‘Waarom Leopold Lippens een visionaire burgemeester was’

Met Leopold Lippens verdwijnt een van de bekendste, meest flamboyante, maar ook meest omstreden burgemeesters van het land. Om die status te bereiken, had de graaf geen nationale carrière, ministerportefeuille of partijvoorzitterschap nodig. Af en toe een welgemikt interview volstond. Of een welgemikte term: frigoboxtoeristen.

Aangezien de kiezer altijd gelijk heeft: het moet zijn dat graaf Leopold Lippens een goeie burgemeester was. Hij bleef meer dan 41 jaar op post en overleefde dus zeven opeenvolgende gemeenteraadsverkiezingen. De laatste keer, in 2018, behaalde zijn lijst 70 procent van de stemmen. Veel inwoners van Knokke-Heist vonden dus dat het goed was. Minstens legden ze zich bij zijn almacht neer.

Je kan er voor of tegen zijn – dat heb je altijd met uitgesproken figuren – maar niemand kan ontkennen dat er een visie achter de ontwikkeling van Knokke-Heist zat. Het Zoute, met zijn riante witte villa’s, was lang voor Leopold Lippens al een magneet voor kapitaalkrachtige zeeliefhebbers. Hij heeft dat ‘Zoute-gevoel’ weten over te zetten naar de hele gemeente. Knokke had en heeft iets exclusiefs. Het is onze enige mondaine badplaats. Het is dé ‘place m’as-tu-vu’ van het land. Dat Knokke heeft Lippens gecreëerd, bewaakt en stelselmatig groter gemaakt. Daarom waren frigoboxtoeristen niet welkom. Daarom moesten er strandbars komen, tot hij die zelf de wacht aanzegde omdat ze te veel lawaai maakten en niet het juiste volk lokten. Daarom was de Golf du Zoute zo belangrijk en moest er een megalomaan casino komen. Daarom ook viel er geen aanvullende gemeentebelasting te betalen. Lippens zag het altijd wat groter dan de anderen. Zo schoten de vastgoedprijzen de lucht in en deed Knokke het altijd beter, mooier en chiquer dan de rest. Zo werd Knokke wat Oostende eigenlijk had moeten zijn. Zo werd Leopold Lippens inderdaad een visionaire burgemeester.

On-Belgisch

Natuurlijk had en heeft die visie een keerzijde. Er is vaak kritiek geweest. Lippens was gefortuneerd. Met een adellijke titel, een restant van vroegere tijden. De broer van Maurice bovendien, die mee aan de basis van het Fortis-debacle ligt maar die hij nooit openlijk heeft laten vallen.

En hij was compromisloos. Lippens wist wie hij in zijn badstad wou zien flaneren. Bijna letterlijk dat onderscheid maken tussen het klootjesvolk en de happy few, is even on-Belgisch als sommige van zijn vastgoedideeën. Dat doen we hier niet, of toch niet open en bloot.

Er is ook altijd die zweem van belangenvermenging geweest. De Compagnie du Zoute, en bij uitbreiding het familiefortuin, heeft niet geleden onder 41 jaar burgemeesterschap. Het is vaak gezegd en één keer onderzocht, maar ook meteen geseponeerd. Sommige projecten waren omstreden. Omdat er flexibel werd omgesprongen met natuurbeheer, omdat ze te ingrijpend waren of omdat ze nog maar eens het elitaire karakter van Knokke in de verf zetten. Lippens heeft de kritiek altijd letterlijk weggewuifd. Het deed hem niks. Dat moest elke journalist die bij hem kwam, eerst een kwartiertje aanhoren. Pas daarna volgde het welgemikte interview en de welgemikte quote.

Spraakmakende figuren laten niemand koud. Zo ook graaf Leopold Lippens. Toen ik zijn overlijden vernam, bleef één gedachte hangen. Zo maken ze de burgemeesters niet meer. Het wordt een pak saaier aan zee.