Gratis is weer goed in de telecomsector
“Het gaat slecht met de operatoren. Het is de schuld van Europa.” Het Mobile World Congress in Barcelona is traditioneel een forum voor klachten over regulering en grote concurrentie.
Deze keer was er sympathie van over de oceaan. De nieuwe Amerikaanse regulator Ajit Pai wil operatoren de volle vrijheid geven om commercieel van zich af te bijten.
De communicatieversie van president Trumps ‘Make America Great Again’ heet Ajit Pai (44), de eerste Amerikaan van Indiase afkomst die voorzitter wordt van de toezichthouder op de Amerikaanse elektronische communicatiesector, de Federal Communication Commission. In Barcelona kwam hij een thuismatch spelen met zijn belofte van ‘regulering met de zachte hand’.
Pai sneerde naar zijn voorganger, Tom Wheeler, die de internetserviceproviders over één kam scheerde met de klassieke telecombedrijven en probeerde te verhinderen dat zij bepaalde content-aanbieders zouden voortrekken.
Pai heeft die regulering rond netneutraliteit, die nog bestaat in Europa, al de deur uit gegooid. Pai, de kleinzoon van een winkelier in auto-onderdelen uit Hyderabad, zei dat het “evident is dat de FCC een vergissing maakte twee jaar geleden”. Hij liet de FCC-onderzoeken naar AT&T, Verizon en T-Mobile meteen schrappen. Die operatoren hadden gratis capaciteit geboden voor bepaalde toepassingen op hun netwerk, de zogenaamde zero-rating. Een neveneffect daarvan is dat zij bepaalde toepassingen promoten en concurrerende aanbiedingen wegduwen.
“De waarheid is dat klanten dolgraag zaken voor niets krijgen en graag willen dat dienstenleveranciers elkaar beconcurreren”, zei Pai, die ook benadrukte dat hij geen probleem heeft met de overname van de contentproducent Time Warner door de giga-operator AT&T.
Pai vindt ook dat gratis content een manier is om het armere deel van de bevolking mee te krijgen met de nieuwe technologie. Sinds de stopzetting van de zero-rating-onderzoeken hebben de vier Amerikaanse operatoren formules voor onbeperkt dataverbruik gelanceerd, noteerde hij. De snelheid van die ‘onbeperkte’ dienst kan evenwel worden beperkt en de instapprijzen liggen tussen omgerekend 47 en 95 euro per maand, afhankelijk van operator en voorwaarden.
Ondertussen brengt de jongste spectrumveiling in de Verenigde Staten de Amerikaanse overheid wel ongeveer 100 miljard dollar op, gaf Pai nog mee.
Trump-connectie zorgt voor vuurwerk
Na zijn exposé kreeg Pai de wind van voren van de CNBC-presentatrice Karen Tso. Zij vroeg hem hoe hij een onafhankelijke regulator kan zijn – of, belangrijker, kan lijken – terwijl hij benoemd is door Trump. “We weten dat Rupert Murdoch heel close is met Donald Trump (de dochter van Trump hielp het fonds van 300 miljoen dollar voor de twee jongste dochters van Rupert Murdoch te superviseren, nvdr). De overname van Time Warner door AT&T is aan de orde van de dag. Murdoch is tegen die consolidatie omdat ze een impact zou hebben op zijn bedrijf Fox”, gooide Tso de FCC-voorzitter voor de voeten.
Pai, die voor zijn benoeming al vijf jaar lid was van de FCC, hield het hoofd koel. “Dat zijn politieke en zakelijke discussiepunten die, zoals wij zeggen in de VS, boven mijn loonbarema zijn. Onze rol is niet uit te maken wie wat hoe heeft gezegd tegen wie. Wij kijken naar de stukken en wij nemen een beslissing op basis van de feiten en de wet. Zodra ik van die missie afwijk, zou ik niets anders zijn dan een extra politieke agent. Ik neem mijn rol ernstig. Ik verdedig het publieke belang en niet het politieke of private belang van een of ander bedrijf of persoon.”
