Aladdins wonderlamp staat in Malle

Etap verkoopt lichttechniek. Voor ELS, zijn automatisch lichtregelsysteem, kreeg het bedrijf uit Malle de Ecoproduct-Milieuprijs voor de industrie. Voorzitter Christ’l Joris heeft de fakkel overgenomen van vader Norbert Joris.

“In kantoren is verlichting vaak goed voor meer dan de helft van het energieverbruik. De voorbije 25 jaar haalde de voortschrijdende technologie met louter optische middelen het relatieve energiegebruik op het werkvlak met 75 % naar beneden. Met elektronische regel- en schakeltechnieken halveren wij de resterende 25 %,” zegt Christ’l Joris (41j.), voorzitter van Etap Verlichting in Malle (zie kader De volgende etappe).

Met het Etap Lichtregelsysteem (ELS) ontwikkelde het bedrijf een traploos regelsysteem dat individueel, per armatuur, de lichthoeveelheid regelt en de energiefactuur fors naar beneden haalt. ELS, een instelbare lichtsensor die een dimmer aanstuurt, regelt automatisch en onmerkbaar het teveel aan kunstlicht bij daglichtinval. “Wij berekenden dat ELS de fluorescentieverlichting in de tertiaire sector scholen, kantoren, hospitalen kan halveren. Die besparing komt overeen met de productie van een middelgrote elektriciteitscentrale.” De vinding bezorgde Etap onlangs de Milieuprijs voor de industrie die de werkgeversverenigingen VBO, VEV, UWE en VOB uitreiken.

De marktrespons liet niet zo lang op zich wachten. ELS regelt reeds het licht in het Haagse Justitiepaleis en het Nederlandse ministerie van Ruimtelijke Ordening. Opdrachten die goed waren voor zo’n 12.000 à 13.000 armaturen. In België haalt ELS vooralsnog maar een kwart van dat cijfer… “In Nederland legt de “energieprestatienorm” grenzen op aan het energieverbruik per vierkante meter,” zegt commercieel directeur Hugo Poelvoorde. “Een gunstige subsidieregeling beloont bedrijven die hun verlichting moderniseren om zuiniger met energie om te springen. Er is geen vergelijking mogelijk met de schuchtere omschakelprogramma’s in België. De Belgische overheid verwaarloosde trouwens haar gebouwenpark. Er is geen geld om uitrusting te moderniseren, maar men vindt wel de middelen om het meerverbruik aan energie te blijven betalen… Bovendien mikken openbare aanbestedingen steeds meer op de laagste prijs waardoor de Belgische overheid steeds minder kwaliteit krijgt.”

Betere technologie en zuiniger comfort betalen zich echter terug. Poelvoorde wijst naar de ervaring van de stad Charleroi die tussen ’87 en ’90 het energiebeheer in zijn 450 gebouwen systematisch aanpakte met 102 projecten en intussen reeds zo’n 400 miljoen frank bespaarde op de energiefactuur. “Dankzij het TPF-mechanisme ( Third Party Financing), waarbij derden de investering doen en vergoed worden in de mate dat er energie bespaard wordt, kostte de operatie geen frank aan de stad.”

NAAR HET BUITENLAND.

“Lichttechniek is ons uithangbord,” zegt Christ’l Joris die zich met een gamma functionele verlichting voor kantoren en industriële gebouwen op het hogere marktsegment richt. Etap besteedt 7 % van de omzet aan O&O, goed voor 18 researchers in Algemene Verlichting en 8 in Veiligheidsverlichting. Een kwart tot een derde van de kantoorarmaturen wordt aangepast aan de wensen van de klant. Met spiegels en decor bezorgt Etap belangrijke klanten in het lichtbelevingslabo een realistische voorproef van hun heldere open landschappen en kantoren. Onlangs rustte Etap het Justus Lipsiusgebouw van de Europese ministerraad in Brussel uit met 30.000 armaturen verdeeld over ‘n 65 verschillende types.

Etap werkt projectgericht, zowel in de nieuwbouw als de renovatie. De omzet bedroeg in 1995 901 miljoen frank. “Omdat de markt stagneert, investeerden we de voorbije jaren vooral in de groei in het buitenland. De helft van de productie in Malle is reeds voor export bestemd. Wij moeten het er wel opnemen tegen bedrijven die opereren op een veel grotere thuismarkt. Het vraagt differentiatie en marktbewerking. Anderzijds is die markt er beter voorbereid. Men is er open voor vernieuwing.”

Nederland wordt sinds 1975 bediend door een commercieel team dat vandaag 25 man sterk is. Sinds de jaren tachtig produceert en assembleert Etap in Frankrijk, waar 24 werknemers nu volop bezig zijn met het uitleveren van een bestelling van zo’n 26.000 armaturen aan het prestigieuze technocentrum van Renault. Een opdracht van zowat 80 miljoen frank. Sinds juni vorig jaar werken de vijftien Duitse werknemers in een 2000 m² grote en nieuwe fabriek in Leverkusen (Duitsland) en in november opende Etap een verkoopkantoor in Berlijn. In Engeland werd eind vorig jaar een joint venture aangegaan met Urbis Lighting Ltd., een dochter van de Schréder-groep, die andere Belgische lichtverpakker. Urbis Interior Lighting Ltd. verkoopt de Etap-producten op de Engelse en Ierse markt. “De geconsolideerde omzet, met andere woorden inclusief de buitenlandse vestigingen, bedraagt 120 % van de omzet van Malle.”

In Malle, waar meer dan 300 mensen werken, wordt de productie getrokken door de grillige vraag. Om voorraden te beperken, steunt Etap al jaren op Kanban, en de IKZ-werking haalt de leverbetrouwbaarheid op naar 98 %. Om een maximale flexibiliteit te bereiken, werd afgestapt van bandwerk. In de assemblage moet één persoon de volledige armatuur assembleren, testen en verpakken.

Etap kent ook flexibele werktijden. Het bedrijfsplan van oktober ’94 voerde in bepaalde delen van de fabriek de 4/5-dagenweek in : 66 arbeidsters roteren in groepen van 5 waarvan er elke dag 4 werken. Er is ook een 4/6-dagenweekstelsel waarbij men 4 dagen op 6 werkt. “De flexibele werkschema’s kwamen er op vraag van de werkneemsters zelf,” aldus Christ’l Joris die hen via enquêtes bevroeg. Dat zorgt voor jobstabiliteit.

LUC DE SMET

CHRIST’L JORIS EN HUGO POELVOORDE (ETAP VERLICHTING) Omdat de markt stagneert, investeerden we de voorbije jaren vooral in de groei in het buitenland.