10 uitstekende BORDEAUXWIJNEN uit 2003

In deze rubriek gaat wijnkenner Filip Verheyden op zoek naar wijn met persoonlijkheid en bewaarpotentieel. Terroirwijnen die om kelderrijping vragen, als antwoord op het brede gamma van fruitige maar oppervlakkige doordrinkwijnen. Rond één thema suggereren wij tien wijnen die u in uw kelder moet hebben. Deze maand: bordeauxwijnen van het moeilijke jaar 2003.

2003 was overal in Europa een moeilijk tot desastreus wijnjaar. De lang aanhoudende droogte en de hoge temperaturen brachten in zeer veel landen wijnen voort met overrijpe en confituurachtige fruittoetsen en een wat fletse, opgebrande structuur. Het klimaat was in 2003 zo bepalend dat de verschillen tussen terroirs en zelfs herkomstbenamingen verdwenen en de wijnen in hun warmte allemaal op elkaar begonnen te lijken. Zo proefden wij rode Loirewijnen van 2003 toen die begin 2004 nog op vat lagen. Sommige wijnen, zeker op domeinen die een sterke extractie doorvoerden, kregen trekjes van zuiderse Franse wijnen uit de Languedoc. Zelfs de typiciteit van de druivenrassen moest er dus aan geloven. Bordeaux 2003 was controversieel van bij het begin. Tijdens de lenteproeverij van 2004, waarbij 2003 in Bordeaux werd voorgesteld aan de wereldpers, raakten verschillende wijnjournalisten er niet uit of de wijnen nu vol en exotisch waren dan wel overrijp en verbrand.

Extreme droogte

De controverse begon al vrij vroeg in het jaar. Vanaf de lente 2003 regende het – net zoals in België – bijna niet meer tot in september. Een extreme droogte met daarbij nog eens een veel te hoge gemiddelde temperatuur zorgde voor waterstress bij de druivenstokken. Door het gebrek aan water vertraagde niet alleen de vegetale cyclus van de druivelaars (de eerste ontwikkeling van de druif), ook de latere rijping van de druiven viel op veel plaatsen gewoonweg stil. Al in de maand juli werden zomerse temperaturen van 35 °C en meer opgemeten in Bordeaux. In Saint-Emilion zagen wij half augustus lagen verbrande bladeren onderaan de wijnstokken en verschrompelde druiventrossen.

De droogte zorgde voor een verdamping van het water in de druiven, waardoor het suikergehalte schrikwekkend steeg. Dat alles zonder verdere rijping, de zuren in de druiven die o zo essentieel zijn voor de structuur van de latere wijn rijpten niet mee en bleven in een bijna embryonale toestand achter. Van evenwicht was dus absoluut geen sprake.

Toen het in september begon te regenen, barstte de paniek los, vooral bij domeinen met een hoofdaandeel merlot (Saint-Emilion en in mindere mate Pomerol, maar ook Margaux en sommige stukken van Haut-Médoc). Merlot rijpt veel vroeger dan cabernet sauvignon en merlotdomeinen waren bang dat hun druiven door de regen zouden beginnen te rotten. Zij oogstten en brachten onrijpe, onevenwichtige druiven binnen. Zoals later bleek, werden van deze onrijp geoogste merlot in het merendeel van de gevallen platte, confituurachtige en onfrisse bittere wijnen gemaakt.

Anders liep het bij cabernet-sauvignondomeinen, vooral geconcentreerd op de linkeroever van de Gironde, in de Médoc. Aangezien de druiven trager rijpen, konden zij van de koelere periode in september profiteren om suikers en zuren evenwichtiger te laten rijpen. De meeste domeinen in de Médoc verwachtten dat ze krachtige maar ronde en verleidelijke cabernets gingen maken. Het kwaad was echter veel vroeger geschied en de vraag was in hoeverre de cabernet sauvignon had geleden onder de waterstress van mei tot september. Zoals in de wandelgangen vlak na de oogst al werd gefluisterd en wat eigenlijk ook logisch is, bleken de cabernets van de koelste en natste bodems in 2003 de beste. Iedereen keek dus uit naar Saint-Estèphe en Pauillac, waar de bodem veel klei bevat. Vooral in Saint-Estèphe. Klei houdt langer water vast dan zand en blijft daardoor langer koud. In normale jaren zorgt dat voor een strenge, soms wat harde tanninestructuur in de wijn, wat Saint-Estèphe vaak typeert. In Pauillac is dat minder omdat er meer zand in de bodem zit – cabernetwijnen zijn er grofweg beschouwd evenwichtiger en verfijnder. Hoe meer men naar het zuiden afzakt en de Gironde stroomopwaarts volgt richting Bordeaux, hoe lichter de bodem wordt en hoe minder streng de wijnen. Margaux is niet voor niets gekend als de meest ‘vrouwelijke’ appellation van Bordeaux.

Gepeperde prijzen

Van de typische strengheid die cabernet-sauvignonwijnen uit de Médoc doorgaans siert, is in 2003 geen sprake, zelfs niet in de meest noordelijke gemeenten Saint-Estèphe en Pauillac. In de beste gevallen zijn de wijnen sexy en voluptueus fruitig met een vrij toegankelijke en soepele tanninestructuur. De pittige, wat vegetaal aandoende bite van de cabernet is nagenoeg nergens te bespeuren.