Liberty: ‘Meer krijgen en meer betalen’
De toespraak van de FCC-voorzitter sloot uitstekend aan bij de lobby van de grote Europese operatoren. Zij klagen al jaren dat het aantal Europese operatoren dringend moet verminderen. Alleen zo krijgen de overblijvers volgens hen de winstmarges en de schaalgrootte die hun de mogelijkheid bieden voldoende te investeren in de volgende technologie: 5G. Iedereen heeft zijn eigen cijfer over de grootte van die 5G-investeringen. Stéphane Richard, de CEO van Orange, sprak van 200 miljard euro wereldwijd. Mike Fries, de CEO van Telenet-moeder Liberty Global, had het over “275 miljard dollar, die in de VS nodig is om 5G levend te maken. En Europa is waarschijnlijk niet erg verschillend. Een massieve investering.”
“Daarvoor moeten we kunnen werken in een gezondere omgeving”, ging Fries verder. “Dat is moeilijk als 120 operatoren vechten om een krimpende omzet. Als je in 5G investeert, moet er wel een kans zijn dat die investering opbrengt, anders zal het een plaatselijk fenomeen blijven.”
Fries nam het vaste netwerk als voorbeeld om erop te wijzen dat Liberty momenteel 20 miljard euro investeert om de snelheden tot 500 mbps op te drijven (Telenet Business introduceert net nu precies dat soort snelheid voor bedrijven over zijn hele grondgebied).
“Onze gemiddelde abonnee krijgt nu 108 megabit per seconde. Dat is ongeveer vijf keer van wat abonnees in de VS krijgen. Dat is zo omdat er concurrentie was tussen twee grote operatoren met hun eigen infrastructuur. Hetzelfde kan gebeuren in mobiel, als je minder concurrenten hebt met een grotere zekerheid op rendabiliteit. Je moet geen vier concurrenten hebben die ervoor zorgen dat de mensen minder krijgen en minder betalen. Ze kunnen ook meer betalen en meer krijgen in een vibrerende concurrentie met twee of drie spelers”.
Fries voorspelt trouwens dat de industrie evolueert naar “twee of drie vaste en mobiele spelers in elke markt, die pakken geld investeren in onderlinge concurrentie, met de consument als winnaar. We zijn daar nog niet, maar dat komt nog.” Hij wou niet ingaan op de vraag of Liberty Global nog met Vodafone zal fuseren. De twee hebben een joint venture in Nederland
‘Controle op content komt er’
Over de vraag of Liberty Global de richting van AT&T uitgaat (dat Time Warner overneemt), zei Fries dat hij in Europa nu afhankelijk van de nationale markt investeert “in die content waarvan we weten dat ze de klanten gelukkig zal maken”. In België controleert Liberty Global zenders als Vier en Vijf en het productiehuis Woestijnvis via zijn belang van 50 procent van Telenet in De Vijver Media.
“Maar het zal niet lang meer duren voor bedrijven zoals het onze en andere verticaal integreren en meer content bezitten en controleren. Dat betekent niet dat je een studio moet overnemen, maar mettertijd zullen we een grotere toegang tot en controle hebben over het entertainment dat we via onze netwerken aan de klant verkopen.”
‘Belgische regelgeving houdt geen steek’
Fries greep ook de kans om een frontale aanval in te zetten op de Belgische federale en regionale regelgevers, die momenteel bekijken hoe het verder moet met de regulering van de kabel, nu Orange Belgium in concurrentie met de kabelaars en Proximus zijn diensten uitrolt.
“Tien jaar geleden kwamen we overeen met de overheid”, stelde hij. “Wij riskeerden miljarden om te concurreren tegen de grote telecombedrijven en om twee grote, infrastructuur-gebaseerde spelers te scheppen in de vaste business. Nu denken zijn sommigen, namelijk in België en Nederland, dat we niet in de richting van deregulering moeten, maar dat die spelers beide gereguleerd moeten worden. We krijgen daar nu een regulering als voor een oligopolie, wat in mijn opvatting geen steek houdt. We moeten naar een gedereguleerde omgeving, waarin de investeerders en de consumenten beslissen wat werkt en wat niet, in plaats van dat we voorgeschreven te krijgen hoe het moet.”
