Artificiële intelligentie sluit, opent en verplaatst winkels

Dieter Debels "Dit jaar plannen we een groei van 40 procent." © FRANKY VERDICKT

Grote modemerken sluiten kleine winkels. Supermarkten openen dan weer net kleine locaties, en retailers verhuizen van de binnenstad naar de periferie. Achter veel van die veranderingen schuilt de artificiële intelligentie van RetailSonar. De sterk groeiende Belgische techspeler drukt steeds meer zijn stempel op het Europese retaillandschap.

Zara sluit zijn winkels in Mechelen en Turnhout. H&M brengt zijn drie vestigingen op de Antwerpse Meir terug tot twee. Torfs en Standaard Boekhandel verhuizen winkels op zoek naar meer omzet. Banken sluiten kantoren en vier grootbanken zetten samen een nieuw netwerk van geldautomaten op.

Sluitingen, verhuizingen en openingen van winkels zijn van alle tijden, al worden er vandaag wel meer verhuisdozen gevuld dan ooit voorheen. Nog opvallend is dat die veranderingen niet langer door mensen bedacht worden, maar dat artificiële intelligentie de winkelmanagers tipt. Het buikgevoel wordt vervangen door een slimme analyse van data.

“Een retailer die een eerste winkel opent, kan zijn concept uittesten in Antwerpen, Gent of Brussel”, zegt Stefan Van Rompaey, hoofdredacteur van RetailDetail. “Maar als je al twintig vestigingen hebt, waar open je dan nieuwe winkels zonder de omzet van de bestaande zaken aan te tasten? Winkelmerken openen nieuwe zaken pas als ze harde data hebben. Een supermarkt openen kost veel en de marges zijn klein. Enkel wanneer je op voorhand weet dat de opening lonend zal zijn, doe je die inspanning.”

2.000 locaties per jaar

Dieter Debels, de CEO van RetailSonar, is een pionier in die business. “Ik zag in 2009 in een grote doe-het-zelfketen een kaart van België hangen. De eigen winkels waren met groene punaises aangeduid. De rode waren de concurrenten. De lege ruimtes ertussen waren kansen om uit te breiden. Met mijn doctoraat over artificiële intelligente voor complexe supplychainmodellen begreep ik niet dat winkelketens zo’n grote beslissingen namen op zo’n amateuristische manier.”

Debels zag dat er nog geen oplossing bestond om verwachte winkelomzetten te berekenen, kannibalisering door een nieuwe vestiging te voorspellen en te weten welke vestigingen het best gesloten worden. Daarop begon hij – later bijgestaan door doctoraatsstudent en eerste medewerker Matthias De Beule – een slim algoritme te ontwikkelen dat vandaag ons winkellandschap hertekent. Na een eerste test met de Waalse supermarktketen Champion in 2011 zag Debels dat hij goed zat. Door de jaren heen verfijnde het groeiende team zijn model, daarbij meermaals ondersteund door het Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO). “Vandaag laten meer dan honderd ondernemingen in vijftien Europese landen zich adviseren op basis van ons model, dat honderden bronnen aanspreekt met informatie over winkelgroottes, type winkels, vestigingsplaatsen, omzetten, passage en relevante context. We faciliteren gemiddeld vijf tot tien beslissingen per klant, tot wel 2.000 locaties per jaar”, telt Debels.

Ik begreep niet dat winkelketens zo’n grote beslissingen namen op zo’n amateuristische manier’ Dieter Debels, RetailSonar

Geldautomaten

“RetailSonar heeft de meest indrukwekkende oplossing op de Europese markt”, bevestigt retailspecialist Stefan Van Rompaey. “Bij mijn weten schat niemand de omzetten en de impact van nieuwe vestigingen zo geavanceerd in als zij. Artificiële intelligentie zal hierin zeker een rol spelen.”

RetailSonar is in zeven jaar tijd een onmisbare leverancier van inzichten geworden voor bekende ketens als Standaard Boekhandel, McDonald’s, MediaMarkt, Decathlon, Action, BNP Paribas Fortis en KBC.

Ook de schoenenketen Torfs deed al heel vroeg een beroep op RetailSonar. “We konden de verviervoudiging van het aantal winkels niet alleen baseren op buikgevoel en gegevens over postbussen in een regio”, zegt Wouter Torfs. “Daarom lieten we ons adviseren over het omzetpotentieel en het effect van nieuwe vestigingen op bestaande winkels. Wat is bijvoorbeeld het effect van een nieuwe winkel in de rand rond Gent op de winkel in de binnenstad? Of hoeveel levert een verhuizing met 500 meter of 2 kilometer op? RetailSonar onderbouwde onze keuzes objectief met data.”

Op basis van eigen data werd het model steeds nauwkeuriger voor Torfs. Dat ondervond de ondernemer in Libramont: “We openden er een winkel zonder dat RetailSonar data had over de markt, maar we hadden ons grondig vergist en moesten de winkel weer sluiten.” Toch laat Torfs zijn buikgevoel niet volledig los. “Ik ben 63. Als mijn buikgevoel me zegt dat het advies van RetailSonar niet klopt of overschat is, volgen we dat niet.”

Het model dat Batopin in opdracht van de vier Belgische grootbanken gebruikt om 750 nieuwe locaties voor geldautomaten te openen, komt ook van RetailSonar. “Het theoretische model toont nauwkeurig waar mensen wonen, waar ze passeren, waar horeca en toerisme aanwezig zijn en waar mensen contant geld nodig hebben voor de kleinhandel”, zegt Marie Janart, chief product officer van Batopin. “Dat hadden we nodig om op een wit blad een spreidingsplan uit te tekenen om een beter evenwicht te garanderen over het hele grondgebied, waardoor elke Belg op een intuïtief logische plek een geldautomaat vindt. Naderhand gebeurde nog wel een controle ter plaatse voor het aftoetsen van de praktische haalbaarheid, met hier en daar een lichte verschuiving.”

WINKELSTRAAT Ergens een winkel openen mag geen nattevingerwerk zijn.
WINKELSTRAAT Ergens een winkel openen mag geen nattevingerwerk zijn.© FRANKY VERDICKT

Veertien landen

De Gentse scale-up bedient 85 procent van de Belgische markt en is actief in veertien landen. In 2021 draaide het team van 45 medewerkers een omzet van 2,65 miljoen euro, tegenover 1,85 miljoen in 2020. Het plant de komende vijf jaar een sterke internationale uitbreiding met eigen kantoren, samenwerkingen en overnames in Frankrijk, Nederland, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk en Scandinavië. Daarin past onder meer de overname van de Franse sectorgenoot Geocible. “Dit jaar plannen we een groei van 40 procent, met als uitschieter een verdubbeling op onze nieuwe markt Frankrijk”, zegt Debels.

Daarbij verliest het ook de onlinebewegingen op de retailmarkt niet uit het oog. Zo zou Zalando volgens Torfs van de totale 10 miljard in fashion in België al 2 miljard euro in handen hebben. “Hun effect op winkellocaties is niet te onderschatten”, voelt Torfs, die zelf 20 procent van zijn omzet online haalt. RetailSonar houdt bij zijn berekeningen daarom rekening met hoeveel van de markt in een sector al online zit. “Een speler die winkels sluit, kan het omzetverlies beperken door klanten op de juiste manier naar zijn webshop te leiden”, zegt Debels. “En als je weet wie, en hoe je die het best online benadert in de aanloop van een winkelopening, beïnvloed je het klantengedrag en het succes van je opening.”

We konden de verviervoudiging van het aantal winkels niet alleen baseren op buikgevoel en gegevens over postbussen in een regio’ Wouter Torfs, Schoenen Torfs

750 locaties

voor geldautomaten zoekt Batopin met de hulp van de technologie van RetailSonar.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content