Veel wijnbouwers proberen in hun marketing 2003 te vergelijken met 1989 en 1990. Ook die jaren brachten soepele en snel drinkbare wijnen voort die hun hele leven open en toegankelijk zijn gebleven. Sommige 1990’ers zijn zelfs nu nog verleidelijk rond en verfijnd, hoewel de jaargang vlak na de lancering in 1992 ook als te rijp en met een gebrekkige structuur werd veroordeeld. Het is zeer de vraag of door de extreme droogte in 2003 de wijnen een lang leven in zich dragen, of de fruitstructuur voldoende zuren in zich heeft om de wijn lang genoeg fraîcheur te geven.

Persoonlijk denk ik van niet. Zelfs na slechts zes maanden op fles is in sommige wijnen al evolutie merkbaar. Eens kijken hoe de wijnen over vijf jaar zijn. Omdat bordeaux nooit exclusief via één wijnhandel mag worden verkocht, geven wij geen adressen, maar alleen de richtprijs per fles. Die ligt voor 2003 zeer hoog, zeker voor de topwijnen en de premiers grands crus classés.

Voor een kist Château Latour bijvoorbeeld betaalt u rond 4500 euro. Per fles is dat 375 euro. Voor de lagere niveaus liggen de prijzen min of meer rond het gemiddelde van de afgelopen jaren.

1. Château Montrose (Saint-Estèphe)

Uitgesproken kruidige aromatische structuur met zeer rijp en zuiver cabernetfruit zonder confituurachtige toets. Zeer dichte extractie die de wijn zeer vlezig maakt. Sterke structuur en zeer evenwichtige, geconcentreerde balans met goede zuren.

PRIJS: 145 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder en meer.

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

2. Château Cos d’Estournel 2003 (Saint-Estèphe)

Sterke en jeugdige cabernetgeur, ondersteund door wat kruidige eiktoetsen. Net als bij Montrose ook hier dikke maar zuivere zwartfruitaroma’s en een dichte, vlezige structuur. Wel meer kruidigheid en exotische toetsen dan bij Montrose.

PRIJS: 175 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder en meer

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

3. Château Pontet-Canet 2003 (Pauillac)

Nog een van de toppers van het jaar. Vrij rokerig en veel houtinvloed, vanille. Daaronder dik fruit, ietwat gestoofd, maar met een stevige structuur en zuurbalans. Ook de tanninestructuur is in orde. Meer kracht dan elegantie.

PRIJS: 55 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder en meer

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHHH

4. Château La Mission Haut Brion 2003 (Pessac-Léognan)

Zeer geconcentreerd, zeer goede balans tussen kracht en elegantie. Licht maar verfijnd aards karakter, daaronder lichte kruidigheid. Knappe, zuivere en doortimmerde structuur, goede terroirexpressie. Zeer nette en rijpe tanninestructuur. Fris, klasse.

PRIJS: 150 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder en meer

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

5. Les Forts de Latour 2003 (Pauillac)

(Tweede wijn van Château Latour)

Rijk en nootachtig, net zoals de premier vin, maar dan in een iets lichtere concentratie. Aantrekkelijke, vlot drinkbare wijn. De zuren zijn wat aan de lage kant, maar de wijn heeft voldoende vlezigheid. Fijne wijn toch wel.

PRIJS: 52 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder en meer

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

6. Château Lafon-Rochet 2003 (Saint-Estèphe)

Zeer gesloten, dikke wijn. Wordt nog gedomineerd door specerijenachtig hout. Daaronder echter zeer gebald en vrij streng maar sappig fruit. Sterk aanwezige tannines, zonder echter drogend te zijn. Minder verfijning dan de voorgaande wijnen. Niet voor watjes.

PRIJS: 30 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder en meer

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHHH

7. Château Pichon-Longueville 2003 (Pauillac)

Gecondenseerde dikke geur, opulent en bijna overdadig zwart fruit. Zeer rokerige houttoetsen. Sappig en met een lichte kruidigheid. Vrij strakke structuur die veel belooft voor de (nabije) toekomst.

PRIJS: 63 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 3 tot 5 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

8. Château Rauzan-Ségla 2003 (Margaux)

Goede concentratie, middelmatig gebald en vrij zuiver fruit, geen echt gestoofde toetsen. Uitgesproken pittig cabernetkarakter, elegante maar persistente structuur. Elegante vrouwelijke wijn.

PRIJS: 50 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 3 tot 5 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHH

9. Château Sociando-Mallet 2003 (Haut-Médoc)

Rijp en sappig zwart fruit, donker maar soepel karakter waaruit meer kracht dan elegantie naar voor komt. De tanninestructuur is krachtig, heeft nog enkele jaren nodig om te versmelten. Krachtige 2003.

PRIJS: 34 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 3 tot 5 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

10. Château Grand-Puy-Lacoste 2003 (Pauillac)

Sappig fruitkarakter, meer elegant dan krachtig, maar met de juiste concentratie. Goed evenwichtig, met een frisse zurenstructuur en daar goed mee versmolten tannines. Elegant en fris.

PRIJS: 45 euro

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 3 tot 5 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHH

Filip Verheyden