‘De financiële ongeletterdheid bij jongeren is alarmerend’

‘In Vlaanderen kan men onder de leerlingen in het middelbaar onderwijs spreken van financiële ongeletterdheid.’ Dat zeggen Anas Bernia en Wouter Thierie van studentenorganisatie Capitant. Zij pleiten voor een grondige verschuiving in het onderwijsprogramma.

Hoewel Belgische jongeren op het gebied van financiële geletterdheid internationaal gemiddeld relatief goed scoren, is hun financiële kennis zwak. In Vlaanderen kan men onder de leerlingen in het middelbaar onderwijs zelfs spreken van financiële ongeletterdheid. Het is dan ook tijd voor een grondige verschuiving in het onderwijsprogramma, vinden Anas Bernia en Wouter Thierie van studentenorganisatie Capitant.

Als bestuursleden van Capitant, een vereniging die studenten een platform biedt om de eerste stappen te zetten in de financiële wereld, merken we echter dat studenten in het hoger onderwijs wel zeer geïnteresseerd zijn in de financiële wereld en alles dat daarmee gepaard gaat. Onze lezingen ‘Start to Invest’, gegeven door professionals uit de financiële sector, lokken jaarlijks volle aula’s, ondanks het feit dat ze ‘s avonds en buiten het verplichte curriculum worden georganiseerd. En die interesse komt niet enkel van studenten in een economische richting, maar evenzeer van studenten rechten, burgerlijk ingenieur of geneeskunde.

Veel jongeren willen graag investeren met hun eigen centen, maar hebben onvoldoende achtergrond. Eveneens kiezen heel wat jongeren voor een economische richting om later in de financiële sector aan de slag te kunnen, maar ze vallen door de mand als je hun vraagt waar de Bel-20 voor staat. Ze willen wel een investment banker worden, zoals Jordan Belfort in de film The Wolf of Wall Street, maar hebben geen idee dat de man eigenlijk een broker was. Die financiële ongeletterdheid is ook alarmerend omdat jongeren al vroeg geconfronteerd worden met belangrijke financiële beslissingen.

Een betere financiële kennis is nodig, gelet op een aantal belangrijke maatschappelijke tendensen, zoals de vergrijzing van de bevolking, de groeiende complexiteit van de financiële omgeving en de algemeen lage graad van financiële geletterdheid. Zeker in de huidige lage-renteomgeving is kennis van andere financiële producten noodzakelijk om aan het einde van het jaar een extraatje te kunnen opstrijken. Wetenschappelijk onderzoek toont bovendien aan dat financiële geletterdheid samenhangt met vermogensopbouw, wat belangrijk is aangezien een groot deel van de bevolking onvoldoende voorbereid is op zijn/haar pensioen. De technologische vooruitgang daarentegen doet de vraag naar onderricht in financiën alleen maar toenemen. Grote vernieuwingen in cryptocurrencies en blockchaintechnologie grijpen ons bij de keel omdat we al die metamorfoses niet meer kunnen bijhouden.

Het probleem ligt in het middelbaar onderwijs, waar belastingen, aandelen, fondsen en verzekeringen praktisch niet aan bod komen. Wij kunnen ons alleszins niet herinneren dat een leerkracht ons ooit vertelde dat onze hard verdiende centjes een beter rendement zullen opleveren in een exchange-traded fund dan op een spaarrekening tegen een rente die nihil is. Sommigen kunnen van oordeel zijn dat we dan economie moesten gaan studeren, maar dat argument spreken we graag tegen. Het is een maatschappelijke en essentiële noodzaak geworden dat elk individu in de samenleving een deftige dosis kennis meekrijgt over het reilen en zeilen van de financiële sector, ongeacht zijn of haar werk of studies. Daar waar vakken zoals godsdienst en esthetica wekelijks 1 à 2 uur worden gedoceerd in de klaslokalen, kan er ook ruimte gemaakt worden voor een vak ‘financiën’. Zulke leerstof zal alleszins tien keer nuttiger zijn. Tenzij u denkt dat het herkennen van de renaissancekenmerken in Botticelli’s ‘De Geboorte van Venus‘ vaker zal voorkomen dan het kunnen lezen van een factuur of het invullen van een belastingbrief.

De beslissing van de Vlaamse minister voor Onderwijs, Hilde Crevits, financiële kennis te erkennen als een basiscompetentie die elke leerling secundair onderwijs dient te beheersen, valt enkel toe te juichen, maar het is nog onduidelijk hoe dat precies in de eindtermen zal vervat worden. Er is een grondige verschuiving in het onderwijsprogramma nodig, waarbij we volop inzetten op het aanleren van financiële vaardigheden, vuistregels en attitudes.

Anas Bernia is vicevoorzitter van Capitant Antwerpen en student aan de Universiteit Antwerpen. Wouter Thierie is bestuurder bij Capitant Belgium en doctoraatsonderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel. Capitant is een studentenorganisatie die zich tot doel stelt studenten wegwijs te maken op de financiële markten.