Steun uw kinderen financieel, maar doe het verstandig

Veel ouders steunen hun kinderen financieel als die een woning bouwen of een zaak beginnen. Daar zijn geen wettelijke bezwaren tegen, maar er zijn wel spelregels waarmee ze het beste rekening houden. Een overzicht.

Veel ouders met meerderjarige kinderen willen hun kinderen financieel steunen als ze een belangrijke investering doen, zoals een bouwgrond of een woning kopen of een zaak opstarten. Op het eerste gezicht lijkt dat eenvoudig, maar er zijn spelregels waarmee ze in zo’n geval het beste rekening houden. We bespreken er twee: een lening en een schenking.

1. Een lening

Er zijn geen wettelijke bezwaren om geld te lenen aan uw kind. U doet er wel verstandig aan de volgende regels in acht te nemen.

– Maak duidelijke en schriftelijke afspraken

Lenen betekent dat u geld geeft en dat uw kind ermee kan doen wat hij wil. Uw zoon of dochter zou de lening dus ook gewoon over de balk kunnen gooien. Dat kunt u vermijden door goede afspraken te maken, die u op papier zet in de vorm van een contract. Dat kan een notaris doen, maar u mag ook zelf een onderhandse overeenkomst opstellen.

Neem in die overeenkomst het bedrag en de duur van de lening op. Vermeld ook het doel van het krediet – de aankoop van een woning bijvoorbeeld – en of er een rente verschuldigd is. Zorg dat het duidelijk is hoe de lening moet worden afgelost – maandelijks, semestrieel of jaarlijks. En op welk bankrekeningnummer moeten de aflossingen worden gestort.

– Rente kost roerende voorheffing

U bent niet verplicht uw kind een intrest te doen betalen. Vermeldt u in de leenovereenkomst dat er een rente verschuldigd is zonder te preciseren hoeveel, dan wordt de wettelijke intrestvoet toegepast. Voor het kalenderjaar 2014 bedraagt die 2,75 procent.

Om het eenvoudig te houden, wordt meestal bepaald dat de intrest en een deel van het kapitaal één keer per jaar worden afgelost. Een maandelijkse terugbetaling van kapitaal en intrest is ook mogelijk, maar daar gaan meer berekeningen – en dus ook betwistingen – mee gepaard.

Uw kind moet op die intrest 25 procent roerende voorheffing inhouden. Moet bijvoorbeeld 100 euro intrest worden voldaan, dan gaat 25 euro naar de schatkist en 75 euro naar u. Het bedrag moet worden gestort via een zogenoemd formulier 273. U kunt dat formulier downloaden via de website http://fiscus.fgov.be. Klik op ‘formulieren’ en zoek op ‘roerende voorheffing’.

– Werk met overschrijvingen

Als u geld leent aan uw kind, is het belangrijk achteraf discussies te vermijden met de andere kinderen of erfgenamen. Het geld dat u leent, schrijft u het beste over op een bankrekening van uw kind. Verwijs in de mededeling van de overschrijving naar de schriftelijke leenovereenkomst die u met uw kind hebt afgesloten.

U kunt de leenovereenkomst ook laten registreren op het plaatselijke registratiekantoor. Dat kost u slechts 50 euro en geeft het voordeel dat het contract een vaste datum krijgt en tegenstelbaar is aan derden. Dat betekent dat u en uw kind er zich op kunnen beroepen als een derde – bijvoorbeeld een ander familielid – de lening betwist. Elke afbetaling gebeurt ook het beste via een overschrijving, waarbij wordt verwezen naar de leenovereenkomst.

2. Een schenking

U kunt geld schenken aan een kind in plaats van het te lenen. Bij een schenking is uw kind niet verplicht het geld terug te geven. Geld schenken kan op verschillende manieren.

– Kwijtschelden van een lening

U kunt eerst een lening geven aan uw kind en de terugbetaling ervan na verloop van tijd kwijtschelden. Op die manier wordt de lening omgezet in een schenking. Om dat te doen, stuurt u het beste een aangetekende brief naar uw kind, waarin u het openstaande saldo van de lening kwijtscheldt.

Zo’n kwijtschelding wordt beschouwd als een onrechtstreekse schenking. Dat betekent dat uw kind op het kwijtgescholden kapitaal successierechten moet afdragen als u binnen de drie jaar zou overlijden. Die termijn begint te lopen vanaf de datum dat u de aangetekende brief van de kwijtschelding hebt gestuurd, en niet op het moment dat u de lening hebt toegekend.

– Hand- of bankgift

De klassieke hand- of bankgift is de meest gebruikte manier om geld door te geven aan de volgende generatie. Op zo’n schenking hoeft uw kind geen schenkingsrechten te betalen. Of er bij uw overlijden successierechten verschuldigd zijn, hangt af van de driejarige termijn. Overlijdt u binnen de drie jaar na de hand- of bankgift, dan zijn er wel successierechten verschuldigd. Het is dus belangrijk de datum van de schenking te kunnen bewijzen aan de fiscus. Om dat te doen, werkt u het beste met overschrijvingen via de bank en aangetekende brieven.

– Schenking tegen 3 of 3,3 procent

In de drie gewesten kunt u geld schenken aan uw kinderen tegen een verlaagd schenkingsrecht van 3 procent (in Vlaanderen en Brussel) of 3,3 procent (in Wallonië). U kunt zo’n schenking voor de notaris doen, maar dan betaalt u het notariële honorarium. Die kosten kunt u vermijden door een onderhands document te laten registeren op het plaatselijke registratiekantoor. Het grote voordeel is dat uw kind achteraf geen successierechten meer hoeft te betalen, zelfs niet als u overlijdt binnen de drie jaar na de schenking.

Ook de aangetekende brieven van een hand- of een bankgift kunnen later worden geregistreerd tegen betaling van 3 of 3,3 procent schenkingsrechten. Dat is raadzaam als u vreest dat u de termijn van drie jaar niet meer haalt, bijvoorbeeld doordat u ernstig ziek bent geworden.

Johan Steenackers