Orange: ‘Ik klaag niet’
Fries kreeg meteen steun van Orange-CEO Stéphane Richard. Orange heeft in Frankrijk tevergeefs geprobeerd te fuseren met Bouygues Telecom en zo het aantal operatoren in het land van vier naar drie te brengen. Richard: “Wij denken dat in Frankrijk drie spelers een optimale combinatie van investeringen en aantrekkelijke prijzen voor de consumenten mogelijk zouden maken. Europa is erin geslaagd een markt met zeer haalbare prijzen te scheppen – die liggen veel lager dan bijna overal in de wereld, behalve in India – maar het loopt wel achterop in de uitrol van 4G en glasvezel tot aan de deur. Ik klaag niet (algemeen gelach uit de zaal), maar een hoop mensen uit de industrie zou willen dat de Europese Commissie de zaken niet enkel door de ogen van de consument bekijkt, maar ook rekening houdt met zaken als investeringen.”
100 keer meer data in Finland dan in Hongarije
De Eurocommissaris voor de Digitale Eenheidsmarkt, Andrus Ansip, bood weerwerk. “De Commissie plakt geen getal op het aantal operatoren dat past in een bepaalde lidstaat. Commissaris voor de Mededinging Margrethe Vestager houdt zich bezig met die zeer specifieke situaties. Maar consolidatie over de grenzen heen is zeer welkom”, stelde hij. Om er dan scherp aan toe te voegen: “Operatoren klagen er graag over dat de concurrentie zo scherp is dat geen geld overblijft voor investeringen. Wij zien evenwel allerhande innovatie opduiken op plaatsen waar scherpe concurrentie heerst en we merken geen gebrek aan investeringen op die plaatsen. In Finland kan je voor hetzelfde geld 100 keer meer data kopen dan in Hongarije. Door de lage prijzen worden die ook gebruikt. Finnen komen aan 11 gigabyte per maand. Europeanen gemiddeld net aan 1 gigabyte. Dat is geen zaak van consolidatie.”
‘Reputatie nipt beter dan die van de tabaksindustrie’
Sunil Bharti Mittal, de eerste Indiase voorzitter van de GSMA, de belangenorganisatie van de mobiele operatoren die het Mobile World Congres organiseert, schetste in Barcelona een droevig beeld van de sector. Het gemiddelde rendement op de 200 miljard dollar kapitaal die jaarlijks geïnvesteerd wordt, is in zes jaar gedaald van 16 naar 12 procent, zei hij. De totale omzet stijgt nog met amper 3 procent per jaar. Ondertussen neemt het aantal abonnees wel met 7 procent toe en het datagebruik met 18 procent, volgens cijfers van GSMA. “De rentabiliteit gaat naar lage enkele cijfers. Je kunt je geld evengoed op de bank zetten en golf spelen”, zei Bharti, de stichter-voorzitter van Bharti Enterprises (Bharti Airtel), de derde grootste operator ter wereld.
“De reputatie van de industrie is maar nipt beter dan die van de tabaksindustrie”, gaf Bharti zijn publiek mee. Roamingkosten zijn één van de schuldigen. “90 procent van de gebruikers in de groeilanden schakelt zijn telefoon uit tijdens reizen.” De GSMA-voorzitter beloofde “een oorlog” tegen de roamingkosten. Bharti Airtel zou per direct de roamingkosten afschaffen (in de praktijk een prijsdaling met 90 procent of meer, nvdr). Het netwerk van Bharti Enterprises strekt van India tot sub-Saharaans Afrika. De spectaculaire maatregel wordt gezien als een reactie tegen de opkomst van de Indiase concurrent Reliance Jio.
Rode loper voor Netflix
Mike Fries, de CEO van Telenet-moeder Liberty Global, toonde zich in Barcelona poeslief voor zijn semi-concurrent Netflix. Niet zolang geleden had Liberty (zeker in Vlaanderen) Netflix nog het liefst de deur uit gegooid. Nu zei Mike Fries letterlijk dat zijn groep haar settopboxen zodanig heeft ontwikkeld dat ze een “een Netflix-aardige ervaring” geven. En even nadien: “Wij willen onze klanten het hele gamma van online-entertainment aanbieden. Als je een klant van ons bent, zoals van Virgin Media in Groot-Brittannië, kun je Netflix op je tv bekijken en natuurlijk die online-ervaring migreren naar al de apparaten die voor jou van belang zijn en verbonden zijn met één netwerk, één factuur en één gebruikersinterface.”
