noodzakelijk. Sommige banken dreigen om te vallen. Griekenland telt vier grootbanken — Alpha Bank, Eurobank, National Bank of Greece en Piraeus Bank — die het al maandenlang bijzonder moeilijk hebben. Sinds begin dit jaar zagen ze 40 miljard euro aan deposito’s wegvloeien en worden ze geconfronteerd met een onrustbarende toename van het aantal slechte leningen. Als daarvoor massaal provisies moeten worden aangelegd, zitten ze meteen door hun kapitaalbuffers heen.
De vier banken kunnen alleen overleven dankzij de noodliquiditeiten die de Griekse centrale bank hen verstrekt. Die noodhulp (emergency liquidity assistance of ELA) moet telkens worden goedgekeurd door de Europese Centrale Bank (ECB). Sinds eind juni is het niveau van de ELA-hulp voor de Griekse banken, in afwachting van een ernstig reddingsplan, bevroren op ongeveer 89 miljard euro. Door de kapitaalcontroles en de opgelegde beperkingen op geldopnames (60 euro per dag en per klant) raakten de Griekse banken de voorbije weken net niet door hun geldvoorraad heen. Maar het water staat hen aan de lippen.
Storm over het land
Een jaar geleden zag de toekomst er nochtans goed uit voor de Griekse banken. Ze hadden verse middelen van Europese fondsen gekregen en konden weer een beroep doen op internationale investeerders en marktfinanciering. Maar de politieke en economische storm die over het land raasde nadat de regering-Tsipras aan de macht was gekomen, stuurde hen weer naar af.
Als Griekenland zijn economie nieuw leven wil inblazen, heeft het behoefte aan een gezonde banksector die een vlotte kredietverstrekking aan de gezinnen en de bedrijven garandeert. De injectie van 25 miljard euro vers kapitaal, zoals voorzien in het Europese reddingsplan, kan daarvoor de basis leggen. Maar hoe dan ook is er meer nodig. 25 miljard euro is in deze omstandigheden misschien voldoende om de noodlijdende banken niet te laten omvallen. Maar om de slagkracht en de investeringsbereidheid van de instellingen te vergroten, dringt een ingrijpende herstructurering van de Griekse banken zich op.
Grote ontslagronde
Welke vorm die herstructurering moet aannemen, is niet duidelijk. Bepaalde banken moeten worden gesloten. Andere kunnen misschien worden overgenomen door sterke buitenlandse groepen. Of er kan worden gewerkt aan een fusieoperatie, waardoor er minder — maar wel gezondere — Griekse banken overblijven. In Cyprus ging vorig jaar in soortgelijke omstandigheden een van de twee grootbanken dicht. Ook in Ierland werd na de crisis van 2008 een grootschalige sanering van de banksector doorgevoerd.
Het persbureau Bloomberg citeerde dit weekend anonieme Griekse bronnen die stellen dat twee Griekse grootbanken kunnen volstaan. Maar de weerstand tegen zo’n plan is groot, niet het minst in Athene zelf. Een bankenfusie kan zinvol zijn vanuit een economisch standpunt, maar voor de werknemers dreigt een grote ontslagronde. In een land dat al kampt met een torenhoge werkloosheid, is dat geen aangenaam vooruitzicht.
PATRICK CLAERHOUT
De storm die opstak nadat de regering-Tsipras aan de macht was gekomen, stuurde de Griekse banken weer naar af.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier