Analisten zitten er altijd naast

Mogen we van onze banken verwachten dat ze met neutrale beleggingstips over hun klanten op de proppen komen? Wie écht advies wil, raadpleegt beter de onafhankelijke beleggingsbladen en andere onpartijdige bronnen.

Professioneel beheerde portefeuilles worden verspreid over verschillende beheerders, die hun aan- en verkopen op eigen research baseren. Afgezien van enkele uitzonderingen ken ik weinig privé-beleggers die hun beslissingen alleen baseren op een eigen analyse van het jaarverslag, aangevuld met bedrijfsbezoeken enzovoort.

De geroutineerde privé-belegger weet echter dat de weg naar superieure performance wordt gewezen door superieure analyse. Wie over weinig tijd beschikt en ook niet bereid is om voor grondige onafhankelijke research de (hoge) prijs te betalen, moet uitgaan van gepubliceerde informatie van banken en effectenbedrijven, de adviezen van beleggingsbladen, artikels in de gespecialiseerde pers en tips gehoord ter gelegenheid van studiedagen of happenings. De auteurs van dergelijke adviezen zijn soms onafhankelijke publicisten, maar werken vaak ook ‘onder leiding en toezicht’ voor een bank of effectenmakelaar.

Het staat mijn inziens buiten kijf dat financiële instellingen die in België financiële informatie verschaffen ten behoeve van het beleggend publiek, dat zeker met positieve intenties doen. Maar de researchactiviteit vindt plaats op heel verschillende plaatsen in de instelling en met heel verschillende doeleinden. Overigens blijft de vraag welk deel van de researchoutput publiek beschikbaar kan worden gesteld en welk deel als bedrijfseigen en confidentieel moet worden bestempeld. Het banktoezicht vraagt dat er Chinese walls bestaan tussen de afdelingen met tegenstrijdige belangen. Dat werkt dikwijls beter dan een outsider denkt. Vaak verneemt men in een afdeling meer uit de pers dan uit interne bedrijfscommunicatie. Het zal ook wel gebeuren dat men in de cafetaria van het personeel toevallige dingen opsteekt, die de Chinese muur niet mochten doordringen.

Niemand mag veronderstellen dat het een bank om het even is hoe de winstverwachting van een belangrijke bedrijfsklant er uitziet. Nieuwe informatie verandert de toegang van het bedrijf tot de geld- en kapitaalmarkt. Het hemd is nader dan de broek. De bank verdient (of verliest) direct aan de klant, en uiteindelijk krijgen de beleggers de informatie gratis.

Hoe wijdvertakter de activiteiten van de financiële instelling, hoe groter de kans op belangenconflicten. Maar we mogen er ook van uitgaan dat financiële bedrijven leven van het vertrouwen van het publiek, en dus ook maatregelen zullen nemen om elke schijn van misbruik van informatie te voorkomen. Of grote financiële instellingen kunnen toelaten dat hun analisten een volledig afwijkend advies van de consensus vertolken, is een vraag die vrijwel zeker ontkennend moet worden beantwoord. Immers, analisten van verschillende instellingen (en zelfs afdelingen van hetzelfde bedrijf) werken niet in een vacuüm.

Omdat ze allen soortgelijke modellen en gegevens gebruiken, komen ze tot soortgelijke resultaten. Zodra er eentje gevoelig afwijkt, moet hij verantwoording afleggen. In een grote instelling blijken afwijkende persoonlijke inzichten moeilijk toelaatbaar, vooral als men (over wat langere tijd) in de fout gaat, wat toch onvermijdelijk is. Niet te ver afwijken van de trend en de consensus volgen, is daarom het devies. Voor contraire adviezen gaan we dus beter op zoek bij de gespecialiseerde beleggingsbladen.

Als de privé-belegger betaalt voor De Belegger, Inside en Tips, heeft hij recht op advies dat aan duidelijkheid niets te wensen overlaat. Hetzelfde verwacht men van de rubrieken gesponsord door de VFB in De Financieel-Economische Tijd. Het Nederlandse Beleggersweekblad is een prima bron om (in het Nederlands) internationale waarden op te volgen. De aanbevelingen zijn wel ‘Oranje boven’ en Belgische bedrijven bestaan voor hen niet. Van de Belgische grootbanken moet je uiteraard niet verwachten dat ze met hard, onbevangen advies over hun klanten op de proppen komen.

De analist die overigens meer dan gemiddeld correct blijkt te zijn, zal niet lang analist blijven, maar wordt belegger voor eigen rekening of voor die van een intelligent kapitalist. En dan hebben de banken zelf en ook wij privé-beleggers er ook niets meer aan.

Emiel Van Broekhoven

De auteur is hoogleraar economie aan de Universiteit Antwerpen en voorzitter van de Vlaamse Federatie van Beleggingsclubs en Beleggers.

T. DE BOEVER

Grote financiële instellingen laten hun analisten niet toe een advies te formuleren dat volledig van de consensus afwijkt.