In België is Proximus de naaste partner van Netflix.
Reed Hastings, de oprichter en CEO van Netflix, trok in Barcelona een vol huis. Al kwam hij vertellen dat zijn groep, die nu zowat 100 miljoen abonnees heeft, geen content speciaal voor het mobiele scherm zou ontwikkelen, iets wat Vivendi wel doet. Netflix wil dit jaar ongeveer 6 miljard dollar (nu 5,7 miljard euro) uitgeven aan content.
‘5G wordt geen revolutie’
In 2000 werd de (toen) aankomende nieuwste technologie, 3G, zodanig gehypet dat operatoren zich failliet betaalden aan licentievergoedingen en jaren nodig hadden om te bekomen. Dat fenomeen was in Barcelona ver te zoeken. “Het grote nieuws is dat er geen groot nieuws was”, tweette Dimitris Mavrakis, een telecomanalist van ABI Research, dat zich toelegt op het ‘Internet van de Dingen’. Mavrakis ziet geen reden om de reclame rond 5G op te vijzelen.
Mike Fries van Liberty Global ziet 5G niet in 2020 starten, zoals voluntaristen nog wel hopen. “Dat is te hoog gegrepen. In de Europese Unie is 35 procent van de verbindingen 4G, in de VS meer dan 60 procent. Er is dus nog een heel veel ruimte voor groei in 4G. 4G-abonnees gebruiken vier keer meer data dan 3G-klanten. Daar zijn ze dus duidelijk gelukkig mee. Het wordt een evolutie, geen revolutie. Als de regelgeving, het spectrum, de standaarden en de competitieve omgeving evolueren zoals ze zouden moeten, dan zou het een revolutie kunnen worden. Maar in mijn opinie zal dat niet gauw gebeuren.”
Zuid-Korea wordt waarschijnlijk de eerste markt met 5G, al was het maar omdat het land ook al in 4G vooropliep. Chang-Gyu Hwang, de voorzitter-CEO van KT Corporation en de man die een consortium met Ericsson, Intel, Nokia, Qualcomm en Samsung heeft bijeengebracht, belooft 5G voor 2019, al is dat dan nog voor de officiële standaardisatie.
‘Operatoren trekken gewoon te weinig talent aan’
Dat operatoren terrein verliezen op de Googles en Facebooks van deze wereld is niet alleen een zaak van regulering, argumenteerde Alexey Reznikovich, de voorzitter van het Russische Vimpelcom, dat deze week zijn naam verandert in VEON.
Reznikovich, een managing partner van de private-equityspeler die VEON controleert, vergeleek de operatoren met hamsters in een tredmolen. “Wij rennen ons gek om alleen maar ter plaatse te blijven”, zei hij cynisch. Hij maakte een opsomming van wat volgens de grootste drie leugens van de telecomindustrie zijn: ‘we zullen geld verdienen aan data’, ‘we hebben miljarden klanten’ en ‘we zijn een nutsbedrijf met stabiele opbrengsten’.
Telecomoperatoren moeten ophouden zich te concentreren op connectiviteit en ze moeten zich richten op software, was zijn boodschap. Daar hebben ze een probleem: ze slagen er niet in talent aan te trekken.
Google is in Duitsland, Groot-Brittannië, Spanje, de VS, Zuid-Korea en Singapore de aantrekkelijkste werkgever voor studenten ingenieur of computerwetenschappen, argumenteerde Reznikovich op basis van resultaten van een enquête uit 2014. Apple en Microsoft staan meestal op de tweede en derde plaats.
De operatoren hangen ergens in het peloton, zelfs in hun thuismarkten. BT stond op 55, AT&T en Verizon op 43 en 51, Singtel op 35, Deutsche Telekom en Telefonica op 25.
De enige die goed voor de dag kwam, was de Zuid-Koreaanse SK Group, waarschijnlijk niet toevallig uit een van de meest vooruitstrevende telecomlanden van de wereld.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier