België krijgt btw-kloof niet gedicht

De Europese Commissie publiceerde vandaag cijfers over de gemiste btw-inkomsten in de lidstaten, ook wel de btw-kloof genoemd. Dat is het verschil tussen de verwachte btw-inkomsten en wat de fiscus werkelijk heeft geïnd. Opvallend is dat België er al vijf jaar lang niet in slaagt die kloof te dichten.

In 2013 kwam de Commissie voor het eerst met cijfers rond de btw-kloof binnen de lidstaten. Toen bedroegen de gemiste btw-inkomsten in ons land net geen 4 miljard euro. In verhouding tot de verwachte btw-inkomsten was dat 13 procent. Vijf jaar later, in 2017 liep de Belgische staatskas eveneens 4 miljard euro aan btw-inkomsten mis, wat neerkwam op 12 procent van de verwachte inkomsten. In 2012 deed België het lichtjes beter met 2,8 miljard euro aan gemiste inkomsten, goed voor een kloof van 9 procent, maar nadien ging het weer bergafwaarts.

België scoort gemiddeld

België zit daarmee boven de Europese gemiddelde btw-kloof van 10 procent. De beste leerlingen zijn Cyprus, Luxemburg en Zweden waar de gemiste inkomsten minder dan 1,5 procent bedragen. Maar ook Nederland, Spanje, Frankrijk, Duitsland en Denemarken doen het beter dan ons land. Roemenië, Griekenland en Litouwen scoren het slechtst met btw-kloven van meer dan 30 procent. Onder andere Ierland, het Verenigd Koninkrijk en Italië doen het minder goed dan ons land.

In absolute cijfers waren in 2017 de gemiste btw-inningen het grootst in Italië met 34 miljard euro (24 procent), Duitsland met 25 miljard euro (10 procent) en het VK met 19 miljard (11 procent).

De voornaamste oorzaken van die gemiste inkomsten zijn btw-fraude en -ontwijking, bedrijfsfaillissementen en administratieve onregelmatigheden.

Lees verder onder de grafiek

Ondanks het Belgische superwapen

Aan de bestrijding van grensoverschrijdende fiscale fraude heeft België nochtans dit jaar een grote bijdrage geleverd met het Transaction Network Analysis (TNA), een zogenaamd superwapen tegen btw-fraude. Het TNA verzamelt gegevens uit databanken van verschillende EU-lidstaten om zo fraude op te sporen. ‘Daarmee hebben we grensoverschrijdende btw-fraude in ons land bijna tot nul herleid’, zegt Yannic Hulot van de Bijzonder Belastinginspectie (BBI) en verantwoordelijk voor het TNA-project. Ondertussen zijn alle EU-lidstaten erop aangesloten. ‘Recent heeft Duitsland zich aangesloten, waarmee we toegang krijgen tot een hele hoop nieuwe data. We hebben nu een TNA-connectie met alle lidstaten’, aldus Hulot

De Belgische btw-kloof is dus niet te wijten aan grensoverschrijdende btw-fraude, maar heeft vooral binnenlandse oorzaken. ‘Let op, dat hoeft niet noodzakelijk op fraude te wijzen. Het kan ook gaan om onregelmatigheden die in het btw-stelsel zijn geslopen’, verduidelijkt Hulot.

EU-kloof daalt

Over het algemeen daalt de btw-kloof in heel de EU jaar na jaar. In 2013 misten alle lidstaten gezamenlijk meer dan 160 miljard euro aan btw-inkomsten, wat neerkwam op 15 procent van de verwachte inkomsten. In 2017 was dat gedaald tot 137 miljard euro en een kloof van 11 procent.

Polen is er het best in geslaagd om zijn btw-kloof te dichten. Tussen 2013 en 2017 daalde die van 27 tot 14 procent en van 42 tot 25 miljard euro aan gemiste inkomsten. Ook Nederland halveerde zijn kloof van 10 tot 5 procent. Spanje deed het nog beter met een daling van 12 tot 2 procent, in absolute cijfers van 8 miljard euro tot 2 miljard.

Lidstaten blokkeren EU-brede btw-hervorming

Aftredend Frans EU-Commissaris voor financiële en fiscale zaken Pierre Moscovici was tevreden met de daling, maar stuurt aan op een verdere hervorming van het Europese btw-stelsel. ‘EU-lidstaten kunnen het zich niet veroorloven om niets te doen terwijl er miljarden verloren gaan aan illegale btw-fraude’, zei hij.

In oktober 2017 lanceerde de Europese Commissie een hervormingsvoorstel van het btw-stelsel voor heel de EU. Het belangrijkste punt daarin was om ook btw aan te rekenen op de handel van goederen tussen EU-lidstaten. Nu is dat niet het geval, wat btw-fraude vergemakkelijkt. Die hervorming wordt momenteel geblokkeerd door de Raad, het vertegenwoordigend orgaan van de lidstaten.

‘Ik juich toe dat de Commissie blijft inzetten op de aanpak van btw-fraude’, zegt Yannic Hulot. ‘Met de TNA kunnen we grensoverschrijdende fraude aanpakken, maar daarnaast heb je de uitdagingen rond e-commerce of de fiscale dumping van bepaalde lidstaten en die vergen een globale aanpak.’