Alles voor een gezonde groei

Le Pain Quotidien houdt van gezond. Van gezonde voeding, maar ook van gezonde groei. Het Belgische concept vindt versneld zijn weg naar het buitenland, maar dat is geen reden om de beproefde waarden overboord te gooien. Alleen het beste is goed genoeg.

Het is winters fris in Knokke. Op de Lippenslaan, waar de zeewind in het gezicht slaat, is het soms vervaarlijk glad. Maar in de Dumortierlaan wenkt het vertrouwde concept van de gezondevoedingketen Le Pain Quotidien. Een grootse, wijds uitgevallen winkel. Een muzikale omlijsting van zachte, zoete klanken. Een lange, ambachtelijke, karaktervolle gastentafel. Met kruimels op het tafelblad. Met gelezen, verfrommelde kranten. Een lange rij confituurpotten, met de lepel erin. Honing. Choco. En brood en gebak achter de toonbank. Alles biologisch. Ook ondergetekende strekt de benen onder de gastentafel. En laat zich een mok koffie welgevallen.

De Waalse keukengoochelaar Alain Coumont ontwikkelde het concept van Le Pain Quotidien vanaf 1990. De legende wil dat hij zijn eigen brood liet bakken – zuurdesembrood – nadat hij tevergeefs had gezocht naar het perfecte brood. Daaruit groeide de gezondevoedingketen Le Pain Quotidien. Langzaam maar zeker, naarmate de merknaam steeds meer weerklank kreeg. “Wij zijn een typisch Belgisch concept”, benadrukt gedelegeerd bestuurder Vincent Herbert. “De eenvoud. Het tijdloze. De authenticiteit. De gastvrijheid. Belgen zijn vriendelijk voor andere mensen. Dat zijn typisch Belgische waarden. Die willen we exporteren. Met aandacht voor lokale subtiliteiten.”

Van keukenprins tot zakenbankier

Het duurde weliswaar jaren vooraleer dat concept echt op kruissnelheid kwam. Want Alain Coumont is ongetwijfeld een talentvolle keukenprins, met een onverwoestbare werkkracht. Maar het model zat cijfermatig niet helemaal snor. Het leidde tot jaren van verliescijfers. Pas vanaf 2008 kwam er schwung in de zaak. “In 2009 hebben we 31 winkels geopend. In 2010 komen er nog eens 30 bij”, meldt Vincent Herbert. De Kortrijkzaan was in de jaren negentig als bankier actief bij JP Morgan, Bank of Tokio en de BBL. “Onze verliescijfers worden verklaard omdat we ons zakenmodel nog nauw- gezet moesten definiëren. Die oefening is nu afgerond. In 2009 groeide onze omzet met 40 procent, de winstgevendheid zelfs met 76 procent. Met een bedrijfskasstroom van meer dan acht miljoen euro.”

Het concept wordt sinds 2008 volop uitgerold. Het verklaart de snelle en opeenvolgende opening van nieuwe winkels. 2010 wordt het jaar van nieuwe vestigingen in Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, India, Japan, Nederland, Rusland, Spanje en de Verenigde Staten. “We zoeken steeds typische, prachtige locaties. In Madrid zitten we op Plaza Major. Onze jongste winkel in Londen opende in Covent Garden. Op 20 december startten we in New York in het Rockefeller Center.”

De snelle expansie hangt ook samen met de recessie. Le Pain Quotidien rolt vandaag zijn winkelnetwerk uit, op een moment dat de huurprijzen een fikse deuk kregen. “Ze daalden met een kwart in de Verenigde Staten. In New York krijgen we nu tot twaalf maanden gratis huur. Dat is een opportuniteit. Maar ook wij hebben de recessie gevoeld. 2009 was een moeilijk jaar. Een storm. Maar we worden aangezien als een groeionderneming. Het is in stormweer dat goede stuurlui zich onderscheiden. De stijgende winstgevendheid zorgt voor extra cash. We kunnen de groei dus zelf financieren. En we hebben al vijftien jaar met KBC een heel lo-yale bank achter ons.”

Toch loopt Vincent Herbert niet naast zijn schoenen. Het is een beredeneerde groei. Deels via eigen winkels, in Frankrijk, Engeland, en de Verenigde Staten. In de andere landen wordt met een franchisenemer gewerkt. Per land wordt voor één franchise geopteerd. Maar de verhouding mag nooit meer dan één eigen winkel, versus anderhalve winkel in franchise worden. “We willen sterke controle en leiderschap behouden. We zullen tot eind 2011 geen franchise meer verkopen aan een land. We focussen op wat we vandaag in handen hebben. We mogen ons karakter niet verliezen. Dat is het belangrijkste waarvan ik ‘s nachts wakker lig.”

Het karakter, dat is het artisanale. Als er 162 winkels zijn op het einde van 2010, dan nog kan Le Pain Quotidien bezwaarlijk een reusachtige keten worden genoemd. Toch waakt de onderneming angstvallig over de voeding. Alain Coumont is in het directiecomité kwaliteitsdirecteur, en hij leidt een smaakcomité. De producten zijn goed voor een derde van de kosten per winkel. “Daarin kunnen we niet snoeien. We gaan voor de beste ingrediënten, en zoveel mogelijk biologisch.” Het is ook logistiek een complexe operatie. Het zuurdesembrood moet overal identiek smaken, in Knokke, Moskou of Mumbai. Vanuit België worden de huismerken naar de diverse landen vervoerd. Alain Coumont vliegt voortdurend de wereld rond, wakend over de kwaliteit. Een probleem met een van de producten zou het imago van Le Pain Quotidien wellicht volledig naar de verdoemenis helpen.

Verantwoorde groei

Vincent Herbert toont zich tijdens het gesprek een gedreven ondernemer. Met een bijna even grote bezieling als stichter Alain Coumont spreekt hij over de keten. Een beursgang van Le Pain Quotidien ziet hij niet meteen zitten, al kreeg het management sinds 2007 warrants. “Is de beurs de juiste partner? Dat is een heel moeilijke vraag. Want de beurs dringt een zekere groei op. Maar onze belangrijkste uitdaging vandaag is een verantwoorde groei.”

Een verkoop staat al evenmin op de agenda. “Laten we ervan genieten. We hebben er zo hard voor gewerkt. We hebben iets heel moois in handen. Ik zou het niet beter kunnen hebben. Ons concept zit optimaal in de wereld van vandaag. Er is een grote sy-nergie tussen Alain de visionair, en de zakenman die ik ben. Wij moeten profiteren van het moment, en goed luisteren naar de consument. Onze croissants moeten er elke ochtend zijn, en ze moeten nog warm zijn.”

Door Wolfgang Riepl/foto: Lieven Van Assche

“We mogen ons karakter niet verliezen”