ABB onder spanning

Het rommelt in de Belgische vestigingen van het engineeringconcern ABB. Dat zij moeten inleveren omdat een Amerikaanse zuster 2 miljard dollar aan claims moet verteren, zit de vakbonden en het personeel hoog. Zij zinnen op actie.

Toen ABB op 18 december 2002 van twintig banken een nieuwe lening van 1,5 miljard dollar kreeg, ging er een zucht van verlichting door de 146.000 man sterke engineeringgroep. Bij de kwartaalresultaten op 24 oktober van dat jaar waren er nog vragen naar een mogelijk faillissement. Nu gaf het krediet ademruimte tot eind 2004, stelde ABB. “De liquiditeitscrisis is achter de rug, net zoals het asbestverhaal,” zegt algemeen directeur Marco Croon van ABB Benelux, verwijzend naar de golf van asbestclaims tegen ABB in Amerika.

Aan de oplossing hangt wel een hoog sociaal prijskaartje. Voorzitter en gedelegeerd bestuurder Jürgen Dormann, de derde chief executive officer in zes jaar, wil kosten ter waarde van 4% van de omzet schrappen (zo’n 720 miljoen euro), onder meer door een kruis te maken over mogelijk nog eens 12.000 banen. Die komen boven op de ruim 13.000 banen die tot september al onder het herstructureringsplan van zijn voorganger Jörgen Centerman waren weggesnoeid.

Er wordt ook verkocht. De divisie Olie, Gas en Petrochemie (OGP), een contractor met 12.000 mensen en 3,5 miljard dollar omzet, gaat in de vitrine. ABB Building Systems, 10.000 mensen, staat al sinds april 2002 te koop.

Onzekerheid troef dus in België, waar ABB Building Systems goed is voor zowat 650 van de duizend banen bij ABB. Gesteund door een netwerk van onderaannemers maakt ABB Building Systems technische installaties voor elektriciteit, verwarming, airconditioning, sanitair en koeltechniek, en onderhoudt het bedrijf gebouwen en fabrieken op basis van full service-contracten. Tot halfweg 2001 was de huidige algemeen directeur van Picanol, Jan Coene, wereldwijd het hoofd van die divisie. Ze is een directe concurrent van Fabricom/ GTI uit de Suez-groep. De OGP-divisie heeft geen activiteiten in België.

ABB dacht ABB Building Systems eerst in zijn geheel te verkopen, maar bij gebrek aan kandidaten worden nu ook opties per landengroep of zelfs per land bekeken. “Ik ben daarbij betrokken in overleg met Zürich,” bevestigt Croon, de Belg die in juni vorig jaar de Nederlander Jacques de Raad opvolgde aan het hoofd van ABB Benelux.

Als ABB Building Systems wordt verkocht, blijven er nog 346 werknemers over in de kernactiviteiten. ABB brengt immers zijn zes divisies terug tot twee: Automation Technologies en Power Technologies. Ze zijn ondergebracht in het Zaventemse ABB NV – aandrijfsystemen, robotica en automatisering – en ABB Elektro. In Luik heeft ABB, na de overname van Kemper België in 1999 wel nog een vestiging van zijn herverzekeringsbedrijf Sirius International.

Geen garanties

Onder al dat saneringsgeweld willen de vakbonden nu duidelijkheid. “Ook voor de klanten is dat belangrijk,” zeggen zij. Ze willen onder meer garanties dat het personeel van ABB Building Systems na de overname niet in een slechter statuut terechtkomt en een provisie voor de ontslagregelingen.

Maar de directie zegt dat ze de koper niet kan verbinden en schuift voor de rest de zwartepiet door naar Zürich, waar Jürgen Dormann bij de voorstelling van de jongste kwartaalcijfers dan weer vertelde dat de lokale managers hun verantwoordelijkheid moeten nemen. ABB heeft duidelijk een communicatieprobleem, vinden de vakbonden. Marco Croon: “Je moet realistisch blijven, vandaag kan geen enkel bedrijf werkzekerheid geven. Over twee-drie jaar kan er wel een realistische aanzet tot groei zijn.”

Hij wil niet ingaan op de resultaten van de Belgische vestiging, maar zegt dat ze in lijn liggen met die van de groep, die worden gepubliceerd op 27 februari. Het derde kwartaal van de ABB Groep toonde alvast een versnelde daling van de bestellingen (-13% vergeleken met 2001) en een daling met 72% van het bedrijfsresultaat. In de eerste negen maanden boekte ABB een omzet van 16 miljard euro, maar in het eerste kwartaal van dit jaar moet nog eens 1,1 miljard worden terugbetaald. Het orderboekje voor 2003 is niet vol, ontkent Marco Croon een stelling die onder het personeel de ronde doet.

Omdat de kernactiviteiten in Nederland ongeveer 2,5 keer groter zijn dan in België – volgens de vakbonden werd onder de Nederlandse directeur Jacques de Raad vier jaar lang vooral in Nederland uitgebreid – zullen daar meer afvloeiingen gebeuren, geeft Croon toe. Maar ook in België zullen er banen sneuvelen. “De afvloeiingen komen in de hele regio,” zegt Croon. “Wel hebben we hier maar weinig fabrieken – eentje in Jumet en die is zeer gezond.” De besparingen zullen ook niet blind gebeuren. “Het is een kwestie van operationeel aanscherpen. Het wordt zeer ad hoc,” zegt de Benelux-directeur.

2 miljard dollar aan asbestclaims

Wat de vakbonden bijzonder hoog zit, is dat een belangrijk deel van de liquiditeitscrisis bij ABB veroorzaakt wordt door asbestclaims in de VS. Dat is het gevolg van de overname van de firma Combustion Engineering in 1990. Eind september 2002 had ABB volgens woordvoerder Thomas Schmidt sindsdien al 865 miljoen dollar betaald om 204.000 claims te regelen. Vorige maand bereikte ABB een akkoord om de resterende 111.000 claims te regelen voor 1,2 miljard dollar. Combustion Engineering, dat tegenwoordig een vastgoedmaatschappij is, zal een gerechtelijk akkoord aanvragen. Het akkoord moet nog wel door 75% van de eisers én door de rechtbank goedgekeurd worden, wat Thomas Schmidt in april verwacht.

ABB had in november 1989 zo’n 1,6 miljard dollar geboden voor Combustion Engineering, bijna 57% meer dan de beurskapitalisatie. De overname werd in die tijd niet alleen geprezen omdat ze de omvang van ABB in Amerika tot zo’n 7 miljard dollar verdubbelde, maar ook omdat ze ABB versterkte in een toekomstgerichte sector: milieutechnologie.

Op de Europese ondernemingsraad in oktober riep Jürgen Dormann opnieuw het milieu in als een van de redenen om aan de Amerikaanse asbestclaims tegemoet te komen in plaats van Combustion Engineering failliet te laten gaan. Een argument dat in vakbondskringen wordt weggehoond: “Beeld je het in: wij moeten geld geven aan de Amerikanen voor milieubeheer, terwijl zij de eersten zijn om Kyoto aan hun laars te lappen.” Voor hen is het onaanvaardbaar dat ABB in België geld tekort heeft voor een serieuze ontslagregeling, terwijl in de VS gehaaide schadeadvocaten hoge vergoedingen uit de brand slepen voor claims waar ABB zelf eigenlijk geen schuld aan heeft.

Marco Croon ontkent echter dat er liquiditeiten worden weggezogen uit België. De vakbonden raadplegen momenteel hun leden. Een verzoeningsvergadering is aangevraagd.

Gewezen ABB-voorzitter Percy Barnevik, Europees manager van het jaar 1991 en de man die de overname van Combustion Engineering op zijn naam schreef, heeft intussen de helft van de 100 miljoen euro die hij in 2001 kreeg als onderdeel van zijn pensioenregeling, teruggestort.

Bruno Leijnse [{ssquf}]

Historiek van ABB in België.

“Wij moeten geld geven aan de Amerikanen voor milieubeheer, terwijl zij de eersten zijn om Kyoto aan hun laars te lappen.”