Aandelen voor beginners

Bij de samenstelling van een aandelenportefeuille gaat u het beste niet over één nacht ijs. Met deze richtlijnen kunt u de risico’s beperken.

De samenstelling van een aandelenportefeuille is geen gemakkelijke opgave. Het belangrijkste aandachtspunt is een goede diversificatie. De crash van de technologiewaarden eind jaren negentig en de bankencrisis van 2007 hebben aangetoond dat een sector in een mum van tijd kan instorten. Een evenwichtige aandelenportefeuille moet altijd belegd zijn in de vijf belangrijke economische sectoren: financiën (banken, verzekeringen, vastgoed), consumptie (voedings- en verzorgingsproducten, autosector, distributie, media), industrie (staalnijverheid, chemie, grondstoffen), diensten (telecom, technologie, openbare nutsdiensten) en gezondheid (farmaceutica, medische apparatuur, biotech).

Daarnaast is het noodzakelijk de aandelen geografisch te spreiden, bijvoorbeeld door te kiezen voor groepen die actief zijn over de hele wereld, en voor bedrijven die vooral sterk staan in bepaalde regio’s. Er zijn geen strikte minima of maxima voor het aantal aandelen dat nodig is om een gezonde diversificatie te verkrijgen. Een portefeuille met tien aandelen kan beter gespreid zijn dan een portefeuille met vijftig waarden die te gelijkaardig zijn.

De basisregels

Naast de diversificatie is de moeilijkste taak de selectie van aandelen. Daar bestaat geen toverformule voor, maar één principe is cruciaal: alles wat te mooi is om waar te zijn, is niet waar. Winstpotentieel en risico’s zijn altijd nauw met elkaar verbonden. Als een bedrijf half zo hoog gewaardeerd is als zijn sectorgenoten, is het zaak te begrijpen waarom dat zo is, alvorens er een kans in te zien. Mogelijk schuilt er een schuldenprobleem achter, of een te sterke blootstelling aan een problematisch marktsegment.

Adviezen op forums en blogs kunnen dienen als inspiratiebron, maar mogen niet zomaar voor waarheid worden aangenomen. Veel commentatoren bezondigen zich aan excessief optimisme over risicovolle aandelen zoals biotechbedrijven, of aan een te groot pessimisme over sectoren die vrij veilig zijn.

De keuze van de sectoren is van groot belang. De voorbije vijf jaar is de Europese autosector meer dan verdubbeld, ondanks de aanhoudende daling van de autoverkoop in Europa. De aandelen van mijngroepen daarentegen zijn gedaald, ook al werden ze vijf jaar geleden naar voren geschoven als een van de beste beleggingen om te profiteren van de opkomst van de middenklasse in de groeilanden.

De selectie van aandelen

Het is essentieel aandelen te kopen met het oog op de lange termijn. Dat betekent niet dat u al uw aandelen uw hele leven moet bijhouden, maar het is hoogst onzeker dat een aandeel zijn potentieel op korte termijn kan realiseren. Een aandeel dat bestemd is om te bewaren op lange termijn, kiest u niet zomaar. U moet bijvoorbeeld weten of de schuldgraad of de winst van het bedrijf houdbaar zijn, en wat de risico’s zijn als de conjunctuur omslaat.

Het is niet eenvoudig zulke vragen te beantwoorden, zelfs niet met de gedetailleerde informatie in de jaarverslagen. Om een beter beeld te krijgen, kunt u werken met ratio’s zoals de verhouding tussen de nettoschuld en de ebitda. Als die ratio minder dan 2 bedraagt, mag u de financiële situatie van de onderneming over het algemeen als gezond beschouwen. Is dat niet zo, dan dringt zich een uitgebreider onderzoek op. Bedrijven met de hogere prijszettingsmacht — met een beperkte concurrentie en relatief hoge marges — zijn beter gewapend om het hoofd te bieden aan tijdelijke moeilijkheden.

Het is ook noodzakelijk de vooruitzichten op lange termijn te bekijken. Bedrijven die actief zijn op een nieuwe markt hebben meestal hogere marges, maar zodra de markt een zekere maturiteit bereikt, vallen die meestal sterk terug. De marges die Apple heeft op zijn oude producten, gaan bijvoorbeeld systematisch achteruit. Met de iPod maakt het bedrijf nauwelijks nog winst. En begin dit jaar heeft 3D Systems ervoor gewaarschuwd dat de stijgende verkoop van het aantal 3D-printers geneutraliseerd zou worden door een daling van de marges. Een sector met een hoge instapdrempel — technische knowhow, patenten of hoge investeringskosten — staat sterker dan een met een lage instapdrempel, zoals het segment van de sociale netwerken.

In de klassieke sectoren vallen vaak slachtoffers in het technologiesegment. Denk maar aan Kodak, dat het onderspit delfde door de opkomst van de digitale fotografie, of aan de traditionele media, die hun inkomsten zien slinken door Google en andere specialisten in onlinereclame.

Verkoop en personalisering

De beslissing om een aandeel te verkopen of te houden moet altijd afhangen van de koers en het stijgingspotentieel, ongeacht of u wint of verliest aan het aandeel. Om te beslissen of u een waarde wilt houden, moet u nagaan of het nog altijd koopwaardig is in uw ogen. Is dat niet het geval, dan moet u het verkopen.

Bij het beheer van een portefeuille spelen uiteraard ook persoonlijke criteria een rol, zoals overtuigingen — bijvoorbeeld de tabakssector vermijden — of de vermogenssituatie van de belegger. Een gepensioneerde die extra inkomsten wil hebben, zal bijvoorbeeld sneller opteren voor dividendaandelen.

Strategie

De eenvoudigste strategie op de beurs is altijd volledig belegd te blijven. Dat maakt u niet immuun voor beurscrashes, maar op lange termijn kunt u wel een prestatie realiseren die in de lijn ligt van de stijging van de beursindices.

Uiteraard is het verleidelijk uw portefeuille af te bouwen als u vreest voor een crash. Vermijd afgeleide producten zoals opties, turbo’s of speeders die een vrijwel perfecte timing vereisen wanneer u niet het gevaar wilt lopen dubbel te worden afgestraft als de indices — zelfs tijdelijk — toch blijven stijgen. Geef de voorkeur aan cash — bijvoorbeeld een spaarrekening — als u tijdelijk gas wilt terugnemen. Doe dat echter niet te vaak, en niet te lang. Het belangrijkste doel moet zijn te blijven profiteren van de hogere rendementen die de beurs biedt op lange termijn.

CÉDRIC BOITTE

Eén principe is cruciaal voor beleggers: alles wat te mooi is om waar te zijn, is niet waar.