Veel ondernemingen hebben al een eenheidsstatuut

In vier op de tien ondernemingen is een harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden al gerealiseerd. Die opmerkelijke vaststelling komt naar voren uit een enquête van Securex.

8 juli, de deadline die het Grondwettelijk Hof heeft gesteld voor de gelijkschakeling van arbeiders en bedienden, komt met rasse schreden dichterbij. Op 5 juni mobiliseerden het ABVV en het ACV daarvoor nog zo’n 35.000 betogers in Brussel. De kwestie die het meest wringt in het dossier van het eenheidsstatuut is die van de wettelijke opzeggingstermijnen. De nivellering naar boven die de vakbonden willen — drie maanden per vijf begonnen jaren anciënniteit — is in de ogen van de vertegenwoordigers van de werkgevers onbetaalbaar. Een voorbeeld: een arbeider met 25 jaar anciënniteit heeft op dit ogenblik recht op een opzeggingstermijn van 129 dagen. Voor een bediende is dat 730 dagen.

Omdat de discussie in hoofdzaak gaat over de lengte van de opzeggingstermijnen, verdwijnen de discriminerende elementen tussen arbeiders en bedienden — zoals de carensdag en de periode dat het loon gegarandeerd wordt in geval van ziekte — naar de achtergrond. “In elk geval is in de toekomst geen enkel verschil tussen de twee statuten toegestaan”, benadrukt Heidi Verlinden, human resources research expert bij Securex. “Enkel een onderscheid op basis van objectieve criteria is dan nog mogelijk.”

De kloof tussen de werkgevers en de werknemers is diep. Uit een studie die Securex onlangs uitvoerde, blijkt nochtans dat een harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden al in heel wat ondernemingen gerealiseerd is. Vier op de tien ondervraagde arbeiders meldde dat hun werkgever al het bediendestatuut heeft toegekend aan werknemers die vooral handenarbeid verrichten. Dat is vooral het geval in Brussel (56 % tegenover 42 % in Vlaanderen en 38 % in Wallonië) en in ondernemingen van meer dan 1000 werknemers (49 % tegenover 46 % in ondernemingen van 200 tot 999 werknemers en 35 % in bedrijven met minder dan 200 werknemers).

Verschillen wegwerken

Ook opvallend: 73 procent van de Waalse arbeiders is bereid voordelen op te geven om tot een akkoord over het eenheidsstatuut te komen. In Vlaanderen is dat slechts 38 procent. “Minstens drie op de vier ondervraagde arbeiders willen dezelfde voordelen als de bedienden”, zegt Verlinden. Dat geldt vooral voor de afspraken over ziekte (96 %), de bedrijfsgebonden voordelen (95 %), de groepsverzekering (94 %), de hospitalisatieverzekering (92 %) en de loopbaanbegeleiding (91 %). Ook bij de bedienden is er bereidheid om de discriminaties weg te werken, maar ze is minder groot. Ook bij hen staan de afspraken over ziekte op kop, maar dan met 76 procent. Dan volgen het drugs- en alcoholbeleid in het bedrijf (75 %), de maaltijdcheques (74 %), de bedrijfsgebonden voordelen (67 %) en de anciënniteit (65 %).

Daarnaast zijn er ook verschillen tussen arbeiders en bedienden die veeleer te maken hebben met de functie dan met het statuut. Zes op de tien arbeiders willen dezelfde glijdende werkuren en dezelfde regels als de bedienden voor het gebruik van het internet, laptops en gsm’s”, legt Heidi Verlinden uit. “De helft van de arbeiders wil dezelfde mogelijkheden als de bedienden om thuis te werken of te telewerken en bijna de helft wil dezelfde reglementering voor arbeidskledij. Bij de bedienden is dat heel anders. Slechts 7 procent van hen wenst een gelijkschakeling van de arbeidskledij in de onderneming, 23 procent is voor telewerken en 40 procent voor glijdende werktijden.”

Een kwestie van motivatie

Securex ging ook na of een gelijke behandeling van arbeiders en bedienden positief zou zijn voor de motivatie van de arbeiders, en of er een invloed is op hun intentie om langer actief te blijven op de arbeidsmarkt en om bij dezelfde werkgever aan de slag te blijven. “Gelijke kansen in persoonlijke ontwikkeling — zoals loopbaanbegeleiding, opleiding, evaluatiegesprekken, enzovoort — werken motiverend en verstevigen de duurzame inzetbaarheid”, onderstreept Verlinden.

De invloed van de persoonlijke ontwikkeling op de motivatie kan nauwelijks onderschat worden. Idem voor de faciliteiten die het personeel geboden worden. De studie van Securex toont aan dat arbeiders, meer dan doorgaans vermoed wordt, gevoelig zijn voor verschillen met bedienden die op het eerste gezicht onschuldig zijn, bijvoorbeeld of ze al dan niet recht hebben op gratis dranken, of ze bij de koffiepauze kunnen gaan zitten, en of ze een vaste parkeerplaats krijgen, meer nog dan voor gelijkwaardige verloning of extralegale voordelen.

Jean-Marc Damry