Bedrijfswagens, onroerende voorheffing, taxshelter… econoom Etienne de Callataÿ somt veel punten op. Allemaal beogen ze hetzelfde doel: een duurzame groei steunen en de ongelijkheden wegwerken.
Internationale vergelijkingen herinneren er ons vaak aan : België is één van de wereldkampioenen in fiscale druk. Beteugelt dat de economische activiteit en de groei in ons land? “Er is geen duidelijk verband tussen het belastingniveau en de economische groei”, antwoordt Gaëtan Nicodème, professor aan de ULB en topambtenaar bij de Europese Commissie. De professor geeft nu dinsdag een toespraak in aanloop van het congres van Franstalige economen.
Wat wel doorslaggevend is, is de manier waarop de belasting geïnd wordt : sommige belastingen verstoren minder de groei dan andere, zegt hij, onder meer belastingen op consumptie, op vastgoed en op vervuilend gedrag. Aan de andere kant van de ladder vind je de fiscale druk op arbeid, die zo zwaar is dat hij de economie en de werkgelegenheid afremt. Een intelligente taxshift moet dus de tweede belastingen verlagen en de eerste verhogen.
Dan lijkt het des te evidenter dat de zwakke belasting op vervuilend gedrag “één van de opvallende zaken van de Belgische fiscaliteit is”, vindt Etienne de Callataÿ (Universiteit van Namen). Hij vermeldt stookolie, diesel en natuurlijk bedrijfswagens, gehekeld door alle internationale instanties, maar iets waar de Belgen erg aan gehecht zijn. “We hebben het grootste bedrijfswagenpark”, bevestigt Jean-Marc Delporte, de voorzitter van het directiecomité van de FOD Economie. De recente crisis bij VW zal misschien helpen in het besef van wat autovervuiling is.”
Belgische specialiteiten weggommen
Voor Etienne de Callataÿ is een ambitieuze fiscale hervorming ook de kans om een reeks “Belgische specialiteiten” weg te gommen. Hij denkt bijvoorbeeld aan een roerende voorheffing “die nog altijd bevrijdend is terwijl de situatie geëvolueerd is” en de evolutie in de uitwisseling van financiële informatie. Hij oppert ook een zwaardere belasting op roerend vermogen want “rente en ondernemerschap gaan niet samen” en “groei en rente gaan ook niet samen”. En hij hekelt een “verouderde en verstoorde” onroerende fiscaliteit: waarom krijg je een verschillende fiscale behandeling als je een goed aan een particulier of een bedrijf huurt? Waarom wordt een gerenoveerd goed volgens een kadastraal inkomen van 1975 belast en een nieuw huis volgens zijn huidige waarde?
De econoom richt zijn pijlen ook op sommige niches van de vennootschapsbelastingen. “Je kan de notionele aftrekken niet verdedigen en tegelijk zeggen dat je pro-Europees bent”, verklaart hij. Een van de doelstellingen van het mechanisme is de hoofdkwartieren van grote internationale groepen naar België te lokken. De Callataÿ breidt de opmerking uit naar een ander, veel minder betwist, belastingsluik, te weten te tax shelter waardoor films in België opgenomen worden in plaats van in andere Europese landen. “Ik stel me ook vragen bij de aftrekbaarheid van professionele kosten”, zegt hij. “Als je een goed product verkoopt, moet je de klanten niet uitnodigen op restaurant of op een voetbalmatch om hen te overtuigen. Die aftrekbaarheid is in zekere zin een premie voor inefficiëntie”.
Minder ongelijkheden, meer groei
Door op die manier de inkomsten voor de staat te verhogen, kunnen we de personenbelasting hervormen. De progressiviteit kan verhoogd worden door de belastingdruk op lage en middelmatige inkomsten te verlichten. Niet om zuiver sociale motieven maar omdat er een “negatieve correlatie bestaat tussen ongelijkheden en groei.” Op het herverdelende karakter van de belasting focussen zou dus ook de groei begunstigen. “We kunnen het dan weer over bedrijfswagens hebben, want die zijn een herverdelingselement in de inkomsten in België” pleit Jean-Marc Delporte.
Btw in tijden van 3D-printers
De sprekers hebben een reeks Belgische fiscale specificiteiten aan het licht gebracht, maar ook de vooruitgang inzake informatiewissel en coördinatie op Europees niveau belicht. De Europese Unie heeft de basis gelegd van een gemeenschappelijke belasting van bedrijven. Maar de economie gaat misschien sneller vooruit dan fiscale regelgevingen. “Sommige fiscale beginselen zijn niet meer van deze tijd”, analyseert Gaëtan Nicodème. Het wordt moeilijk om ze te bepalen, te controleren. Het belasten van elektronische handel is bijvoorbeeld een mooie uitdaging van morgen”. Etienne de Callataÿ stelt zich ook vragen. “Hoe zal de toekomst van onze btw eruit zien, geharmoniseerd of niet, wanneer iedereen zijn 3D-printer zal kunnen gebruiken?”.
Het congres van Franstalige economen vindt op 26 november plaats aan de Universiteit van Luik, en staat in het teken van het thema “Groei”.
Christophe De Caevel
