‘Vernietiging terugdraaiende teller is dodelijk voor draagvlak hernieuwbare energie’

De terugdraaiende teller is niet meer, heeft het Grondwettelijk Hof donderdag beslist. Objectief gezien is dat de enige juiste beslissing, hoewel ze dodelijk is voor het draagvlak voor hernieuwbare energie. Dit is niet alleen een zwarte dag voor de eigenaars van zonnepanelen, maar ook een zwarte dag voor ons energiebeleid.

Waarom is de Vlaamse energieregulator VREG naar het Grondwettelijk Hof gestapt om de garantie aan te vechten waardoor de terugdraaiende teller vijftien jaar lang behouden bleef? De reden is vrij eenvoudig: die garantie ontwricht de markt.

Als wij allemaal zonnepanelen laten installeren, dan vergroot de kans op overproductie bij zonnig weer. Op het moment dat we massaal energie produceren, neemt tegelijk de vraag af. De prijzen zakken dan desnoods onder nul. De digitale meter wordt ingevoerd om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Dat is nodig als we minder afhankelijk willen worden van traditionele energiebronnen bij de productie van elektriciteit.

We kunnen niet simpelweg zonne-energie op het net blijven kieperen, ook al is de marktprijs nul of negatief in tijden van overaanbod. Dat beseft iedereen die met het dossier bezig is. We mogen evenmin verwachten dat we in de daluren dure stroom in ruil krijgen voor de spotgoedkope die we zelf geproduceerd hebben, toen de zon scheen en onze teller terugdraaide.

Er is nood aan slimme systemen in onze woningen om vraag en aanbod dichter bij elkaar te brengen. Soms loont het om energie op het net te zetten, soms loont het om energie direct te verbruiken. Slimme systemen zouden dit kunnen organiseren. Bij een overaanbod zouden de elektrische auto, de airco, de wasmachine, het buffervat voor de verwarming en het verwarmde zwembad – voor wie er een heeft – een deel van de geproduceerde energie kunnen opvangen.

Dit arrest geeft een prikkel om over slimme systemen na te denken. Het geeft ook een prikkel om in energieopslag te investeren door thuisbatterijen, of later mogelijk door een waterstoftank. Dat is de toekomst, de terugdraaiende teller is het verleden. Alleen kunnen we ons afvragen wie na deze kater nog zin heeft in dergelijke investeringen?

Want dat is natuurlijk het huizenhoge probleem dat de achtereenvolgende Vlaamse Energieministers gecreëerd hebben. Hoe leg je dit uit aan mensen die destijds hun rekening hebben gemaakt en zonnepanelen hebben laten installeren? En hoe leg je dit uit aan de mensen die de jongste jaren nog geïnvesteerd hebben en nu hun rekening compleet overboord mogen gooien? Er moet nu allicht gezocht worden naar een compensatiemechanisme, maar wie zal dat betalen? De herinnering aan de wilde subsidies van ex-minister Freya Van Den Bossche is niet veraf. Haar even ontwrichtende verhaal eindigde via de turteltaks op de energiefactuur van iedereen.

Hier zijn geen winnaars. Dit verhaal bewijst andermaal dat een coherent energiebeleid een zaak van professionals is. Het is doodzonde in een tijd waarin de overheid alle moeite van de wereld zou moeten doen om mensen warm te maken voor slimme, nieuwe investeringen in groene energie. Rechtszekerheid – ook als we bijvoorbeeld fiscaal aangemoedigd moeten worden om een elektrische auto te kopen – is van levensbelang. Dit land en vooral zijn leiders zijn daar niet zo sterk in.