Aantrekkings-Polen

Busbouwer Jonckheere, sinds 1994 in handen van het Nederlandse Berkhof, klimt uit het dal. Het buitenland gaat een steeds belangrijker rol spelen. “Het Poolse voorbeeld werkt aanstekelijk.”

Glogow (Polen).

Asgrouw en somber, een onwaarschijnlijk huwelijk tussen gewrongen staal, oud ijzer, ingevallen glas en beton. Zo zien, ook in het postcommunistische tijdperk, de industriezones in en rond het Poolse Glogow eruit. In één van die zones betrekt de West-Vlaamse busbouwer Jonckheere Bus en Coach sinds kort een gigantische opslagplaats, waar de drukte met de dag toeneemt. “Ons Poolse filiaal, Jonckheere Polska, is het rolmodel voor onze nieuwe toekomst,” zegt Jonckheeres gedelegeerd bestuurder Willy Syoen. “Groei in België mogen we definitief vergeten. We zijn al blij dat we in eigen land weer orders binnenhalen. Maar om te leven en te overleven is meer nodig.”

BUITENKANS.

In de Glogow-fabriek ontdekken we één body (geraamte) van een bus, waaraan de jonge Vlaming Jerry Jonckheere en een handvol Poolse arbeiders sleutelen dat het een lust is. Eenmaal op kruissnelheid zou er wekelijks één body vanuit West-Vlaanderen over de weg naar even voorbij de Oder en de Neisse worden getransporteerd. Daar zorgen in België opgeleide Polen voor de afwerking, tot er een luxebus (de Mistral) van de band rolt. Zegt Willy Syoen : “Het potentieel van de Poolse markt is gigantisch. Ik spreek alleen nog maar over de markt van de touringbussen. Er is in korte tijd een groep Poolse touroperators gegroeid, die hun landgenoten de West-Europese higlights laten zien. Luxetouringcars zijn het favoriete vervoermiddel.”

Jonckheere is naar eigen zeggen de enige buitenlandse firma in de sector die met een plaatselijke productie-eenheid kan uitpakken. “In wezen is het vrij eenvoudig,” legt Willy Syoen uit. “Indien de Mistral (die ook in Roeselare aangemaakt wordt) vanuit België te koop werd aangeboden, zouden we nauwelijks een kans maken, wegens : te duur in productie. Voeg daarbij nog eens de Poolse fiscale heffing, 35 % op de invoer van luxeproducten, en je mag het helemaal vergeten. Door onze aanwezigheid ter plaatse liggen we qua prijs uitstekend in de markt. We brengen een kwaliteitsproduct op de markt, dat volstrekt evenwaardig is met wat we in Roeselare aanmaken. Waarom dus nog twijfelen ? Ter vergelijking : Mercedes pakt in Polen uit met touringcars die in Turkije klaargestoomd worden. Welnu, wij geven Mercedes zowel qua prijs als qua kwaliteit het nakijken.”

Syoen wil Jonckheere Polska geen vorm van delokalisatie noemen. “De bodies zullen altijd in onze thuisbasis worden aangemaakt. Die knowhow is nauwelijks exporteerbaar,” zegt Syoen. “En bovendien : hoe beter onze Poolse verkoopcijfers lopen, hoe beter dat ook is voor het thuisfront.”

Jonckheere Polska, opgericht in oktober 1996, is een samenwerking tussen vier partners : Jonckheere (30 %), het Poolse International Service Management (ISM, 30 %) en twee regionale Poolse busmaatschappijen ( PKS Glogow, 30 %, en PKS Novva-Sol, 10 %). Aan de basis van die joint venture lag de Limburger Jean-Pierre Dingens, die sinds begin de jaren negentig via ISM, een vennootschap naar Pools recht, tweedehandstrucks sleet op de Poolse markt. Dingens deed dat met wisselend succes vanuit Poznan. Hij was het die Jonckheere aanraadde om in Polen met bussen voor de dag te komen. Zegt Willy Syoen, met pretoogjes : “Het is één van de enige markten waar we onze concurrent Van Hool niet tegenkomen ; die kans mochten we niet laten liggen.”

Door de betrokkenheid van drie Poolse firma’s bij de joint venture was de oprichting van Jonckheere Polska een koud kunstje. PKS Glogow bracht een fabrieksgebouw in, ISM en Dingens hun commerciële knowhow over de Poolse markt, Jonckheere tenslotte tekende voor een vrij bescheiden kapitaalinbreng van 10.000 zlotys (om en bij 120.000 frank). Zegt Syoen : “Een filiaal openen in Polen was een vrij eenvoudige opgave, de investeringskosten waren gering. Veel ingewikkelder is onze relatie met de plaatselijke douanediensten. De bodies dienen ingeklaard te worden. Met ons eerste geraamte reden we driemaal over en weer tussen Roeselare en de Poolse grens. Bij het Nederlandse Berkhof ( nvdr. de busbouwer die in 1994 Jonckheere overnam) zegden ze al : mijnheer Syoen, wat een gekkenwerk is dat daar allemaal in Polen ? Toegegeven : het was een administratieve muur. Maar nu denk ik dat we dit soort juridische en fiscale problemen helemaal opgelost hebben. De komende weken zullen bevestiging moeten brengen.”

BUITENLAND IS EEN MUST.

WillySyoen reisde, steeds in commerciële functies in de transportsector, de wereld rond. Dat BN zijn metrostellen in Manila mocht leveren, was mede aan hem te danken. Idem dito toen het toenmalige Tractionel in de jaren tachtig trams leverde aan Hongkong. De man die in de jaren zeventig al voor Jonckheere had gewerkt, kwam na zes jaar Berkhof Nederland, in 1994 (na de overname van Jonckheere door Berkhof) opnieuw een beetje thuis. “Jonckheere was vorig jaar alweer goed voor 1,8 miljard frank omzet en een behoorlijke winst,” zegt Syoen in ’95 was er nog 57 miljoen verlies op 1,6 miljard omzet. “Op jaarbasis benaderen we weer, zoals in de gouden jaren zeventig, een orderportefeuille van om en bij 400 voertuigen. Wij slaagden er in om op de eigen Belgische markt te scoren. Maar het buitenland is meer dan ooit een must. Op de Filipijnen hebben we een goed lopende samenwerking met Nissan, dat onze knowhow en sommmige van onze onderdelen gebruikt bij het bouwen van bussen. Het Poolse voorbeeld indachtig, moeten we ook op andere markten analoge projecten opzetten, dat is mijn vaste overtuiging. In Polen mikken we op de verkoop van een vijftigtal touringcars op jaarbasis, a rato van 8 miljoen frank per exemplaar. En er is nog meer potentieel : de markt van het openbaar vervoer vandaag rijden er veel gammele bussen biedt veel mogelijkheden. Vanuit Polen zien we bovendien op termijn exportkansen naar de omringende landen.”

K.C.

WILLY SYOEN (JONCKHEERE) Hoe beter onze Poolse verkoopcijfers lopen, hoe beter dat ook is voor het thuisfront.